به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، در سال 1382 با شناسایی فناورى‌نانو به عنوان یک فناوری دارای اولویت ملى، ستاد ویژه توسعه فناورى نانو به منظور پیگیری توسعه این فناوری در کشور تشکیل شد.
دیدگاه ستاد برای توسعه فناوری نانو، تدوین چارچوب فعالیت بلندمدت کشور در این حوزه بود و در این مسیر، برنامه راهبردى ده‌ساله فناورى نانو در ستاد تهیه و در مرداد ماه 1384 به تصویب هیئت دولت رسید که امسال زمان ده ساله این سند به پایان رسیده و تدوین برنامه ده ساله دوم در دستور است.
سند 10 ساله اول با عنوان «سند راهبرد آینده» قرار گرفتن در میان 15 کشور برتر جهان در حوزه فناورى‌نانو، تولید علم و تولید ثروت و تلاش براى ارتقاء مداوم این جایگاه به منظور تولید ثروت و بهبود کیفیت زندگی مردم را هدف‌گیرى کرده بود که به نتیجه رسید و حتی تلاش‌های دانشمندان کشورمان از هدف هم پیشی گرفت چرا که دانشمندان ما چند سال زودتر از اتمام زمان 10 ساله سند به رتبه هفتم دنیا در تولید علم یعنی بهتر از آنچه هدفگذاری شده بود رسیدند.
در این راستا ستاد توسعه فناوری نانو با برگزاری نمایشگاهی هر سال دستاوردهای نانوفناوری را به معرض دید عموم گذاشت و امسال هشتمین نمایشگاه برگزار شد. به بهانه برگزاری هشتمین نمایشگاه نانوفناوری و اتمام برنامه ده ساله توسعه نانو با متولی توسعه نانوفناوری کشور سعید سرکار گفت‌وگویی داشتیم.
سرکار که سال‌هاست به عنوان دبیر ستاد توسعه نانوفناوری فعالیت می‌کند از تدوین سند 10 ساله دوم توسعه فناوری نانو خبر داده و عنوان کرده که در سند دوم پیوست اقتصادی مورد تاکید است.
فارس: عملکرد ستاد توسعه فناوری نانو در یک سال گذشته که سال پایانی سند 10 ساله اول بوده است را چطور ارزیابی می‌کنید؟
سرکار: در ابتدای کار ستاد توسعه نانوفناوری از سالی 8 مقاله آغاز کردیم تا اینکه سال گذشته به تولید بیش از 17 مقاله در روز رسیدیم، رتبه ما در این حوزه 59 دنیا بود که حالا به رتبه هفتم جهان رسیدیم و بیش از 25 درصد تولیدات علمی کشور در حوزه فناوری نانو است.
در حال حاضر محصولات تولید شده در حوزه نانو 300 محصول است که از این تعداد 123 محصول در حوزه تجهیزات و 177 محصول در حوزه فناوری نانو بوده است.
در توسعه منابع انسانی نیز 24هزار نفر متخصص داریم که رکن اصلی توسعه فناوری نانو هستند. در حالی که 10 سال پیش کمتر از 5 نفر از متخصصان دانشگاهی با حوزه نانو آشنایی داشتند.
جذب دانشجویان تحصیلات تکمیلی سایر کشورها به دانشگاه‌های کشور از برنامه‌های این ستاد است که امیدواریم با جذب دانشجویان خارجی در مقاطع تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌ها، آورده اقتصادی برای کشور ایجاد کنیم.
راه‌اندازی 49 آزمایشگاه دانش‌آموزی نیز از دیگر برنامه‌های اخیر این ستاد است که برای توسعه این فعالیت به دنبال تعریف چندین پروژه برای تجهیز آزمایشگاه‌های دانش‌آموزی در کشورهای خارجی هستیم.
البته سعی داریم آزمایشگاه‌های دانش‌آموزی را به 70 آزمایشگاه برسانیم.همچنین در زمینه رسوخ فناوری در صنایع مختلف برنامه‌های متنوعی داریم به طوریکه فناوری نانو در 11 صنعت رسوخ کرده است.
در این راستا نشست‌های استانی برای معرفی فناوری نانو و کاربردهای آن نیز در حال اجرا است.
حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی حوزه نانو هم از دیگر برنامه‌های این ستاد است به طوریکه در نمایشگاه نانو فناوری چین یکی از روزهای نمایشگاه به نام نانو فناوری ایران نامگذاری شده که قرار است در این روز 10 قلم از محصولات فناوری ایران در نمایشگاه عرضه و معرفی شود. این اقدام زمینه‌ای برای جذب فناوری و همچنین خرید ماشین‌آلات ساخت ایران صورت خواهد گرفت.
همچنین ایجاد آزمایشگاه نانو فناوری در یکی از دبیرستان‌های کشور چین از دیگر برنامه‌های این ستاد است، پس از اجرای این برنامه یکی از شرکت‌های چینی نمایندگی تاسیس آزمایشگاه‌های نانو در دبیرستان‌های چین را از ایران اخذ کرد که متعاقب آن تعداد زیادی از دبیرستان‌ها با تجهیزات ساخت ایران تجهیز می‌شود.
فارس: از هشتمین جشنواره نانوفناوری بفرمایید. این جشنواره با سال‌های گذشته چه تفاوتی دارد؟
سرکار: نمایشگاه نانوفناوری بزرگ‌ترین و معتبرترین نمایشگاه داخلی در حوزه فناوری نانو و دومین نمایشگاه فناوری نانو در قاره آسیا به شمار می‌رود و هشتمین جشنواره نانو شامل بخش‌های مختلفی نظیر تجهیزات پیشرفته در حوزه نانو، سلامت و بهداشت، کشاورزی، ساختمان، آب و محیط زیست، مواد اولیه نانویی و پلیمر و کامپوزیت است.
