به گزارش خبرنگار اقتصادي خبرگزاري تسنيم، بعد از "برجام" و بهبود شرايط صادراتي ايران يکي از محصولاتي که به طور قطع رشد فراوان خواهد داشت، فرش دستباف است.در سال‌هاي گذشته يک پنجم صادرات فرش ايران به آمريکا روانه مي‌شد، اما بعد ازاعمال تحريم‌ها، صادرات اين محصول به آمريکا متوقف شد و براي صادرات به ساير کشورها نيز محدوديت‌هايي در‌حمل و نقل و انتقال پول و در نتيجه کاهش صادرات داشتيم.
با وجود اينکه فرش يک محصول صادراتي و متاثر از مبادلات سياسي واقتصادي کشورها است، مشکلات داخلي و عدم توجه به گسترش بازارهاي جديد صادراتي و سلايق مقاصد صادراتي نيز تاثيرات مشخصي در ميزان صادرات فرش داشته و دارد.
حميد کارگر سرپرست مرکز ملي فرش ايران براي اولين بار بعد از توافق جامع 5 + 1 و صدور قطع نامه سازمان ملل با تسنيم به گفت‌وگو نشست و درباره اين موارد سخن گفت.
مشروح مصاحبه با سرپرست مرکز ملي فرش ايران را در متن زير بخوانيد.
تسنيم: مبادلات سياسي و توافق هسته‌اي و صدور قطعنامه سازمان ملل چه تاثيراتي در صادرات فرش ايران دارد؟
فرش ايران در بازار آمريکا يک برند شناخته شده است و اين کشور يکي از بزرگترين مصرف کنندگان فرش دستباف در جهان است که به طور معمول تقاضاي زيادي از توليدات فرش ايران دارد.
قبل از اعمال تحريم‌ها در سال 2010 آمريکا بزرگترين وارد کننده فرش ايران بود.در سال 88، 82 ميليون دلار صادرات فرش به آمريکا داشته ايم، يعني 16 درصد صادرات فرش ايران به اين کشور بوده اما در سال‌هاي اخير صادرات فرش به اين کشور متوقف شده است.
با وجود تقاضا و بازار فرش ايران در آمريکا، بعد از تحريم‌ها براساس قانوني که در کنگره آمريکا مصوب شد، معافيت‌هايي که در زمان کلينتون براي صادرات برخي از کالاهاي ايران مانند فرش در نظر گرفته شده بود، لغو شد.
در تيرماه سال 82 اين مصوبه امضاي نهايي شد و از مهر ماه 89 ورود هر گونه فرشي که مبدا صادراتي آن ايران ثبت شده بود به آمريکا متوقف شد.اين امر باعث شد که صادرات فرش ايران به حدود يک پنجم کاهش يابد.
با وجود اينکه صادارت فرش ايران تنها مربوط به آمريکا بود، اما براي صادرات اين محصول به ساير کشورها نيز محدوديت‌هاي وجود داشت به طوري که اعمال عمومي تحريم‌ها، باعث افزايش هزينه‌هاي بيمه، حمل و نقل مرسولات و افزايش ريسک صادرات شده بود.
با برداشته شدن تحريم‌ها اميدواريم که هزينه صادرات فرش ايران به ساير کشورها افزايش يابد و امکان صادرات دوباره فرش ايراني به آمريکا فراهم شود. اما براي توسعه صادرات بعد از برداشته شدن تحريم ها نيز تحقق اين امر نيازمند پيش شرط‌هايي است.
تسنيم: اين پيش شرط‌ها چيست؟
در پنج سال گذشته کشورهاي رقيب ايران به ويژه هندوستان جايگزين فرش ايران در آمريکا شده‌اند و تلاش‌هاي فراواني براي بازاريابي و تبليغات داشته و از عدم حضور ايران در اين بازار نهايت استفاده را کرده اند.
از طرفي نيز به طور قطع در سال‌هايي که فرش ايراني در بازار آمريکا حضور نداشته ، ساده انگاري است که بازار آمريکا را مانند 5 سال پيش فرض کرد. فعالان فرش بايد با هوشمندي خاصي سليقه امروز مردم آمريکا را رصد کنند و هم به روش و شيوه بازاريابي رقبا توجه کنند.با رعلايت موارد ياد شده اميدواريم که در سال 2016 آغاز يک جهش صادراتي داشته باشيم و به بازار آمريکا ورود کنيم.
