مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی و امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از تخصیص صد درصدی اعتبارات تملک دارایی پارکهای علم و فناوری و تخصیص ۹۱ درصدی اعتبارات هزینه‌ای پارک‌ها خبر داد و با بیان اینکه مهمترین اقدام در این حوزه بازنگری در آئین‌نامه مراکز رشد بوده است، افزود: گرنت فناوری از تابستان عملیاتی می‌شود.
مهدی کشمیری از جمله اتفاقات خوب در سال ۹۸ را اتفاقات حول محور بودجه، حوزه فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری عنوان کرد و ادامه داد: از جمله این اتفاقات می‌توان به گرنت فناوری اشاره کرد که از تابستان عملیاتی می‌شود؛ مقدمات آن باید در ردیف متمرکز وزارتخانه فراهم شود و بهره‌بردار اصلی آن حوزه دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی هستند.
مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی و امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه شاخص‌ترین اتفاقات در دفتر کاری ما بحث بودجه و نیز بازنگری در آئین‌نامه مراکز رشد و پارک‌ها و اساسنامه پارک‌ها بوده است اظهار کرد: در این راستا هیات امنا را تقویت کردیم و رویکرد جدیدی شکل دادیم که از لحاظ میزان بهره‌برداری که پارک‌ها می‌توانند داشته باشند کار بزرگی به حساب می‌آید.
کشمیری ذیل بحث بودجه به پیگیری جدی بحث بودجه‌ریزی عملیاتی اشاره کرد و افزود: همچنین یارانه تجاری‌سازی را سال گذشته در نمایشگاه داشتیم و بحث مربوط به این یارانه با تأمین منابعی که تاکنون صورت گرفته تا پایان ماه اعلام خواهد شد.
وی سپس به بحث برنامه‌های اجرایی شده سال ۹۷ در حوزه پارک‌ها و مراکز رشد پرداخت و توضیح داد: سه پارک علم و فناوری ایرانیان، پارک فناوری‌های نرم وابسته به جهاد دانشگاهی و پارک فناوری اطلاعات و ارتباطات وابسته به وزارت ACT که در سال ۹۶ مجوز گرفته بودند، در سال ۹۷ شروع به کار کردند. همچنین مقدمات راه‌اندازی یک شبکه نرم‌افرازی برای بحث‌های کاری خودمان را آغاز کردیم.
مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی و امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ضمن اشاره به بازدید گسترده از ۳۰ پارک فناوری و ۶۰ مرکز رشد که از سوی دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور فناوری وزارت علوم و به صورت حضوری انجام گرفته است، اظهار کرد: حضور حوزه فناوری وزارت علوم در صندوق نوآوری و شکوفایی پر رنگ‌تر شده است.
وی همچنین به برگزاری سی و پنجمین کنفرانس جهانی پارکهای علم و فناوری در اسفند ماه سال گذشته اشاره و تاکید کرد: در سال ۹۸ بودجه‌ریزی عملیاتی و گرنت فناوری به عنوان اولویت‌های جدی دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور فناوری دنبال خواهد شد.
کشمیری ذیل دیگر برنامه‌های سال ۹۸ به توسعه بسته‌های حمایتی صندوق نوآوری و شکوفایی برای واحدهای فناور و شرکتهای مراکز رشد اشاره کرد و گفت: شبکه‌سازی و رویدادهای حل مساله، بالا بردن سطح تعامل پارک‌ها با دانشگاه‌ها و دو تا سه کار مهم در حوزه مالکیت فکری و حمایت مالی متناظر با آن را در دستور کار قرار دادیم.
تخصیص صددرصدی اعتبارات تملک دارایی پارک‌ها
مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی و امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره بودجه اعلام کرد: صددرصد اعتبارات تملک دارایی پارک‌ها و ۹۱ درصد اعتبارات هزینه‌ای پارک‌ها تخصیص پیدا کرده و بخش عمده‌ای از اعتبارات متمرکز حوزه پژوهش و فناوری به پارک‌ها تعلق گرفته است؛ در شرایطی که کمیسیون ماده ۲۳ هیچ طرح جدیدی را نمی‌پذیرد، ۱۱ طرح مربوط به پارک‌ها در کمیسیون ماده ۲۳ تصویب شده است.
وی، ذیل همین بحث به افزایش فوق العاده اعتبارات هزینه‌ای و تملک دارایی پارک‌ها در بودجه سال ۹۸ اشاره کردو توضیح داد: در شرایطی که اعتبارات هزینه‌ای کشور ۲۰ درصد افزایش یافته است، اعتبارات هزینه‌ای پارک‌ها با بیش از ۸۰ درصد افزایش رو به رو بوده است. همچنین در حالی که اعتبار تملک دارایی کشور زیر ۸ درصد است، در حوزه پارک‌ها این اعتبار تا ۴۲ درصد محقق شده است.
