خرید سهام مناسب تنها یك طرف معامله به حساب می آید و فروش به موقع آن سهم نیز دارای اهمیتی به سزا در موفقیت آمیز بودن سرمایه گذاری می باشد. به دنبال آن هستیم كه درصورتی كه به هر دلیلی در انتخاب سهام و یا زمان خرید ، اشتباه كردیم ، چگونه زیان خودمان را به حداقل برسانیم . و دیگر اینکه به دنبال آن هستیم كه در كدام نقطه و در چه قیمتی به فروش سهم اقدام كنیم تا بدین وسیله بتوانیم سود ضررمان را حداكثر نماییم. این مباحث بر اساس سالها تجربه و مطالعه در بازار بدست آمده است و شامل اصول ساده ای است كه اجرای آنها می تواند در بلند مدت تضمین سود آوری شما در بورس باشد.
۱) فروش سهام برای جلوگیری از زیانهای بیشتر
تقریباً تمامی سرمایه گذاران باید انتظار تجربه زیان را داشته باشند . اما سرمایه گذاران موفق كسانی هستند كه زیانهای خود را حداقل می كنند.
موفیقت در بورس همانقدر كه به انتخاب دقیق سهام برنده بستگی دارد ، به محدود نمودن زیانها مرتبط می باشد. یك استراتژی سرمایه گذاری مشخص و صریح می تواند شما را از زیانهای سنگین حفظ كند.
۲) بدانیم كه چه زمانی باید جلوی زیان را بگیریم.
هیچ كس همیشه در بورس درست انتخاب نمی كند، حتی حرفه ای ترین سرمایه گذاران بازار. اما اگر شخصی از هر ۱۰ بار خرید سهام ، ۴ بار آن را درست انتخاب كرده باشد و در صورتیكه بداند چه زمانی باید اقدام به فروش سهام خود بكند ، می تواند به عنوان یك سرمایه گذار موفق، بازدهی مناسبی را تجربه نماید. روند منفی سهام قسمتی از زندگی روزانه بورس می باشد و هر كس بارها آنرا تجربه خواهد كرد. اگر انتخاب زمان و قیمت خرید سهام شما به هر دلیلی اشتباه از كار درآمد بدون فوت وقت و بدون آنكه درگیر غرور و اطمینان بیش از حد بشوید ، باید سریعاً وارد عمل شوید.
جلوی زیان را بگیرید و به سرمایه گذاری خود در سهام برنده ادامه دهید. اشتباهی كه بسیار در بورس ایران شایع می باشد آن است كه بسیاری از سرمایه گذاران هنگامی كه با ضرر و زیان در خرید یك سهم مواجه می شوند ، منتظر می شوند كه روند بازار مثبت شود و آن سهم به جای اولش برگردد.
مثلاً فرض كنید ۱ میلیون تومان از سهام شركت الف را خریده ایم و در حال حاضر این سرمایه گذاری ۱۰ درصد زیان داده است و پول ما به مبلغ ۹۰۰ هزار تومان رسیده است. به جای آنكه منتظر شویم تا سهم الف كه دارای جو مثبتیی نیست دوباره ۱۰ درصد رشد كند، بهتر است با فروش این سهام ، سهم ب را خریداری كنیم كه هم اكنون دارای جو مثبتی است و در حال رشد می باشد.
در این صورت توانسته ایم به جای انتظار بیهوده از زمان بهترین استفاده را ببریم. در هر حال اگر جو بازار نسبت به سهام الف مثبت شد ، می توان دوباره از این سهام خرید كرد. نكته مهم این است كه وقتی از ۵۰ یا ۶۰ درصد سود صحبت می كنیم ، این میزان بازدهی را در یك محدوده زمانی مشخص تعریف می كنیم . مثلاً فرض می كنیم كه سهم الف و ب ، ۳۰ درصد سود می دهند اگر محدوده زمانی این دوره سرمایه گذاری با هم برابر نباشند امكان مقایسه ایندو وجود ندارد چرا كه ممكن است سهم الف در یكسال ۳۰ درصد سود بدهد در حالیكه سهم ب تنها در دو هفته ۳۰ درصد بازدهی برای خریداران بگذارد.