در بخش پروتوتایپ این جشنواره 31 نمونه اولیه محصولات حوزه نانو که از حد آزمایشگاهی فراتر رفته و کارآیی آنها به اثبات رسیده، ارائه شده و تعدادی از نمونه‌های اولیه محصولات حوزه نانو که در جشنواره سال قبل عرضه شده بود به تولید انبوه رسیده است.
بخش پروتوتایپ سال گذشته نیز دایر بود، این بخش برای جذب سرمایه‌گذار برپا می‌شود و در سال گذشته هم برخی از نمونه‌های اولیه محصولات فناوری نانو با سرمایه‌گذاری‌های انجام شده وارد بازار شد.
* قرارداد با صنایع خودروسازی برای استفاده از پوشش‌های سخت به منظور افزایش عمر قطعات خودرو
فارس: در بخش جذب سرمایه‌گذار تا چه حد به موفقیت رسیدید؟
سرکار: قراردادهایی با صنایع داشتیم به طوریکه اخیرا 6 شرکت دانش‌بنیان با صاحبان صنایع خودرو قراردادهایی منعقد کردند.
چند مورد از این قراردادها در رابطه با پوشش‌های سخت بوده که از طریق این پوشش‌ها بتوانند عمر قطعات خودرو را افزایش دهند.
حتی این پوشش‌های سخت سبب کاهش آلودگی هوا نیز می‌شود.
فارس: از ویژگی‌های دیگر این نمایشگاه چه مسائلی بوده است؟
سرکار: برگزاری نشستی با حضور سفرای 22 کشور جهان نظیر الجزایر، بلغارستان، افریقای جنوبی، غنا، هند، مکزیک، برزیل، ترکمنستان، فرانسه، آرژانتین، سوریه، لبنان، سوریه، مصر و عراق از برنامه‌های روز دوم این نمایشگاه بوده است که در این نشست سعی کردیم ظرفیت‌ها و توانمندی‌های ایران در حوزه نانو را به آنها معرفی کنیم و این سفرا پیام همکاری ما در حوزه نانو را به کشورهای خود برسانند.
به طور کلی درصدد هستیم تا با معرفی توانمندی‌های خود به کشورهای دیگر زمینه تعامل با کشورهای پیشرفته و همچنین عرضه محصولات فناورانه در حوزه نانو به کشورهایی که به لحاظ فناوری ضعیف‌تر هستند را فراهم کنیم.
فارس: تاکنون برای این اقدامات به موفقیتی هم رسیده‌ایم؟
سرکار: این کشورها در نشست‌هایی با مسئولان ایران داشتند درخواست داشتند تا فناوری ایرانی با سرمایه‌گذاری آنها در کشورشان تولید شود.
ما هم باید در عرصه‌های بین‌المللی وارد شویم زیرا ظرفیت بازارهای ایران محدود است ولی با ایجاد زمینه‌هایی می‌توانیم بخشی از بازارهای جهانی نانو را به ایران اختصاص دهیم.
همچنین برگزاری نشست‌هایی با صاحبان صنایع از دیگر برنامه‌های هشتمین جشنواره فناوری نانو است تا محصولات نانو وارد بخش صنعت هم بشود.
فارس: در زمینه صادرات محصولات ایرانی به چه صورت برنامه‌ریزی کرده‌اید؟
سرکار: توسعه صادرات محصولات نانو نیازمند تعامل دستگاه‌هایی چون وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق بازرگانی است زیرا ما در حال حاضر ما افراد متخصص در حوزه بازرگانی فناوری نداریم ولی با این وجود با دو کشور آمریکای لاتین در زمینه صادرات دو محصول حوزه نانو مذاکراتی صورت گرفت که امیدواریم در سال جاری قراردادهای آن نهایی شود.
سعی داریم تا پایان امسال حدود هشت قرارداد صادرات محصولات نیز به کشورهای دیگر نهایی شود.
همچنین از برزیل هیاتی به ایران برای خرید فناوری در حوزه نانو به ایران آ‌مده و قرار بود که قراردادهایی که برای انتقال فناوری از ایران به برزیل صورت گیرد.
* اجرای سند دوم توسعه نانوفناوری از سال آینده
فارس: تدوین سند ده ساله دوم با چه اولویتی صورت می‌گیرد؟
سرکار: برای تدوین برنامه سند دوم پیوست اقتصادی را مد نظر داریم.
10 سال پیش قرار شد ایران در بین 15 کشور برتر دنیا قرار گیرد که امسال پس از پایان برنامه 10 ساله در رتبه هفتم دنیا هستیم.
مقام معظم رهبری همیشه بر علم و فناوری تأکید دارند که ما نیز سعی کردیم علاوه بر تولید علم در حوزه فناوری نیز به برتری دست یابیم و تجهیزات پیشرفته نانو را بومی‌سازی کردیم به طوریکه در حال حاضر بیش از 120 نمونه تجهیزات در داخل ایران ساخته می‌شود.
در این حوزه یک مورد انتقال تکنولوژی از خارج نداشتیم و کشور کاملاً متکی به خود است به طوریکه مذاکرات ما با کشورهای دیگر نیز پایاپای است و در سند دوم توسعه فناوری نانو سعی داریم پیوست‌های اقتصادی را لحاظ کنیم.
این سند در حال حاضر در چه مرحله‌ای از تدوین است؟
در حال حاضر سند ده ساله دوم توسعه فناوری نانو تقریبا نهایی شده و از سال آینده اجرای آن را آغاز می‌کنیم.