کشمیری افزایش ۵۰ تا ۱۴۵ درصدی اعتبارات هزینه‌ای در پارک‌ها را نیز یادآور شد و افزود: همچنین برای سه پارک فناوری اطلاعات و ارتباطات، پارک فناوری‌های نرم وابسته به جهاد دانشگاهی و پارک دانشگاه شهید بهشتی ردیف بودجه تعلق گرفته است.
کشمیری همچنین با اشاره به اینکه بودجه پارک‌ها مطابق با لایحه ۱۵ درصد افزایش پیدا کرده است، افزود: ۲۰ میلیارد تومان در ردیف‌های متمرکز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به گرنت فناوری اختصاص داده شده است.
تغییرات کلان در آئین‌نامه تأسیس و فعالیت مراکز رشد
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره فرایند قبلی تأسیس مراکز رشد، تشریح کرد: در گذشته فرایند به این شکل بود که سازمان مؤسس بعد از تصویب شدن درخواست در کارگروه تخصصی فناوری، نیازمند آن بود تا در کمیسیون مجدداً از خود دفاع کند و بعد از آن پرونده در شورای گسترش تأیید می‌شد. سپس بر مبنای مجوز اصولی اساسنامه صادر می‌شد و به تصویب شورای گسترش می‌رسید. این درحالی است که بعد از سه الی چهار سال فعالیت درخواست مجوز قطعی از سوی مرکز داده می‌شد و لازم بود که این فرایند مجدداً طی شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر مجوز اصولی و قطعی راه‌اندازی و فعالیت برای دوره مشخص تغییر پیدا کرده است، ادامه داد: تمدید مجوز فعالیت بر اساس دوره‌های زمانی ۱، ۲، ۳ و در نهایت ۵ ساله خواهد بود.
کشمیری در همین زمینه توضیح داد: در گذشته ابتدا به پارک‌ها مجوز می‌دادیم و سپس مجوز مرکز رشد را صادر می‌کردیم. این در حالی است که در حال حاضر مادامی که پارک مجوز بگیرد، مجوز مرکز رشد دائم نیز برقرار می‌شود و فرض بر این است که پارک می‌تواند به موضوع رشد مؤسسات نوپا ورود پیدا کند.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری حذف شورای گسترش از فرایند صدور مجوز مراکز رشد را نیز اقدامی مؤثر دانست و افزود: در حال حاضر کلیه امور مربوط به مجوز در معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری انجام می‌شود و دیگر به این موضوع توجهی نداریم که مرکز رشد در کجای ساختار سازمانی مؤسس قرار گرفته باشد.
وی همچنین کنار گذاشتن مجوز نیروی انسانی و بحث اساسنامه را نیز از دیگر موارد حذف شده فرایند صدور مجوز مراکز رشد دانست و توضیح داد: رویه کنونی این است که چنانچه سازمانی بخواهد مجوز بگیرد، بعد از تصویب در هیأت امنا نیازی به دفاع از خود در کارگروه ندارد و در این خصوص تنها گزارش کارگروه کمیسیون پژوهش و فناوری به شورای گسترش داده می‌شود و بعد از آن تمدید مجوز صورت می‌گیرد.
کشمیری اضافه کرد: همچنین مجوز اصولی و قطعی حتی برای مراکز قبلی هم نداریم و تنها مجوز تمدید فعالیت یک ساله، دو ساله، سه ساله و در نهایت پنج ساله امکان‌پذیر است که در این میان تمدید پنج ساله به ندرت اتفاق می‌افتد.
لغو مجوز چهار مرکز رشد به دلیل شرایط نامناسب
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه حدود ۳۰۰ مرکز رشد در خانواده وزارت علوم داریم، تشریح کرد: اگر دو گروه مراکزی را که مجوز اولیه خود را از سازمان جهاد کشاورزی و دانشگاه آزاد دریافت کرده بودند، کنار بگذاریم، بیش از ۱۹۰ مرکز رشد مستقیماً از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مجوز گرفته‌اند که از این میان ۳۱ مجوز مرکز رشد جامع در دل مجوز پارک‌ها وجود دارد که به آن‌ها ورود پیدا نکرده‌ایم، همچنین تعداد زیادی مراکز رشد وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند که پنج مورد از این‌ها از وزارت علوم مجوز گرفته بودند و در این خصوص به وزارت بهداشت نامه‌ای نوشتیم تا این موضوع اصلاح شود.
وی تصریح کرد: چهار مرکز رشد را اخذ مجوز کردیم و برای ۲۰ مرکز رشد تمدید یک ساله صادر کردیم، چون در مجموع فعالیت‌های آن‌ها را قابل قبول نمی‌دانستیم. همچنین ۱۶ مرکز رشد را تمدید دو ساله کردیم و در این میان دو مرکز رشد دانشگاه امیرکبیر و دانشگاه آزاد قزوین با توجه به فعالیت بسیار خوب آن‌ها مجوز تمدید سه ساله دریافت کردند.
