صنایع دستی صنعت تقریبا ارزانی است که دارای ارزش افزوده زیادی بوده و در اشتغالزایی، بهبود معیشت و درآمدزایی برای کشور نقش موثری ایفا می کند و بهره وری از این صنعت نیازمند تامین بازار فروش از طریق توجه به کیفیت، کاربردی کردن و نوآوری در تولید متناسب با شرایط زندگی امروز است.
صنایع دستی از محدود صنایعی محسوب می شود که تفاوت نرخ ارز ایجاد شده در کشور موجب افزایش قابل ملاحظه در حجم صادرات آن و ارزآوری برای کشور شده است.
به گفته کارشناسان، توجه و تامین بازار فروش برای محصولات صنایع دستی بسیار مهم است و جایگاه فعلی صنایع دستی در کشور در حد انتظار نیست و تامین بازار فروش و نبود فروشگاه دائمی عرضه محصولات دغدغه جدی هنرمندان صنایع دستی استان سمنان است.
سمنان دارای بیش از چهار هزار و 500 هنرمند صنایع دستی است و این هنرمندان در 52 رشته صنایع دستی فعالیت دارند.
به گفته کارشناسان، نوآوری در تولیدات صنایع دستی، بسته بندی مناسب و جذاب و کاربردی کردن آن متناسب با نیاز جامعه از راهکارهای جلب توجه مردم به این صنعت است و رفع دغدغه هنرمندان در تامین بازار فروش زمینه ساز نوآوری در تولید است.
کارشناسان حفظ اصالت هنر و تولید محصولات باکیفیت، رفع مشکلات بیمه ای هنرمندان و معافیت پرداخت مالیات در بخش صنایع دستی به منظور تعدیل قیمت محصولات صنایع دستی را از راهکارهای رونق این صنعت عنوان کردند.
به باور کارشناسان تنوع محصولات صنایع دستی در کشور به قدری زیاد است که چین با جمعیت یک میلیارد نفری چنین تنوعی ندارد اما اکنون به دلیل بی توجهی، بسیاری از رشته های صنایع دستی منسوخ شده است و به دلیل فقدان تضمین درآمد و تامین مالی، افراد علاقه ای به فراگیری این هنرها ندارند.
سال گذشته بدون در نظر گرفتن فرش و زیورآلات، در بخش صنایع دستی بالغ بر 281 میلیون دلار صادرات صورت گرفت و بالغ بر 250 میلیون دلار صادرات چمدانی در سال 96 انجام شد که در مجموع ارزش مالی صادرات سال گذشته صنایع دستی کشور حدود 500 میلیون دلار بوده است.
به رغم مشکلات اقتصادی و ارزی در نیمه اول امسال صادرات صنایع دستی کشور در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 9.5 درصد افزایش یافت.
ایده های نو تضمین کننده بازار فروش است
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان گفت: تمام کارگاه های صنایع دستی این استان در گام اول با هدف بهبود و رونق صنایع دستی، تصمیم گیری و برنامه ریزی هدفمند، شناسایی توانایی ها، ظرفیت ها و تعیین سطح و کیفیت محصولات مورد بازدید قرار گرفتند.
جورابلو افزود: اگر هنرمند دغدغه فروش نداشته باشد به دنبال نوآوری می رود و اکنون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان گام هایی جهت تامین بازار فروش برای تولیدات هنرمندان این استان برداشته است.
وی خرید صنایع دستی استان سمنان و استفاده از آن در این اداره کل، تهیه 200 بسته از تولیدات هنرمندان برای اجلاس سراسری نماز، ایجاد بازارچه فصلی و شرکت در نمایشگاه ها و طراحی و در نظر گرفتن بن خرید صنایع دستی برای کارمندان در نمایشگاه پیش رو را برخی از اقدام های انجام شده در زمینه تامین بازار فروش عنوان کرد.
جورابلو ادامه داد: روزی که هنرمند نتواند آثار هنری خود را بفروشد آن روز مرگ هنر است و هنرمند برای این که دچار چنین تجربه تلخی نشود باید همواره در تکاپوی تولید و خلق آثار هنری با طرح ها و ایده های نو باشد.
وی تصریح کرد: تلفیق تجربه و علم نقش مهمی در خلق آثار هنری فاخر دارد و هنرمندان برای تامین و تضمین بازار فروش خود و پاسخ به نیاز علاقه مندان صنایع دستی در تولیدات خود باید از علم روز استفاده کنند.
