به تازگی اتاق بازرگانی ایران، گزارش پایش محیط کسب و کار در فصل پاییز سال جاری را منتشر نموده است. این گزارش نشان می دهد که وضعیت محیط کسب و کار به روند نامناسب خود ادامه داده و در پاییز 97 شاخص ملی محیط کسب و کار به 6.49 (نمره بدترین ارزیابی 10 است) رسیده است. به مانند چهار فصل گذشته نامساعدترین مولفه در محیط کسب و کار از دیدگاه فعالان اقتصادی غيرقابل پیش بینی بودن و تغییرات قيمت مواد اوليه و محصولات بوده است.
اتاق بازرگانی ایران با همکاری مرکز آمار ایران در راستای اجرای ماده 4 قانون بهبود محیط کسب و کار مصوب 1390 مجلس شورای اسلامی طرح ملی پایش شاخص های ملی محیط کسب و کار کشور را در پاییز سال جاری اجرا نمود و نتایج این پایش به صورت یک گزارش به تازگی منتشر گردید.
این گزارش نوعی نظرسنجی از فعالان اقتصادی زیرمجموعه اتاق های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، تعاون ایران و اصناف ایران در سراسر کشور می باشد و این فعالان اقتصادی پیرامون 28 مولفه نظرات خود را به شکل عددی بین صفر (بهترین ارزیابی از مولفه) تا ده (بدترین ارزیابی از مولفه) ارائه می دهند و نتایج این نظرسنجی، شاخص ملی محیط کسب و کار ایران در هر فصل را نشان می دهد.
نمودار زیر روند محیط کسب و کار در 8 فصل اخیر را نشان می دهد. همان گونه که ملاحظه می شود در پاییز 97، شاخص ملی محیط کسب و کار 6.49 اعلام شده است. این عدد بالاترین نمره در 8 فصل اخیر است و نسبت به فصل گذشته 1.4 درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 10.94 درصد افزایش یافته است. یعنی محیط کسب و کار ایران در پاییز 97 نسبت به هفت فصل گذشته از دید فعالان اقتصادی نامساعدتر و موانع بر سر راه کسب و کارها بیشتر شده است. نامساعدتر شدن محیط کسب و کار موجب می شود که رفته رفته بنگاه های کوچکتر که یارای مقابله با موانع پیش روی خود را ندارند اعلام ورشکستگی نمایند و یا به بخش غیررسمی اقتصاد برای ادامه حیات خود منتقل شوند که هر دو مورد عواقب منفی را برای اقتصاد به همراه خواهد داشت.
البته آنچه نمودار نشان می دهد و جای بسی خوشحالی است این است که در پاییز 97 در مقایسه با دو فصل قبلی (بهار و تابستان 97) اندکی از شیب نمودار کاسته شده است و این نشان دهنده کمتر شدن سرعت نامساعدتر شدن محیط کسب و کار است. شاید همین نکته باعث شود روند نامساعدتر شدن محیط کسب و کار در فصل های آینده متوقف گردد.
در پاییز 1397، فعالان اقتصادی مشارکت کننده در این پایش، به ترتیب سه مؤلفه "غیرقابل پیش بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات"، "بی ثباتی سیاست ها، قوانین و مقررات و رویه های اجرایی ناظر بر کسب و کار" و "دشواری تأمین مالی از بانک ها" را نامناسب ترین مؤلفه های محیط کسب و کار کشور نسبت به سایر مؤلفه ها ارزیابی کرده اند. شایان ذکر است که در 4 دوره نخست اجرای طرح پایش محیط کسب و کار، دشواری تامین مالی از بانک ها به عنوان نامناسب ترین مولفه کسب و کار ارزیابی شده است اما در 5 دوره اخیر یعنی از پاییز 1396 تا پاییز 1397، غیرقابل پیش بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات از دیدگاه فعالان اقتصادی نامناسب ترین مولفه کسب و کار عنوان شده است.
در فصل پاییز سه استان خراسان شمالی (6.66)، ایلام (6.6) و کرمانشاه (6.59) به ترتیب دارای بدترین وضعیت محیط کسب و کار و سه استان گیلان (5.8)، آذربایجان غربی (5.91) و زنجان (5.97) به ترتیب دارای بهترین وضعیت کسب و کار نسبت به سایر استان ها بوده اند. بررسی ها نشان می دهد محیط کسب و کار 21 استان در پاییز 97 در مقایسه با فصل قبل مساعدتر شده است. همچنین محیط کسب و کار 30 استان در مقایسه با فصل مشابه سال قبل نامساعدتر شده است و تنها محیط کسب و کار استان کهگیلویه و بویراحمد نسبت به فصل پاییز سال گذشته مساعدتر شده است.