کشمیری یادآور شد: بحث مراکزی که از آن‌ها بازدید نکرده‌ایم، جدا است. آن‌هایی که مجوز اصولی دارند را به صورت یک ساله و آن‌هایی که مجوز قطعی دارند به صورت دوساله تمدید خواهیم کرد.
ظرفیت‌های فراهم شده برای واحدهای فناور در صندوق نوآوری و شکوفایی
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ذیل این ظرفیت‌ها به تسهیلات ارائه شده به صندوق‌های پژوهش و فناوری، تعریف سبدهای سرمایه‌گذاری و برنامه‌های توانمندسازی اشاره کرد و گفت: در قانون پیش‌بینی شده که حداقل پنج درصد از منابع صندوق نوآوری و شکوفایی برای تقویت توان مالی صندوق‌های پژوهش و فناوری اختصاص پیدا کند. بر این اساس و با انگیزه فعال کردن این ماده از قانون و نیز فراهم کردن فضا برای واحدهای فناوری که مجوز دانش‌بنیان ندارند، پیش بینی شده که ۳۰۰ میلیارد تومان از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی در اختیار صندوق‌های پژوهش و فناوری قرار گیرد. این در حالی است که از زمان تأسیس صندوق تا دوره جدید هیأت عامل که پنج بازیگر اصلی این عرصه هستند، ۷۰۰ میلیارد تومان از شرکتهای دانش‌بنیان حمایت شده بود.
وی تأکید کرد: صندوق‌های پژوهش و نوآوری به ویژه در استان‌ها به این منابع توجه داشته باشند، ضمن آنکه تأکید کرده‌ایم ۶۰ درصد این منابع در ۶ ماه اول سال فراهم شود که این موضوع باید مطالبه شما باشد.
کشمیری درباره سبدهای سرمایه‌گذاری، توضیح داد: در این زمینه لازم است که صندوق پژوهش و فناوری چه به صورت مستقل و چه با همراهی یک پارتنر علم و فناوری همچون دانشگاه یا پارک، سبدی از طرح‌ها را ارائه کند که در این سبد طرح‌های واحد فناور هم مورد قبول است، بدین ترتیب نیازی نیست که حتماً شرکتهای دانش‌بنیان طرح ارائه کنند، بلکه در قالب سبدهای سرمایه‌گذاری، صندوق پژوهش و فناوری ۲۰ درصد و صندوق نوآوری و شکوفایی ۸۰ درصد سرمایه‌گذاری می‌کنند که این موضوع در قالب حمایت‌های بلاعوض محقق می‌شود.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری سپس به برنامه توانمندسازی اشاره کرد و گفت: در این برنامه از هاب‌های منطقه‌ای (نوعاً پارک‌ها) استفاده می‌شود و در اموری همچون شرکت در نمایشگاه، گرفتن حمایت در حوزه صادرات کاربرد خواهد داشت، ضمن آنکه برگزاری دوره‌های آموزش و دوره‌های مشاوره نیز در این حیطه قرار می‌گیرند.
گرنت فناوری
وی گرنت فناوری را حمایت مالی از فعالیت‌هایی که رنگ و بوی تجاری‌سازی دارند (در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی) دانست و گفت: منابع و اجرای این گرنت بر عهده پارک‌ها خواهد بود. به عبارتی راهبری آن در وزارتخانه انجام می‌شود و بهره‌بردار مناطق دانشگاهی و پژوهشی هستند.
کشمیری با بیان اینکه عامل مالی این گرنت در صندوق‌های پژوهش و فناوری هستند، گفت: ۲۰ میلیارد تومان در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به گرنت فناوری اختصاص داده شده، ضمن آنکه با پارک‌ها توافق کردیم هشت درصد از بودجه خود (معادل ۲۰ تا ۲۵ میلیارد تومان) را به این موضوع اختصاص دهند و صندوق نوآوری و شکوفایی نیز توافق کرده که معادل ۶۰ میلیارد تومان به این حوزه اختصاص دهد. بنابراین چنانچه مجموع این‌ها به ۱۲۰ میلیارد تومان برسد، لازم خواهد بود که ۲۰ درصد این گرنت را نیز خود بهره‌بردار پرداخت کند و در حوزه تخصیص آن فعالیت‌های کارآفرینانه، پایان‌نامه‌های دارای ظرفیت تجاری‌سازی، ریسرچ‌لب‌ها یا آزمایش‌های تحقیقاتی و واحدهای فناور مستقر در مراکز رشد و دانشگاه‌ها خواهد بود.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در پایان ظرفیت‌سازی برای استفاده واحدهای فناور از مزایای قانون حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان را یادآور شد و توضیح داد: امیدواریم که شرکتهای دانش بنیان از امتیازات دیگر این قانون نیز برخوردار شوند و این موضوع به عنوان نوعی از مجوز دانش‌بنیان شناخته شود، ضمن آنکه مراکز رشد مستقل هم بتوانند مجوز فناوری پارک را داشته باشند.