به گفته وی، استان سمنان دانشکده هنر دارد و افزایش هم افزایی هنرمندان صنایع دستی این استان با دانش آموختگان هنر نقش مهمی در تولید صنایع دستی کاربردی و خلق آثار نو دارد.
جورابلو با بیان این که استان سمنان سالانه محل عبور 20 میلیون مسافر است، ابراز داشت: استفاده از این ظرفیت نقش مهمی در فروش صنایع دستی و رونق اقتصادی دارد.
وی با اشاره به قرار گرفتن استان سمنان در مسیر تهران- مشهد اظهار داشت: ایجاد چندین نمایشگاه دائمی با شکل و نمای یکسان در محور رفت و برگشت از ایوانکی گرمسار اولین حوزه استحفاظی تا میاندشت میامی به عنوان انتهای حوزه استحفاظی استان سمنان در مسیر زائران امام رضا(ع) به منظور تامین بازار فروش صنایع دستی در دستور کار قرار گرفته است.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان یادآور شد: جایگاه هنرمند کنار جاده نیست و باید برای هنر و هنرمند ارزش قائل شد و باید جایگاهی مناسب برای فروش آثار هنری برای او ایجاد کرد.
وی ابراز داشت: با فرودگاه مهرآباد تهران رایزنی انجام شده و امکان فروش محصولات صنایع دستی استان سمنان در ترمینال 6 وجود دارد اما تاکنون از این امر استقبال نشده است.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان گفت: به منظور تامین بازار فروش برای فروش صنایع دستی در ایستگاه راه آهن و داخل قطارها تفاهم نامه لازم با مسوولان راه آهن امضا شده است.
وی استارتاپ ها را فرصت طلایی برای تامین بازار فروش صنایع دستی مطرح کرد و افزود: اکنون استارتاپ ها با هنرمندان زیادی قرارداد بسته اند به طور مثال یکی از هنرمندان سفال استان برای تحویل سه هزار قطعه، در مدت 2 ماه با استارتاپ ها 6 میلیارد و 500 میلیون ریال قرار داد بسته است.
جورابلو خاطر نشان کرد: حضور استارتاپ ها خونی تازه به رگ های صنایع دستی استان سمنان تزریق کرده و موجب بهبود معیشت و رونق اقتصادی هنرمندان شده است.
وی با بیان این که فروش استارتاپی صنایع دستی استان سمنان تداوم دارد، بیان کرد: هنرمندان به منظور تداوم قرارداد کیفیت کار را حفظ کنند و در موعد مقرر آثار هنری را تحویل دهند.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان گفت: یکی از راهکارهای تعدیل قیمت صنایع دستی معافیت مالیاتی است و باید ساز و کاری تعریف شود تا مالیات به صنایع دستی تعلق نگیرد.
صنایع دستی راهکار مقابله با تحریم
رئیس هیات مدیره اتحادیه صنایع دستی استان سمنان گفت: تنوع صنایع دستی در ایران زیاد است و کشور چین با جمعیت یک میلیارد نفری چنین تنوعی ندارد.
کارگران افزود: در استان سمنان هنرمندان در 52 رشته صنایع دستی فعالیت دارند و 12 رشته منسوخ شده است.
وی ادامه داد: 30 سال پیش صنایع دستی وضعیت خوبی داشت و بعد از نفت دومین وارد کننده ارز به کشور بود اما با اجرای اصل 44 و واگذاری امور به بخش خصوصی، صنایع دستی دچار مشکل شد و اگر اکنون مانند گذشته فروشگاه زنجیره ای ثابت برای صنایع دستی ایجاد شود این صنعت دوباره رونق می گیرد.
وی اظهار داشت: صنایع دستی جزو صنایعی است که در شرایط تحریم به خوبی می تواند در گردش مالی و رونق اقتصادی نقش ایفا کند.
کارگران تصریح کرد: صنایع دستی در گذشته متناسب با شیوه زندگی سنتی بوده و اکنون باید صنایع دستی متناسب با شرایط روز تولید شده و کاربردی باشد.
وی اضافه کرد: یکی از راهکارهای جذب برای خرید صنایع دستی، تولید کاربردی و متناسب با نیاز روز است.
به گفته وی، اکنون صنایع دستی باید با ایده های نو مانند شومینه، ساخت و سازها و اشیای تزئینی وارد سبد خرید شود.