بنابراین همیشه بدانیم كه آن سرمایه گذاری بهتر است كه در مدت كوتاهتری همان میزان بازدهی را داشته باشد ولی به عبارت دیگر در مدت مشخصی مثلاً دو هفته بازدهی بالاتری داشته باشد. لذا می بینیم كه سهامی كه انتخاب كرده ایم و در حال حاضر با جو مثبت روبرو نمی باشد . اگر چه سهام خوبی است ولی چون مدت طولانی طول می كشد تا رشد قیمت خود را شروع كند ، پس بهتر است به سراغ دیگر سهم هایی برویم كه هم اكنون دارای جو مثبت هستند و سریعتر به ما سود خواهند داد. و بدانیم كه هرگز نباید زمان را برای توجیه كردن خریدمان از دست بدهیم. دارایی ها در بورس را به صورت پول نقد ببینیم و نه سهام و بنابراین آنجایی را برای سرمایه گذاری انتخاب كنیم كه پولمان رشد بیشتری داشته باشد.
۳) « ماهی را هر وقت از آب بگیرید تازه است »
اولین قانون برای فروختن هر سهمی، فروش آن سهم در صورتی است كه قیمت آن سهم بیش از ۸ درصد نسبت به قیمت خرید شما كاهش بیابد. یعنی اگر سهامی را ۱۰۰ خریدیم و به دلیل جو منفی بازار قیمت آن به ۹۲ تومان رسید و روند بازار آن سهم نیز همچنان منفی بود آن سهم را بفروشید.
چرا ۸ درصد ، به این دلیل كه تجربه و امكانات نشان می دهند كه سهامی كه به خوبی و بر اساس مطالعه دقیق چه از نظر بنیادی ( سود، رشد، فروش و ... ) و چه از نظر تكنیكی ( جو بازار ) انتخاب شده اند و در زمان و قیمت مناسب خریدار شده اند ، به ندرت با كاهش درحد ۸ درصد مواحه می شوند بنا بر این هر گاه سهام شما بیش از ۸ درصد از قیمت خرید خود را از دست داد بدانید در چیزی اشتباه كرده اید.
در این رابطه باید بدانیم كه نباید در مورد این قانون هیچ استثنایی قائل شد و در همین حال سهام مناسب حتماً فرصتهای بعدی در اختیار شما قرار خواهند داد لذا اكنون آنها را رها كنید. سهام هر گاه با كاهش شدید در قیمت مواجه می شوند ، به دلیل آنكه انتظارات مثبت در رابطه با آنها در بازار از بین می رود ، به سختی می تواند به سطح اول خود برگردند و هر چه شدت این كاهش بیشتر باشد ، سختی بازگشت نیز بیشتر می باشد. به هر حال ممكن است استثناهایی نیز در مورد قانون ۸درصد مشاهده كنید ولی به هر حال به آن پایبند باشید چرا كه این قانون شمارا در مقابل زیان بیش از ۸ درصد بیمه می كند. در عین حال دقت در هنگام خرید تقریباً نیمی از مشكلات زمان فروش شما را خواهد كرد.
ـ نكته :قانون ۸ درصد فقط برای زیان نسبت به قیمت خرید صادق است
چیزی كه باید آنرا در هنگام بكارگیری قانون ۸ درصدی در ذهن داشته باشیم آنست كه این قانون فقط در مورد كاهش ۸ درصدی قیمت سهم نسبت به قیمت خرید می باشد و نه هنگامی كه قیمت سهام شما در مجموع رشد كرده است. تقریباً در بیش از ۳۰ درصد مواقع، سهام برنده برای ۲ تا ۳ روز به سطح قیمتهای اولیه خود برمی گردند كه در این نقاط انرژی را برای رشد جمع می كنند. در این حالت باید سهام را همچنان نگه داریم و تنها اگر از قیمت اولیه خود ۸درصد پایین آمد ، آنگاه باید اقدام به فروش نماییم.
در دوران پس از خرید سهام، بسیار مهم است كه رفتار سهم را نسبت به كل بازار و صنعت مورد بررسی قرار داد. مثلاً اگر كل بازار در حال رشد است ولی سهام شما همچنان در جای اول خود مانده است این می تواند یك هشدار باشد. در بازار مثبت، سهام برنده ، بیشترین اقبال را خواهند داشت. بنابراین اگر رشد سهام شما در مقایسه با رشد بازار ناچیز است باید سهام را بار دیگر مورد مطالعه قرار داد ، حتی زمانی كه ۸ درصد از قیمت خرید خود پایین تر نیامده باشد. همچنین این را هم در نظر داشته باشیم كه برخی از سهام كه از همه نظر مناسب می باشند دارای نوسانهای زیادی هستند . در مورد سهام با نوسان بسیار زیاد هم استفاده از قانون ۸ درصدی تا حدودی سخت گیرانه می باشد و باید با دید دسیعتری به آن سهم نظر داشت.
نكاتی كه باید به خاطر سپرد.
