در فاصله 18 کیلومتری شهرستان بستان‌آباد تا تیکمه‌داش در روستای الخلج کارآفرینی یک بانوی جهادگر توجهم را به خود جلب می‌کند، بانویی که وقتی نوسان بازار و اوضاع نابسامان اقتصادی کشور کار همسرش را با رکود مواجه کرد، زانوی غم بغل نکرد و دست روی دست نگذاشت تا مرد زندگیش بیشتر از این زیر بار اقتصادی کمر خم کند.
به دیدار خانم رحیمه شایق بانوی جهادگر اقتصادی رفتم و در محیط کارش که چند سالن پرورش قارچ است با او دیدار کردم.
چهره گشاده او بر روی تمام مهمانان و بازدیدکنندگان از این کارگاه اقتصاد مقاومتی لبخند می‌زند و از اینکه توانسته است با کمک همسرش رونق اقتصادی را دوباره به زندگی شان برگردانده و در کنار آن برای چند نفر دیگر کارآفرینی و ایجاد اشتغال کند خوشحال است.
همزمان که در سالن‌های پرورش قارچ قدم می‌زنیم، خانم رحیمه شایق حرف‌هایش را از نابسامانی اوضاع اقتصادی بازار شروع کرد و گفت: ما در شهر تیکمه‌داش از توابع بستان‌آباد ساکن هستیم در اثر نوسان بازار رکورد سختی بر کار همسرم ایجاد شد، تقریبا در کارش ورشکست شده بود، با توجه به اطلاعاتی که در مورد پرورش قارچ داشتم به او پیشنهاد کردم، در این اوضاع نابسامان اقتصادی فعالیت خود را عوض کرده و سوله‌ای که محل کار همسرم بود به کار پرورش قارچ تبدیل کنیم.همسرم نیز از این پیشنهاد استقبال کرد و با توکل بر خدا و کمک همدیگر و با پس‌اندازی که قبلا در کار آرایشگری داشتم کار پرورش قارچ را آغاز کردیم.
قارچ برای تمام فصول
وی ادامه داد: متراژ سوله پرورش قارچ 150 متر مربع است. بعد از اقدامات اولیه در زمستان سال 95 به صورت سنتی پرورش قارچ را آغاز کردیم ولی اخیرا آن را با ادواتی مانند طبقه‌بندی،کولر، وسایل گرمایشی مانند هیتر و بخاری تجهیز کرده و به نیمه صنعتی تبدیل کرده‌ایم.
شایق با بیان اینکه در کل فصول سال می‌توان قارچ برداشت کرد، افزود: در این کارگاه برای پنج نفر اشتغال ایجاد شده و چون قارچ در تمام فصول سال مصرف می‌شود ما در کل سال برداشت قارچ انجام می‌دهیم و فصل زمستان فصل پرباری قارچ است.
کارآفرین اقتصاد مقاومتی با اشاره به میزان برداشت قارچ در طی یک سال خاطرنشان کرد: در سال 95 که سال اول شروع کار بود 36 درصد برداشت محصول داشتیم، اکنون چهار سالن داریم و تولید سالانه یک سالن درسال50 تن است و تولید سالانه به صورت مازاد 120 تن است و می‌توان گفت در شرایط فعلی اقتصادی در سالن 12 متری هزینه 50 میلیونی برای پرورش قارچ لازم است.
دمای سالن را ایده‌آل نگهدارید
در مکان مورد نظر برای پرورش قارچ در جهت تنظیم دما، فن دمنده، فن کشنده، دستگاه رطوبت‌ساز، مه‌پاش و .. لازم است. دمای کمپوست 20 تا22 و دمای محیط سالن در این بازه 19 تا 20 درجه است.
