مرکز پژوهش‌های مجلس در روزهای پایانی هفته گذشته گزارشی از مهم‌ترین مشکلات کسب و کار خرد در شهر تهران را منتشر کرد که با بررسی آنها می‌توان زوایای تازه مشکلات کسب و کار در کلان‌شهرها را استخراج کرد.
گزارشی که در آن به موضوعاتی مانند قیمت بالای اجاره‌بهای واحدها، مشکلات مالیاتی بنگاه‌ها و عدم توازن در نیازهای بازار و محصولات تولید شده به‌عنوان مهم‌ترین مشکلات این نوع کسب و کار در پایتخت اشاره شد تا این واقعیت که برای موفقیت یک کسب و کار کوچک نیازی به حضور در شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها نیست، بیشتر از قبل نمایان شود. در شرایطی که ایجاد یک کسب و کار در کلان‌شهرها نیاز به سرمایه‌گذاری‌های فراوان دارد، تجربه ثابت کرده این فرآیند در روستاها، شهرهای کوچک و شهرک‌های صنعتی با سرمایه‌هایی بسیار کمتر قابلیت اجرایی شدن دارد. نمونه‌های متعددی از راه‌اندازی مشاغل کوچک و متوسط در شهرهای کوچک و روستاها وجود دارند که با نیازسنجی صحیح توانسته‌اند ضمن ایجاد یک کسب و کار پرسود برای خود و خانواده‌های شان، در زمینه اشتغالزایی نیز موثر عمل کنند.
در مسیر معرفی قهرمانان کسب و کار کوچک و متوسط، سراغ کاسبی جالب توجه بانویی از روستای تقوّیه بخش خضرآباد شهرستان اشکذری استان یزد می‌رویم که از طریق پرورش «الاغ» توانسته چرخ سنگین معیشت خود و اطرافیانش را به گردش درآورد. ایده قابل توجه، بدیع و سودآوری که می‌توان به عنوان یک نمونه منحصر به فرد از آن یاد کرد. تنها یک نمونه از محصولات پرورش «الاغ»، پنیر به دست آمده از این حیوان است که در بازارهای اروپایی ۱۰۰۰پوند قیمت دارد. برای تهیه یک کیلو پنیر الاغ باید از ۲۵کیلو شیر الاغ استفاده کرد. چینی‌ها هم از پوست الاغ برای تولید نوعی پلاتین استفاده می‌کنند که بر اساس طب سنتی چینی برای درمان سرگیجه، قاعد‌گی نامنظم، بی‌خوابی و بهبود گردش خون بسیار مفید است. مجموعه این ویژگی‌های منحصربه فرد باعث شده تا توجه صفحه بنگاه‌ها در یک چنین روزی به ابعاد و زوایای مختلف بیزینس این بانوی اشکذری جلب شود.
بازار قابل توجه محصولات
طاهره زارع، بانوی کارآفرین اشکذری نخستین مزرعه پرورش الاغ را در روستای تقوّیه بخش خضرآباد این شهرستان راه‌اندازی کرده است. بدون تردید این پرسش در ذهن بسیاری از خوانندگان به وجود آمده که پرورش الاغ چه ویژگی‌هایی دارد که این بانوی اشکذری به سمت آن جلب شده است؟
ویژگی‌های اقتصادی پرورش«الاغ» تنها به پنیر و پوست این حیوان ختم نمی‌شود، با توجه به خواص دارویی و صنعتی برخی فرآورده‌های قابل استحصال از الاغ، پرورش این حیوان در کشورهای مختلف مانند چین و برخی کشورهای آفریقایی در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته و دیگر کشورها نیز در زمینه واردات و پرورش این حیوان اقداماتی را آغاز کرده‌اند. شیر، پوست و حتی فضولات الاغ که با نام «عنبرنسارا» شناخته می‌شود، خواص درمانی دارد و در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
طاهره زارع با اشاره به روزهای ابتدایی اجرای ایده کارآفرینی‌اش می‌گوید: «این کار با سرمایه‌گذاری اولیه ۳۰ میلیون تومان آغاز شد و هم‌اکنون در این مزرعه ۱۵۰ راس الاغ وجود دارد که از این تعداد ۴۰ راس آن شیرده هستند.»
تولید روزانه ۳۰کیلوگرم شیر
این بانوی کارآفرین اشکذری با اشاره به اینکه کار خود را از ۳سال قبل (سال۹۲) آغاز کرده، تصریح کرد: «خرید الاغ‌ها از شهرستان لردگان استان چهارمحال و بختیاری انجام و برای خرید هر الاغ و کره آن یک میلیون تومان هزینه شد.»
زارع از تولید روزانه ۳۰ کیلوگرم شیر الاغ در این مزرعه خبر داد و گفت: «شیر الاغ تولیدی به صورت قرارداد یک ساله کیلویی ۱۵هزار تومان و از طریق فروش خانگی هر کیلو ۳۰ هزار تومان انجام می‌شود. شیر الاغ برای درمان برخی بیماری‌ها مانند آسم، قند خون، سرماخوردگی، آلرژی و برای پایین آوردن تب ناشی از عفونت تجویز می‌شود.»
وی تصریح کرد: «از دیگر فرآورده‌های الاغ، روغن قلم پا و پی آن است که کیلویی ۴۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد، ولی به دلیل اینکه بیماری و تلف‌شدگی در حیواناتی مانند الاغ بسیار کم است، تولید این فرآورده اندک است.»