ـ اولین قانون فروش سهامی است كه ۸ درصد از قیمت اولیه خود پایین تر آمده است.
ـ اجرای این قانون ، صرف نظر از پیش بینی شخصی كه در مورد رشد آتی قیمت سهام دارید ، همیشه توصیه می شود بازار با هوش تر از همه كارشناسان است پس بر اساس قوانین بازار كار كنیم و نه صرفاً نظرات شخصی.
ـ هر چه قدر كاهش قیمت بیشتر باشد انتظارات منفی نسبت به آن سهم بیشتر می شود و زمان لازم برای بازگشت قیمت طولانی تر می شود.
ـ سهام برنده ، گاهی اوقات برای مدتی به سطح اولیه قیمت خود نزدیك می شوند كه این به معنی فروش آن سهام نیست.
۴)چگونه برای سود آوری سهام بفروشیم؟
یاد گرفتن این نكته كه بهترین فرصت برای فروش سهام به منظور سودگیری چه زمانی است، ا مهمترین نكات در سرمایه گذاری در بورس می باشد.
برای بررسی و تشخیص نقطه فروش سهام ، استفاده از نمودارها یك ضرورت است. سؤال اصلی این است كه چگونه می توان مطمئن شد كه قیمت سهم به بالاترین حد خود رسیده است؟
۵) چه زمانی باید سود گیری كرد؟
منظور از سودگیری ، فروش سهامی است كه قیمت آن بالاتر از قیمت خرید ماست. به عبارت دیگر با سرمایه گذاری بر روی آن سهم سود بدست آورده ایم. ولی باید بدانیم تا زمانی كه به فروش سهم اقدام نكرده ایم سود ما قطعی محسوب نمی شود . چرا كه هر آن ممكن است قیمت سهم كاهش بیاید. به همین دلیل فروش سهام برنده را در قیمتهای مناسب سودگیری می گویند.
فرض كنیم ما سهام الف را خریده ایم و شاهد رشد قیمت آن بوده ایم، حال در چه زمانی باید این سهم را به فروش برسانیم؟ در این مورد روشهایی وجود دارد كه به ما كمك می كند ، نقطه مناسب برای سودگیری را پیش بینی كنیم . اول از همه ، با توجه به روند گذشته سهم و مطالعه متغیر های مختلف بازار همانند حجم معاملات ، تعداد خریداران ، عرضه و تقاضا و ... می توان الگوهایی را بدست آورد كه آن سهم خالص بر اساس آنها بالا و پایین می رود.
معمولاً سهام پس از شروع رشد قیمتی خود، در سطحی از قیمت متوقف می شوند و برای مدتی در آن سطح قیمتی نوسان می كنند.
یك استراتژی این است كه سهام خود را پس از رسیدن و تثبیت در سطح قیمتی جدید به فروش برسانیم . این یك روش محافظه كارانه برای سرمایه گذاری در بورس می باشد.این روش اگر چه شما را از برخی فرصتهای بورس محروم می كند ولی در بلند مدت می توان مطمئن بود كه سود معقولی از سرمایه گذاری خود از بورس بدست آورده اید. در این هنگام می توان با مرور مجدد وضعیت سهم از نظر اقبال بازار و انرژی برای صعود برای نگهداری سهم و با خرید مجدد برنامه ریزی نمود.ود
۶) استفاده از كلید حجم معاملات
هر گاه قیمت سهامی در حالیكه با حجم بالایی مورد معامله قرار می گرفت شروع به ریزش نمود، می توان از این موضوع به عنوان نشانه ای برای پیش بینی روند منفی سهم استفاده كرد.
معمولاً افزایش حجم معامله در زمانی كه روند سهم منفی است ، بیانگر آن است كه سرمایه گذاران حرفه ای شروع به فروش سهام نموده اند كه این امر هر گونه افزایش قیمتی را با مشكل مواجه خواهد نمود ( سرمایه گذاران حرفه ای معمولاً دارای حجم بالای سرمایه هستند كه خروج آنها از یك سهم ، انرژی سهم برای رشد را كاهش زیادی می دهد).
یك نشانه دیگر می تواند افزایش قیمت در حالیكه حجم معاملات كاهش یافته است باشد. كه این بدین معنی است كه در این سطح قیمت سرمایه گذاران حرفه ای دیگر اقدام به خرید نمی كنند.
۷) استفاده از كلید قیمت سهم
تعداد روزهای متوالی كه قیمت رود نزولی دارد، نسبت به تعداد روزهای متوالی كه قیمت روند صعودی دارد ، در هنگامی كه قیمت سهم در حال تغییر جهت می باشد افزایش می یابد. هر گاه این نسبت افزایش یافت این بدان معنی است كه روند رو به رشد قیمت در حال متوقف شدن است و روند منفی به زودی آغاز خواهد شد.