ظرفيت پذيرش فرش دستبافت آمريکا200 ميليون دلاراست که در مقطعي 80 ميليون دلار از اين بازار در اختيار ايران بود.به شرط داشتن تبلبيغات مناسب و توليد برنامه ريزي شده مي توانيم دوباره سهم بيشتري از بازار صادراتي فرش دستباف داشته باشيم.
اما بايد اذعان داشت که کاهش صادارت فرش در سال‌هاي اخير متاثر برخي از عوامل داخلي و خارجي بوده و تنها يک عامل کاهش صادرات فرش ايراني تحريم است.
با وجود افت صادرات فرش ايران در سال‌هاي اخير، ايران کماکان بزرگترين صادر کننده فرش است به طوري که در سال 92 که بدترين سال صادرات فرش يران بود، 314 ميليون دلار فرش صادر شد که اين رقم در سال 93 به 330 ميلون دلار افزايش يافت. بنا بر اين در سال گذشته ميزان صادرات فرش ايران از لحاظ وزني و ارزشي رشد محسوسي داشته است که اين امر نشان دهنده روند رو به رشد صادرات فرش در سال‌هاي آينده است.
در‌سال سال 94 و بعد از رفع تحريم‌ها هدف گذاري صادرات 400 ميليون دلار فرش به 80 کشور دنيا شده که با توجه به محدوديت موجود در اين سال، هنوز روي بازار آمريکا حساب نشده است. به اين رقم مي‌توان صادرات چمداني فرش را نيز اضافه کرد.
فرش دستباف ايراني به عنوان يک اثر هنري به 80 کشور در قاره هاي مختلف دنيا صادر مي‌شود. در سال‌هاي اخير به دليل مشکلات اقتصادي و رکود برخي از کشور هاي اروپايي ميزان تقاضاي آنها کاهش يافته اما کشور چين با تغييراتي که در اقتصاد خود شاهد بوده ميزان واردات فرش ايراني را افزايش داده است.
تسنيم: اخيرا مطرح شده است که برخي از بازارگانان و توليد کنندگان ايراني به دليل مشکلات موجود و دستمزد پايين در برخي از کشورها مانند هندوستان کسب و کار خود را به اين کشورانتقال داده‌اند، براي بازگشت آنها چه برنامه هاي داريد؟
در رقابت با صادرات فرش تنها برگ برنده هندوستان در مقابله با ايران قيمت تمام شده پايين و نيروي کار ارزان است همچنين امکان سري بافي و توليد انبوه در اين کشور، وجود دارد.
با وجود اينکه قيمت تمام شده توليد فرش در ايران نسبت به رقبا بيشتر است اما در عوض دوام، ماندگاري فرش ايراني بيشتر بوده و از طرفي قدمت تاريخي، فرهنگي ،هنري و تنوع طرح و نقشه و مزيت هايي از اين دست منحصرا مربوط به فرش ايراني است که ذخيره ارزشمندي براي ما به حساب مي‌آيد.
درروزگاري فرش ايراني به دلايل مختلف داخلي و خارجي پهلوان قدرتمندي در صادرات بود که در سال‌هاي اخيررنجور شده، اما وي کماکان پهلوان است و در بازارهاي صادراتي دنيا به عنوان يک برند سرشناس شناخته مي‌شود.
تعدادي از توليد کنندگان ايراني براي توليد و صادرات اين محصول به کشورهاي ديگر رفته‌اند اما اين امر نمي‌تواند تاثير مشخصي بر صادرات ما داشته باشد .
تسنيم: وضعيت صادرات فرش تا به امروز چگونه بوده است ؟
آمار سه ماه صادرات فرش ايران در سال جاري 50 ميليون دلار به وزن 912 تن بوده و به طور کلي وضعيت رو به رشدي دارد.
تسنيم: چه برنامه هاي براي تسهيل شرايط صادرات و متعاقب آن افزايش صادرات فرش داريد؟
بحث بازاريابي و تبليغات تاثير زيادي در افزايش ميزان صادرات دارد که مرکز ملي فرش ايران نيز در اين زمينه تلاش مي‌کند که با ابزاري که مانند برگزاري نمايشگاه‌هاي بين المللي و اعزام و پذيرايي از هيئت هاي تجاري دارد، زمينه افزايش صادرات فرش ايران را به ساير کشورها و افزايش حجم صادرات، مهيا کند.
در شهريو ر ماه سال جاري نيز نمايشگاه فرش دستباف ايران در نمايشگاه بين المللي تهران برگزار مي‌شود که اين پديده زمينه بازديد و حضور تجار و بازرگان ساير کشورها را با توجه به دعوت‌هاي به عمل آمده فراهم مي‌کند.