انگیزه ایجاد مزرعه پرورش
زارع درباره انگیزه ایجاد این مزرعه گفت: «برای بهبودی فرزندم که از بیماری آلرژی شدید رنج می‌برد، پزشک شیر الاغ تجویز کرد؛ از این رو در ابتدا برای درمان خانگی چند الاغ خریداری کردم و بعدا تعداد آنها را افزایش دادم. فضولات الاغ یا عنبرنسارا نیز اثر آنتوبیوتیکی دارد و برای درمان سرماخوردگی، بیماری‌های تنفسی، برونشیت و خارش پوست مفید است، از آن در آفت‌کشی و کرم‌کشی مزارع نیز استفاده می‌شود و هم‌اکنون فضولات این حیوان کیلویی ۴ هزار تومان به فروش می‌رسد.»
این بانوی کارآفرین درباره مشکلات این مزرعه نیز گفت: «کمبود آب و علوفه در روستا به دلیل خشکسالی برای بخش کشاورزی مشکل‌ساز شده و هم‌اکنون هزینه زیادی برای تامین آب پرداخت می‌شود.» وی فقدان مکان مناسب در محدوده خارج از روستا برای نگهداری از الاغ‌های این مزرعه و اجبار به نگهداری حیوانات در محدوده روستا که با اعتراض مردم مواجه شده را از مشکلات مقابل روی این مزرعه عنوان کرد.
نیازسنجی صحیح برای سرمایه‌گذاری
نخستین و مهم‌ترین معادله در راه‌اندازی یک کسب و کار، نیازسنجی از بازاری است که کارآفرین قصد ورود و سرمایه‌گذاری در آن را دارد. گزاف نیست اگر این مرحله را شاه‌کلید توفیق یا عدم توفیق یک سرمایه‌گذاری محسوب کنیم.
ایده پرورش الاغ ازجمله ایده‌‌هایی است که می‌توان آن را یک نمونه مناسب از نیازسنجی صحیح تلقی کرد؛ شاید تصور کنید که خاویار گران‌ترین فرآورده حیوانی در تمام جهان باشد، اما پنیر تولید شده از شیر الاغ هم ازجمله محصولاتی است که طالبان آن باید پول هنگفتی برای آن پرداخت کنند. آدمهای زیادی در کشورهای مختلف نیستند که بتوانند این پنیر را امتحان کنند. قیمت این پنیر به قدری زیاد است که فقط آدمهای خاص علاقه‌مند به فرآورده‌های لبنی شاید دل به دریا بزنند و برای امتحان طعم آن پول‌‌شان را خرج کنند. این پول در‌واقع به خاطر پنیری است که از شیر الاغ تهیه می‌شود.
یرای دیدن تنها کارخانه درست کردن پنیر الاغ جهان باید به ۵۰ مایلی غرب بلگراد بروید. جایی که مدت زیادی طول می‌کشد تا صاحبان کارخانه بتوانند از ۲۵ لیتر شیر الاغ، یک کیلوگرم پنیر تهیه کنند. به گفته صاحبان این کارخانه، تهیه پنیر از شیر الاغ بسیار زمان‌بر است، به همین خاطر قیمت پنیر آنها اینقدر بالاست و بیشتر از ۱۰۰۰ پوند برای هر کیلوگرم در می‌آید. مواد اولیه مورد نیاز این کارخانه از اقصا نقاط جهان تامین می‌شود و مشتریان خاص و ثروتمندی در لیست مصرف این محصول قرار دارند. برخی از ثروتمندان اعتقاد دارند که شیر الاغ برای لطافت پوست مفید است و به همین خاطر هزینه گزافی را پرداخت می‌کنند تا از محصولاتی که از شیرالاغ به دست می‌آید، استفاده کنند.
بازار پر رونق الاغ در جهان
تاجران چین در سال‌های اخیر تجارت گسترده‌یی با خرید و فروش الاغ از سراسر جهان به راه انداخته‌اند. در گذشته کشورهای آفریقایی مقصد اصلی تاجران چینی برای خرید الاغ و فرآورده‌هایش بودند، اما در سال‌های اخیر کشورهای آسیایی نیز به لیست تجار چینی برای تجارت الاغ اضافه شده‌اند.
بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز، چینی‌ها از پوست الاغ برای تولید نوعی پلاتین استفاده می‌کنند که براساس طب سنتی چینی برای درمان سرگیجه، قاعد‌گی نامنظم، بی‌خوابی و بهبود گردش خون بسیار مفید است.
افزایش تقاضا برای واردات الاغ در چین، به دنبال سقوط شدید جمعیت این چهارپا در چین به‌عنوان یکی از کشورهای صنعتی جهان رخ داده است. جمعیت الاغ‌ها در چین از سال ۱۹۹۰ میلادی تاکنون از ۱۱ میلیون راس به ۶ میلیون راس کاهش یافته است. این کاهش میزان سرانه‌های الاغ، قیمت محصولات مرتبط با این حیوان را در بازارهای جهانی افزایش داده است.
این در حالی است که به گفته «عیسی»، متوسط قیمت یک خر نیز نسبت به سال قبل حدود ۳برابر افزایش یافته است. روزنامه ملی کنیا نیز به این موضوع پرداخته و می‌نویسد: «دولت این کشور در حال تاسیس کشتارگاه‌های جدید است که می‌توانند روزانه ۱۰۰ راس الاغ را ذبح و برای صادرات به چین آماده کنند».