فعال اقتصاد مقاومتی، مرحله شوک‌دهی و باردهی را از مراحل پرورش قارچ ذکر کرد و افزود: در این مرحله در فاصله زمانی سه روز دمای سالن هر روز یک درجه کاهش پیدا می‌کند تا روی 16 درجه ثابت شود و بعد از سه روز دوباره آن را به 19 درجه می‌رسانیم تا قارچ‌ها در این بستر رشد کرده و وارد مرحله بعدی شوند.
بازار مصرف قارچ‌های پرورشی این بانوی کارآفرین در شهرستان بستان‌آباد، میانه، تبریز و تیکمه‌داش است و خودش می‌گوید: کار پرورش قارچ حساسیت ویژه‌ای دارد و کار سختی است اما لحظات برداشت محصول و زمانی که سالن پُر از قارچ می‌شود و زحمات به ثمر می‌نشیند برایم لذت بخش است.
استانداردهای سالن پرورش قارچ را رعایت‌کنید
یک سالن استاندارد باید حتماً ۶ متر عرض و ۱۸ متر هم طول داشته باشد؛ اما این ابعاد در کارگاه‌های خانگی می‌تواند کوچک‌تر باشد. دیوارها و درهای سالن شما باید حتماً عایق باشند و برای استفاده از حداکثر فضا هم می‌توان سالن را قفسه‌بندی و تا پنج طبقه از آن استفاده کرد.
فاصله هرکدام از طبقات با هم حداقل باید ۶۰ سانتی‌متر باشد، قفسه‌ها باید فلزی با پروفیل آهنی باشند و در استانداردهای بین‌المللی هم پروفیل‌های آلومینیومی و ضدزنگ است.
مواد اولیه برای این کار کمپوست قارچ است که البته کمپوست را خودتان هم در کارگاه می‌توانید، تولید کنید اما تولید آن در کارگاه‌های کوچک بازدهی ندارد و به‌صرفه است که آن از کارخانه‌های تولید کمپوست خریداری کنید. بخش دوم مواد اولیه هم خاک پوششی است که بر مبنای مترمکعب حساب می‌شود.
در سال 5 نوبت می‌توانید قارچ برداشت کنید
قارچ به‌صورت دوره‌ای برداشت می‌شود و هر دوره‌ای هم حدود دو ماه است. اول باید کمپوست قارچ را درون بلوک‌ها بریزید و تا حدود ۱۳ تا ۱۵ صبر کنید. بعداز آن باید خاک‌کشی کنید. خاک‌ها باید اشباع از آب و حتماً عاری از باکتری و پاستوریزه باشند. این خاک را تا عمق پنج الی ۶ سانتی‌متر به‌طور کاملاً یکنواخت روی بستر کمپوستی که قبلاً نرم شده قرار می‌دهیم. دمای سالن باید ۲۶ و رطوبت هم بین ۸۸ تا ۹۸ درصد متغیر است.
بعد از خاک‌‌دهی که حدود چهار روز طول می‌کشد، وارد مرحله راپلینگ می‌شویم. راپلینگ یک عملیات شخم زدن است و بعد از یکی دو روز هم عملیات هوادهی شروع می‌شود و حدود ۱۰ روز طول می‌کشد که قارچ‌های کوچک که به آنها می‌گوییم «پین هد»ها شکل بگیرند.
قارچ‌ها که شکل گرفتند، ابتدا با مه‌پاشی و سپس به‌صورت مستقیم آب‌رسانی می‌شوند و درشت می‌شوند و کم‌کم به مرحله برداشت می‌رسید. در اینجا می‌توانید اولین برداشت که به آن می‌گوییم فلش اول یا چین اول را کشت کنید.
بفرمایید چیپس میوه
این بانوی کارآفرین در کنار پرورش قارچ یکی از سالن‌ها را به کار میوه خشک‌کنی اختصاص داده است. در مورد جزئیات این کار گفت: مساحت سالن میوه خشک‌کنی 370 متر مکعب بوده و با اختصاص این سالن برای میوه خشک‌کنی برای 10 نفر از بانوان اشتغال ایجاد شده و دو نفر از آقایان نیز ماهانه هشت روز در کار میوه خشک‌کنی کمک می‌کنند.