کارگران ابراز داشت: هنرمندان صنایع دستی 40 سال است که با یک نوع نقوش کار می کنند و فقدان به روز شدن و فقدان تولید متناسب با شرایط امروز جامعه موجب شده صنایع دستی ممتاز و پیشاهنگ بودن خود را از دست بدهد.
کارگران، سرقت نقوش اسلیمی و نگارگری اصیل ایرانی توسط کشورهای دیگر را یکی از معضل های صنایع دستی عنوان و خاطر نشان کرد: برخی کشورها با سرقت هنر اصیل ایرانی به رقیبی برای صنایع دستی کشور تبدیل شدند.
قیمت عامل تعیین کننده در خرید صنایع دستی است
هنرمند جاجیم و گلیم بافی استان سمنان گفت: اکنون به دلیل نبود رونق اقتصادی و مقرون به صرفه نبودن صنایع دستی، اتباع خارجی با دستمزد کم و استفاده از مواد اولیه با کیفیت پایین، جای هنر و هنرمندان اصیل و باکیفیت ایرانی را گرفته اند.
جعفری افزود: اکنون دست بافته های داری مانند جاجیم و گلیم با رنگ های شیمیایی و مواد اولیه بی کیفیت تولید می شود.
وی ادامه داد: در گذشته تمام اعضای خانواده در تولید صنایع دستی فعالیت داشتند و معیشت خانواده نیز از همین راه تامین می شد اما اکنون به دلیل مشکلات بیمه ای، درآمد پایین و نبود درآمد ثابت تضمین شده، خانواده ها علاقه ای به ادامه این شغل ندارند و بسیاری از رشته های صنایع دستی منسوخ شده است.
جعفری اظهار داشت: برای حفظ جایگاه هنر و جذب مخاطب و مشتری، باید اصالت هنر حفظ شود و نباید با استفاده از رنگ های شیمیایی و مواد اولیه بی کیفیت ارزش هنر را زیر سئوال برد.
رئیس هیت مدیره اتحادیه صنایع دستی سمنان، قیمت را عامل مهم در خرید صنایع دستی مطرح کرد و افزود: برخی آثار هنری به واسطه استفاده از مواد اولیه گران قیمت و باکیفیت، گران هستند.
کارگران افزود: جامعه نسبت به هنر شناخت کافی ندارد و همین موضوع موجب بی مهری و فقدان حمایت از صنایع دستی است.
وی اظهار داشت: هنر از جنس طبیعت ماندگار است و هنری ماندگار و برجسته خواهد بود که الهام گرفته از طبیعت و مواد اولیه طبیعی باشد.
هنرمند جاجیم و گلیم بافی سمنان نیز گفت: هنر هنوز جایگاه واقعی خود را در کشور پیدا نکرده است و همه به فکر کار ارزان قیمت هستند در حالی که کار بااصالت که نمایانگر هنر باشد به دلیل مواد اولیه گران، قیمت بالا دارد، هر چند قیمت آن در برابر زحمت هایی که برای خلق آثار کشیده شده بیش از این است.
به گفته جعفری، برای رونق صنایع دستی دولت باید از ایده های نو حمایت کند و هنرمندان به جای دغدغه و درگیری در پیچ و تاب اداری، به فکر عملی کردن ایده حفظ اصالت هنر باشد.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان نیز گفت: در دولت دهم در بخش بیمه هنرمندان اقدام هایی انجام شد اما اکنون به دلیل بار مالی فراوان، این طرح ظرفیت ثابت مانده است.
رئیس هیت مدیره اتحادیه صنایع دستی استان سمنان در ادامه میزگرد گفت: دیدگاه کمک کمیته امدادی در صنایع دستی اشتباه بوده و این صنعت را دچار آسیب کرده است.
کارگران ابراز داشت: چشم دوختن به کمک دولت، آفتی است که جامعه هنر و صنایع دستی کشور را بیمار و زمین گیر کرده است.
وی تصریح کرد: در کشورهای موفق، صنعت بعد از مدتی روی پای خود می ایستد و متکی به دولت نیست، اما اکنون صنعتگر صنایع دستی در کشور سربار و چشم دوخته به کمک دولت است.
به گفته وی، صنعتگر صنایع دستی باید فرابگیرد با ابتکار و نوآوری در تولید خود برای محصولاتش بازار فروش ایجاد کند و متکی به خود باشد.
