محمد جواد شریف زاده در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با اشاره به وضعیت رکود حاکم بر اقتصاد کشور اظهارداشت: مشکل اصلی اقتصاد ایران در سال 94 کمبود تقاضا است و باید سیاست‌های اقتصادی در جهت تحریک تقاضا تدوین شود.
وی افزود: با توجه به محدودیت مالی دولت و کاهش قیمت نفت، سیاست انبساط مالی برای ایجاد رونق چندان قابل اجرا نیست و برای خروج از رکود باید از سیاست‌های پولی کمک گرفت.
این کارشناس اقتصادی افزود: مسئولان کشور انتظار داشتند همزمان با موفقیت در مهار روند افزایشی تورم، بازار پول واکنش مناسب نشان داده و نرخ سود اسمی سپرده‌های بانکی کاهش یابد اما این اتفاق رخ نداد و حتی نرخ‌های سود سپرده‌های کوتاه‌مدت مجددا سیر صعودی به خود گرفت.
وی با بیان اینکه فاصله نرخ سود بانکی با تورم به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده و یکی عوامل اصلی بروز مجدد رکود در اقتصاد ایران همین نرخ سود بالای بانک‌هاست، گفت: بانک‌ها مشکلات مالی زیادی دارند که اثرش را در نرخ سود می‌بینیم.
شریف زاده تصریح کرد: بانک مرکزی باید سیاست‌هایی را در جهت افزایش نقدینگی به روش‌های مختلف از جمله اعطای اعتبار برای افزایش سرمایه و یا خرید مطالبات دولت از بانک‌ها به کار گیرد تا نرخ سود در بازار تعدیل شود.
* تزریق بی‌هدف نقدینگی رکود را کم نمی‌کند
وی با بیان اینکه تزریق بی‌هدف نقدینگی به بانک‌ها مشکلی را حل نخواهد کرد، گفت: در سال 93 بانک مرکزی حدود 30 هزار میلیارد تومان در قالب اضافه برداشت بانک‌ها، نقدینگی تزریق کرد اما نتیجه‌ای جز زنده نگه داشتن بانک‌های ناکارآمد نداشت.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: اگر بانک مرکزی اجازه می‌داد بانک‌هایی که کارایی ندارند از گردونه فعالیت بانکی خارج شوند مشکلات شبکه بانکی بیشتر نمی‌شد. بانکی که نمی‌تواند در چارچوب‌های استاندارد فعالیت کند باید حذف شود.
به گفته وی اگر به جای این 30 هزار میلیارد تومان، 10 هزار تومان به بانک‌های دولتی برای افزایش سرمایه اختصاص می‌یافت بسیاری از مشکلات بانک‌های دولتی حل می‌شد و قدرت تسهیلات‌دهی آنها به شدت افزایش می‌یافت.
شریف زاده با بیان اینکه اولین و اصلی‌ترین راه پیش‌روی دولت و بانک مرکزی برای خروج از رکود بهبود وضعیت بانک‌هاست، گفت: تا وقتی بانک‌ها مشکل اعتباری دارند، نرخ سود بالا خواهد ماند و با نرخ سود بالا رکود شدید‌تر خواهد شد.
* جزئیات سیاست پولی افزایش سرمایه بانک‌ها
وی با اشاره به تجربه اجرای این سیاست در کشورهایی مانند سوئد و آمریکا، گفت: براساس این سیاست دولت و بانک مرکزی به صورت مشروط به آن دسته از نهادهای مالی که دارای اهمیت هستند سرمایه نقدی تزریق کند.
شریف زاده ادامه داد: در شرایطی که بانکی با بحران مواجه باشد، افزایش سرمایه بانک تا حد زیادی مشکلات را حل می‌کند؛ چرا که اولاً زیان ناشی از مطالبات مشکوک‌الوصول را پوشش خواهد داد و دوما منابع سرمایه‌ای کافی را برای ادامه حیات بانک با نسبت کفایت سرمایه قابل قبول فراهم خواهد کرد.
وی افزود: منطق حاکم بر این راه حل افزایش سرمایه بانک همزمان با خارج کردن دارایی‌های سمی (مطالبات غیرجاری به‌ویژه مطالبات مشکوک الوصول) از ترازنامه است. البته بهتر است سهامداران بانک تامین سرمایه نقدی را تقبل کنند.
این کارشناس اقتصادی راهکار دیگر افزایش سرمایه بانک‌ها را فروش املاک و دارایی‌های منقول عنوان کرد و گفت: یکی از توجیهات بانک‌ها عدم خریدار است اما اگر املاک زیر قیمت عرضه شود، قطعا خریدار خواهد داشت و با توجه به ارزش خریداری شده آن، بانک‌ها باز هم از محل فروش سود می‌کنند.
* موسسات غیرمجاز عامل بالا بودن نرخ سود نیستند
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه نرخ سود بالای بانک‌ها تنها ناشی از فعالیت موسسات غیرمجاز نیست، گفت: تا حد زیادی این پدیده ریشه در مطالبات معوق دارد چرا که این معوقات نقدینگی و توان اعتباردهی بانک‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
* با ادامه روند موجود بانک‌ها ورشکست می‌شوند
وی تاکید کرد: ادامه روند موجود در میان مدت موجب زیانده شدن واسطه‌گری مالی بانک‌ها و در بلندمدت و باعث ناتوانی مالی و ورشکستگی نهادهای مالی خواهد شد.
شریف زاده تصریح کرد: مشکلات بانک‌ها در بُعد کلان منجر به افزایش نرخ سود بانکی، کاهش توان اعتباردهی، کم اثر شدن سیاست پولی و کاهش جذابیت طرح‌های سرمایه‌گذاری شده است.
* اگر مشکلات بانک‌ها ریشه‌ای حل نشود نرخ سود کاهش نخواهد یافت
وی گفت: تا مشکلات این نهادها به صورت ریشه‌ای حل نشود امیدی به کاهش نرخ سود بانکی براساس منطق بازار وجود ندارد.
* افزایش نقدینگی همیشه منجر به تورم نمیشود
وی با بیان اینکه افزایش حجم نقدینگی همیشه منجر به تورم نمیشود، گفت: این دیدگاه در بین برخی سیاست‌گذاران وجود دارد که نقدینگی مساوی با تورم است در حالی که این پدیده بستگی به وضعیت اقتصاد دارد. در شرایط فعلی که ظرفیت خالی تولید زیاد است و برخی بنگاه‌ها مازاد تولید دارند، تزریق نقدینگی منجر به افزایش تورم نخواهد شد بلکه زمینه رونق اقتصادی را ایجاد خواهد کرد.
این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه اگر نقدینگی به صورت مدیریت شده و در قالب افزایش سرمایه بانک‌ها رشد کند، تورم رشد چندانی نخواهد داشت، گفت: برای خروج از رکود باید نقدینگی به جای خوابیدن در حساب بانک‌ها به گردش در بیاید و تنها راه مطمئن و پایدار برای تحقق این هدف افزایش سرمایه بانک‌ها است.