بنابه گفته وی، برای این کار از دستگاه یک کابین میوه خشک‌کنی استفاده می‌کند و قصد دارد در آینده دستگاه یک کابین را به سه کابین افزایش دهد.
شایق در این زمینه گفت: کار میوه خشک‌کنی را فعلا با دستگاه یک کابین شروع کردم، در کنار آن یک دستگاه اسلایسر، گاز، سینی، هسته‌گیر دستی و ... خریداری شده است و در مورد هزینه‌ها باید گفت، خرید دستگاه میوه خشک‌کنی به همراه ابزارآلات مربوط به میوه خشک‌کنی 40 میلیون تومان هزینه در بر دارد.
فعال اقتصاد مقاومتی با بیان اینکه در حال حاضر انواع میوه‌جات و صیفی‌جات را با استفاده از همین دستگاه می‌توان خشک کرد، اظهار داشت: با توجه به استقبال عموم شهروندان از میوه خشک شده به عنوان چیپس میوه فعالیت در این صنف خوب است و می‌توان انواع و اقسام میوه‌جات، صیفی‌جات، گیاهان دارویی، سبزیجات را خشک کرده و بازار مصرف ارسال کرد.
وی با اشاره به اینکه میوه سیب یکی از پر طرفدارترین میوههای خشک در بین مردم است، خاطرنشان کرد: ما از زمین کشاورزی خودمان 20 تن سیب برداشت کرده‌ایم و از آنجایی که سیب درختی ضایعات آن چنانی ندارد، میوه خشک آن نیز مقرون به صرفه است.
توسعه مشاغل خانگی ضرورت جامعه امروز
شایق، توسعه مشاغل خانگی را در شرایط فعلی اقتصاد کشور یکی از موارد مهم و ضروری کشور ذکر کرد و افزود: در این راستا حمایت از اشتغال و کارآفرینی بانوان در سراسر کشور در جهت زمینه‌های مختلف صنایع‌دستی و صنایع تبدیلی و عرصه‌های اقتصاد مقاومتی ضروری است، در این راستا طرح ملی مشاغل خانگی اقدام مناسبی برای حمایت از بانوان است، چرا که در جهت کارآفرینی وام‌هایی به افراد تعلق می‌گیرد و من هم از محل طرح ملی مشاغل خانگی وام درخواست کرده‌ام.
این بانوی کارآفرین با اشاره به عدم حمایت‌های صورت گرفته، افزود: مسوولان زیادی برای بازدید از واحد تولید قارچ به اینجا آمده‌اند ولی هیچ‌گونه حمایتی صورت نگرفته است، خیلی از آنها وعده‌های زیادی داده‌اند ولی در عمل هیچ‌کدام عملیاتی نشده است، فقط برای اولین بار است که اخذ وام و تسهیلات طرح مشاغل خانگی برایم تصویب شده است که در حال طی کردن مراحل اداری آن هستم.
میوههای خشک این بانوی کارآفرین بسیار خوش طعم هستند، چرا که این میوه‌ها در پروسه خشک‌کنی با دارچین، آبلیمو، زنجبیل مزه‌دار می‌شوند البته این ادویه‌ها بعد از اینکه روی سینی چیده شدند به آنها اضافه می‌شوند ولی آبلیمو بعد از برش‌زدن و قبل از اینکه روی سینی چیده شوند به آنها اضافه می‌شود.
فعال اقتصاد مقاومتی با بیان اینکه میوه خشک در کشورهای عراق و ترکیه به شدت مورد استقبال قرار می‌گیرد، بیان داشت: با وجودی که میوه خشک در بسیاری از کشورهای همسایه مانند عراق و ترکیه مشتریان خاص خود را دارد، مسوولان مربوطه باید در جهت صادرات میوه خشک به این کشورها مقدمات و بسترسازی مناسب را فراهم کنند.