فعالیت هنرمندان در 52 رشته صنایع دستی سمنان
کارشناس صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان نیز گفت: در این استان 52 رشته فعال صنایع دستی وجود دارد که حدود پنج هزار هنرمند صنایع دستی در این 52 رشته فعالیت دارند.
رهبر افزود: شاخه هایی مانند سفال و سرامیک، انواع بافته ها و ساخت ساز، صنایع چوب، کارگاه های تراش سنگ به واسطه معادن فیروزه موجود در این استان رونق بیشتری دارد و رشته هایی مانند چاقوسازی، قفل سازی، گره چینی، ارسی سازی، شیشه گری فوتی، رفوگری، چهل تکه دوزی، پلاس بافی، طراحی سنتی، حجاری، سنگ تراشی سنتی و کلاه نمدی از رشته های منسوخ شده و 18 رشته نیز در خطر فراموشی قرار دارد.
به گفته وی، چاپ قلم کار استان سمنان به دلیل ثبات رنگ و امتیاز وجود آب چشمه علی دامغان، سرآمدتر از این رشته هنری در اصفهان است.
کارشناس صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان گفت: توانمندی ها و ظرفیت های این استان و کشور در زمینه صنایع دستی بسیار بالاست اما چشم دوختن به کمک دولت و متکی به خود نبودن ابتکار عمل و رونق را از این صنعتگران گرفته است.
صنایع دستی راهکار اشتغالزایی
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان گفت: با شرایط حاکم بر بازار ارز کشور تامین مواد اولیه در کنار دیگر مشکلات به دغدغه ای برای هنرمندان تبدیل شده است.
جورابلو، احیای روش های سنتی، استفاده از مواد اولیه داخلی و استفاده از دانش بومی برای فرآوری مواد اولیه برای تولید صنایع دستی را به عنوان راهکار مقابله با تامین مواد اولیه در شرایط کنونی عنوان کرد.
رئیس هیات مدیره اتحادیه صنایع دستی سمنان نیز گفت: بی اثر بودن تحریم ها بر صنایع دستی یکی از ویژگی های صنایع دستی است و در تولید صنایع دستی همه چیز بسته به ابتکار صنعتگر است و به شرط این که دچار آفت واسطه و دلال نشود، هیچ بن بستی در این مسیر وجود ندارد.
کارگران خاطرنشان کرد: در فضای اجتماعی کنونی جامعه که بیکاری وجود دارد تولید صنایع دستی در خانه یکی از راهکارهای پیدا کردن شغل و فرار از بیکاری است.
وی اظهار داشت: برای حفظ جایگاه هنر و جذب مخاطب و مشتری، باید اصالت هنر حفظ شود و نباید با استفاده از رنگ های شیمیایی و مواد اولیه بی کیفیت ارزش هنر را به زیر سئوال برد.
رئیس هیت مدیره اتحادیه صنایع دستی استان سمنان، قیمت را عامل مهم در خرید صنایع دستی مطرح کرد و افزود: برخی آثار هنری به واسطه استفاده از مواد اولیه گران قیمت و باکیفیت، گران هستند.
کارگران افزود: جامعه نسبت به هنر شناخت کافی ندارد و همین موضوع موجب بی مهری و فقدان حمایت از صنایع دستی است.
وی اظهار داشت: هنر از جنس طبیعت ماندگار است و هنری ماندگار و برجسته خواهد بود که الهام گرفته از طبیعت و مواد اولیه طبیعی باشد.
هنرمند جاجیم و گلیم بافی سمنان نیز در ادامه گفت: هنر جایگاه واقعی خود را هنوز در کشور پیدا نکرده است و همه به فکر کار ارزان قیمت هستند در حالی که تولید کار با اصالت که نمایانگر هنر باشد به دلیل مواد اولیه گران، قیمت بالا دارد، هرچند قیمت آن در برابر زحمت هایی که برای خلق آثار کشیده شده بیش از این است.
به گفته جعفری، برای رونق صنایع دستی دولت باید از ایده های نو حمایت کند و هنرمندان به جای دغدغه و درگیری در پیچ و تاب اداری ، به فکر عملی کردن ایده حفظ اصالت هنر باشد.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان گفت: در دولت دهم در بخش بیمه هنرمندان اقدام هایی انجام شد اما اکنون به دلیل بار مالی فراوان این طرح ظرفیت ثابت مانده است.