در مرداد سال 95 سازمان بورس با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری موافقت اصولی برای تأسیس و راهاندازی صندوقهای سرمایهگذاری جسورانه (Venture Capital Trust) را اعلام کرد. ساختار این صندوقها از ابتدا با تعامل فرابورس و متخصصین و نهادهای مالی علاقهمند به دریافت موافقت اصولی طراحی شد و همین مسئله موجب شد ایرادات احتمالی آن از همان ابتدا رفع شود. البته نمیتوان ادعا کرد که ساختار صندوقهای سرمایهگذاری جسورانه بدون ایراد است ولی به هر حال متولیان این امر گامی بزرگ در راستای توسعه ابزار تأمین مالی نوآوری برداشتهاند.
عطاءاله افتخاری مدیر توسعه کسبوکارهای صندوق سرمایهگذاری جسورانه رویش لوتوس ضمن بیان مطلب فوق گفت: سرمایهگذاری جسورانه زیرمجموعه ای از سرمایهگذاریهای جایگزین (Alternative Investments) است که به واسطه ماهیت پیچیده و پرریسک آن، عمدتاً منابع مالی سرمایهگذاران پیچیده (Sophisticated Investors) را جذب میکند.
وی ادامه داد: در حال حاضر از بین صندوقهای دارای موافقت اصولی تنها دو صندوق توانسته اند پذیرهنویسی انجام دهند. این بدین معناست که اکنون سرمایهای معادل 600 میلیارد ریال به طور بالقوه آماده تزریق و تجهیز کسب و کارهای نوپای فناورانه شده است. با انجام پذیرهنویسی بقیه صندوقها در ماههای آینده به نظر میرسد سرمایهای معادل 1500 الی 2000 میلیارد ریال منابع برای تأمین مالی استارت آپها آماده شود که واقعاً اتفاق خوبی است.
افتخاری افزود: با سازوکاری که این صندوقها در کشور دارند، بخشی از منابع مالی نیز از طریق سرمایهگذاران خرد تأمین میشود که موجب افزایش سطح مشارکت سرمایه گذاران خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه صندوق سرمایهگذاری جسورانه رویش لوتوس با سرمایه 500 میلیارد ریال بعنوان اولین صندوق جسورانه بازار سرمایه در تاریخ 4 دی ماه 95 اقدام به پذیرهنویسی کرد، گفت: مبلغ کل پذیرهنویسی شده این صندوق 150 میلیارد ریال بود و 350 میلیارد ریال نیز در تعهد خریداران واحدهای سرمایهگذاری است که در بازه مشخص شده تایید خواهد شد.
به گفته این مدیر صندوق سرمایه گذاری جسورانه می توان گفت با نگاه به آمار مربوط به پذیرهنویسی صندوق جسورانه رویش لوتوس شاهد هستیم که مشارکت اشخاص حقیقی در چنین فرصت سرمایهگذاری قابل قبول بوده است و بیش از 41 میلیارد ریال از کل 500 میلیارد ریال توسط اشخاص حقیقی خرد خریداری شده که نشانه خوبی از آینده صندوق های جسورانه است.
افتخاری با اشاره به اینکه در حال حاضر در مورد سودآوری این صندوقها نمیتوان صحبت کرد، گفت: ماهیت سرمایهگذاری در این صندوقها بلندمدت و بین 3 تا 7 سال است. پس نباید انتظار داشته باشیم که پس از گذشت تنها چند ماه از دریافت موافقت اصولی اتفاقی مهم و چشمگیر از منظر سودآوری این صندوقها به وقوع بپیوندد. اما در خلال این چند ماه صندوق جسورانه رویش لوتوس توانستهاست برای 8 طرح مرتبط با حوزه بیوتکنولوژی و 2 طرح فناوری مالی توافقنامه سهامداران را با کارآفرینان مربوطه نهایی کند.
مدیر توسعه کسبوکارهای صندوق سرمایهگذاری جسورانه رویش لوتوس به چالش های پیش روی صندوق های سرمایه گذاری اشاره کرد و گفت: در این مسیر صندوقهای جسورانه چالشهایی را تجربه کرده و در فعالیت آتی خود نیز شاهد آن خواهند بود. این صندوقها یکی از حوزههای علاقه خود را صنعت فینتک معرفی کردند. لذا، پیشبینی میشود در صورت عدم وجود کسبوکارهای متعدد و متنوع در حوزه فینتک در ایران، در آیندهای نه چندان دور عدم تعادل در نظام عرضه و تقاضای سرمایه ایجاد شود و یا شاهد پدیده هایی چون ارزشگذاریهای حبابی (overvaluation) باشیم.
افتخاری تصریح کرد مشکل مذکور می تواند برای این صنعت و کل اکوسیستم کارآفرینی و نوآوری سمی و خطرناک باشد و ادامه داد: شاید بازنگری در این حوزه از دو جنبه (1) قوانین و مقررات حاکم بر فینتکها و (2) کیفیت کسبوکارهای فینتک لازم باشد.
وی ابراز امید واری کرد با هدف تسهیل راهاندازی و رشد کسب و کارهای فینتک در کشور، نهادهای ناظر مالی و پولی چون بانک مرکزی، بیمه مرکزی و سازمان بورس با تسهیل قوانین فعالیت فینتکها، قانونزدایی در صورت نیاز، نیل به رویکردهایی چون open API و ... در جهت افزایش تعداد و تنوع کسب و کارهای نوپای فینتک نقشی سازنده ایفا کنند.
این مدیر صندوق جسورانه به نهادهای متولی کارآفرینی از جمله شتاب دهنده ها، مراکز رشد، برگزارکنندگان رویدادها، کارگاههای آموزشی، گپوگفتهای اهالی بازارهای مالی و پولی و قانونگذاران مالی با کارآفرینان توصیه کرد در راستای تعادل میان عرضه و تقاضای سرمایه در فینتک برای افزایش کیفیت خروجیهای خود تلاش کنند.
وی در پایان خاطر نشان شد افزایش تعامل صندوقها باهم، افزایش قدرت انجمن صنفی صندوقهای جسورانه با هدف تسهیل مواردی چون مباحث مالیاتی مربوط به صندوقها و حل و فصل دعاوی احتمالی صندوقها با کسبوکارهای نوپا میتواند چالشهای این حوزه را کنترل و به حداقل برساند