۸) در جا زدن قیمت
پس از یك دوره رشد قیمت هنگامیكه سهم با حجم بالایی مورد معامله قرار می گیرد قیمت سهم رشدی نداردو قیمت در حال تغییر جهت می باشد. به زبان ساده حجم بالا بدون رشد قیمت علا مت مهمی است.
۹) قدرت نسبی
استفاده از خط قدرت نسبی یا RSI نیز یكی دیگر ار روشهای تشخیص زمان تغییر جهت قیمت است. در واقع پس از یكدوره رشد قیمت هر گاه قیمت به یك ركود تازه دست پیدا كرد در حالیكه RSI كاهش یافت ، این بدان معناست كه سهام در حال تغییر جهت می باشد.
این بدان معناست كه در حالیكه قیمت به یك نقطه ركود دست بافته است اما قدرت نسبی سهم برای افزایش بیشتر كاهش یافته است و بنابراین قیمت به زودی تغییر خواهد یافت.
۱۰) خط میانگین متحرك
خط میانگین متحرك همان قیمت سهام است اما به جای آنكه قیمت را در یك لحظه نشان دهد آنرا در یك دوره زمانی نشان می دهد . میانگین متحرك ، میانگین قیمت سهم در یك دوره زمانی است. مثلاً میانگین متحرك ۱۳ روزه ، میانگین قیمت سهام در ۱۳ روز گذشته می باشد . میانگین متحرك ۲۶ روزه معمولاً به عنوان خطی كه بیانگر حداقل قیمت سهم و نقطه حمایت قیمت می باشد ، تلقی می گردد
هرگاه قیمت سهم این كف قیمتی را می شكند ویا پایین تر می آید بیانگر آنست كه بازار دیگر رقبتی به این سهم ندارد.
۱۱) یاد بگیریم كه بازار را تحلیل كنیم نه یك سهم را
یكی از مهمترین روشهای یافتن نقطه فروش تحلیل كل بازار است و نه یك سهم خاص . به این معنی كه در مواقعی كه جو عمومی بازار مناسب نیست بازار به سمت جو منفی حركت می كند ، اهدی برای پیش بینی كاهش قیمت تمام سهامها داریم. در واقع حتی اگر سهام مناسبی را هم خریداری كرده باشیم اگر جو عمومی بازار منفی باشد در این صورت نمی توان انتظار سود چندانی از سهم انتخاب شده داشت و جو روانی منفی بازار تاثیر منفی بر جو روانی سهم مورد نظر ما خواهد گذاشت.
لذا توجه به جو عمومی بازار می تواند خود به عنوان یك تحلیل جانبی پیش بینی مناسبی از قیمتهای آتی و جهت حركت قیمت سهام خاص به ما ارائه دهد. در این بین بررسی جو روانی صنعت نیز توصیه می شود. معمولاً جو طبیعی بازار بعد از چند روز افزایش حجم معاملات در حالیكه شاخص در حول و حوش سطح قبلی در حال نوسان است و یا حتی كاهش می یابد ، نشاندهنده تغییر جهت بازار می باشد.
معمولاً در شرایط چرخش و تغییر جهت بازار، سهام پر رونق بازار شروع به افزایش و نقصان قدرت و انرژی می شوند.به خاطر بسپارید:
ـ فروش سهام در سطح جدید قیمت كه در آن قیمت سهام تثبیت می شود یك روش محافظه كارانه برای سودگیری محسوب می شود.
ـ استفاده از نمودارهای قیمتی می تواند ابزار مناسبی برای تعیین جهت چرخش و پیش بینی روند آتی قیمت باشد.
ـ علاوه بر خود سهم ، كل بازار نیز می تواند در تعیین نقطه سودگیری تعیین كننده باشد.
ـ سهامی كه از نظر بنیادی دچار افت شده اند را بفروشیم . همانند نشانه های ضعف در فروش محصولات شركت و یا رشد سودآوری.
ـ همیشه مراقب وضعیت صنعت باشیم و با اولین نشانه های ضعف در روند سودآوری صنعت و با افت شاخص صنعت به دنبال فروش سهم شركت باشیم.
ـ اگر به اخباری مبنی بر فروش یك سهام خاص از طرف سرمایه گذاران نهادی دست یافتید شما نیز به دنبال فروش سهم خود باشید.
ـ افزایش سرمایه های زیاد می تواند باعث رقیق شدن و ضعف سهم شود.