سبد گردانی چیست؟

منظور از سبد سرمایه گذاری یا اصطلاحا پرتقوی و یا پرتفولیو انواع دارایی هایی است که یک شخص در آن سرمایه گذاری کرده است. به عنوان مثال اگر فردی در مجموعه سهام شرکت های مختلف و متنوع اوراق مشارکت، اوراق اجاره و دیگر موارد سرمایه گذاری کرده باشد گفته می شود سبد سرمایه گذاری آن فرد یک سبد متنوع است، اما اگر فردی سهام دو یا سه شرکت را خریداری کرده باشد دارای سبد سرمایه گذاری محدود و غیر متنوع است. همچنین گفتیم یکی از مهمترین روش ها برای کاهش ریسک تشکیل سبد سرمایه گذاری متنوع و پایش مستمر وضعیت سهام و سایر اوراق بهادار موجود در این سبد است. یعنی سرمایه گذار همواره با بررسی عوامل کلیدی اثر گذار بر قیمت سهام و سایر انواع اوراق بهاداری که در اختیار دارد تحلیل کند که آیا سهام شرکت الف که در سبد سهام او وچود دارد آیا باز هم امکان رشد در آینده را دارد یا اینکه باید این سهم را بفروشد و به جای آن سهام یک شرکت دیگر که از فرصت رشد و سودآوری بهتری برخوردار است خریداری کند.

یکی از اشتباهات متداول بین سهامداران هم دقیقا همین نکته است که تصور میکنند سهام یک شرکت که در مقطعی از زمان سهام سودآوری محسوب می شد همواره سودآور است. در حالی که عوامل اثر گذار بر قیمت سهم می تواند یک سهم ارزنده را به یک سهم نه چندان سودآور و حتی زیان آور تبدیل کند. بنابراین هر اندازه تعداد سهام موجود در سبد سرمایه گذاری فرد بیشتر باشد ضرورت دارد که سرمایه گذاری زمان بیشتری را برای تحلیل و بررسی این سهام اختصاص بدهد.

اما سوال اینجاست که برای افراد علاقه مند به سرمایه گذاری در بورس که تخصص و یا فرصت کافی برای بررسی سهام موجود در سبد سرمایه گذاری خودشان ندارند چه راهکاری وجود دارد؟

راهکار اول

اولین راهکار سرمایه گذاری از طریق صندوق های سرمایه گذاری است که در مطالب قبل بصورت مفصل در این مورد توضیح دادیم.

راهکار دوم

اما راهکار دوم که می توانیم به این گونه سرمایه گذاران ارائه بدهیم استفاده از خدمات سبد گردانی است.

تعریف سبد گردانی عبارت است از: تصمیم به فروش، خرید و یا نگهداری اوراق بهادار به نام سرمایه گذار معین توسط سبد گردان در قالب قراردادی مشخص، به منظور کسب انتفاع برای سرمایه گذار.

به تعریف ساده تر در سبد گردانی یک شخص حقوقی متخصص بورس که اصطلاحا سبد گردان نامیده می شود با سرمایه گذار قراردادی منعقد می کند و در قالب این قرارداد برای سرمایه گذار و به نام خود او سبدی از انواع اوراق بهادار تشکیل می دهد و این سبد را بصورت مستمر مدیریت می کند و سبد گذار به ازای این خدمت از سرمایه گذار کارمزد دریافت می کند. بنابراین شرکت های سبد گردانی دارای نیروهای متخصص در ضمینه بورس هستند و به وکالت از سرمایه گذاران اقدام به تشکیل و مدیریت سبد سرمایه گذاری برای آنها می کنند. لازم به ذکر است که شرکت های سبد گردانی موظف هستند که برای فعالیت خودشان از سازمان بورس اوراق بهادار مجوز کسب کنند و بنابراین عملکرد آنها توسط این سازمان تحت نظارت قرار دارد.

چند نکته در مورد سبد گردانی

مهمترین تفاوت سبد گردانی با صندوق های سرمایه‌گذاری این است که در سبد گردانی خود سرمایه گذار مستقیما مالک سهام و سایر اوراق بهادار محسوب می شود و سبد گذار صرفا به وکالت از طرف سرمایه گذار اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار می کند. بنابراین سرمایه گذار دقیقا می داند که در سبد خود سهام کدام شرکت و از هر کدام به چه میزان وجود دارد در صورتی که در صندوق سرمایه گذاری ، سرمایه گذار بصورت غیر مستقیم مالک سهام و سایر اوراق بهادار خریداری شده توسط صندوق می شود. بدین ترتیب سرمایه گذار و یا اصطلاحا واحدهای سرمایه گذاری خریداری می کند و مدیر صندوق با وجوه حاصل از فروش صندوق های سرمایه گذاری اقدام به خرید سهام و انواع اوراق بهادار می کند.

همانطوری که از تعریف سبد گردانی مشخص است، سبد گردان یک شخص حقوقی است نه شخص حقیقی. در حال حاضر علاوه بر کارگزاری هایی که مجوز خدمات سبد گردانی را از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت کرده اند چند شرکت سبد گردانی هم بصورت مستقل با اخذ مجوز از سازمان بورس تاسیس شده اند که سرمایه گذاران با مراجعه به آنها می توانند از خدمات سبد گردانی بهره مند شوند.

توصیه ما به شما این است که از سپردن سرمایه خودتان به اشخاص حقیقی و یا حقوقی که بدون دریافت مجوز از سازمان بورس اقدام به ارائه خدمات سبد گردانی می کنند خودداری کنید. برای مشاهده مشخصات و نشانی شرکت های سبدگردانی می توانید به پایگاه اینترنتی رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار به نشانی www.seo.ir بخش نهادهای مالی تحت نظارت مراجعه کنید.

بر اساس مقررات سبد گردان موظف است قبل از تشکیل سبد سرمایه گذاری برای فرد میزان ریسک پذیری فرد را ارزیابی کند و سبد سرمایه گذاری متناسب با میزان ریسک پذیری سرمایه گذار تشکیل بدهد. به عنوان مثال سبد گردان برای فردی که قدرت ریسک پذیری کمتری دارد عمدتا اوراق مشارکت و اوراق اجاره که بازدهی ثابتی دارد خریداری می کند و مبلغ کمتری از سرمایه فرد را به سهام که ریسک بیشتری دارد اختصاص می دهد. در حالی که بخش عمده ی سبد یک فرد ریسک پذیر از سهام تشکیل شده است .

سبد گردان موظف است برای ارائه ی خدمات قرارداد مشخصی منعقد کند، در این قرارداد مواردی همچون میزان تعهدات سبد گردان در قبال سرمایه گذار، میزان کارمزدی که سرمایه گذار به ازای دریافت خدمات باید به سبد گذار پرداخت کند و همچنین نحوه ی گزارش دهی سبد گردان به سرمایه گذار مشخص می شود.

لازم به ذکر است میزان کارمزد خدمات سبد گردانی بر اساس توافق میان سرمایه گذار و سبد گردان و در چارچوب سقف تعیین شده ای توسط سازمان بورس مشخص و در قرارداد ذکر می شود.

میزان سرمایه ی فرد برای استفاده از خدمات سبد گردانی باید حداقل 10 میلیون تومان باشد بنابراین افرادی که کمتر از این مبلغ سرمایه داشته باشند نمی توانند از خدمات سبد گردانی استفاده کنند.