اردیبهشت سال ۹۸ هیات دولت، آیین نامه برای حمایت از شرکت‌های نوپا به تصویب رساند. شرکت‌هایی که بر اساس بندهای این مصوبه، سه ویژگی مهم دارند. عمرش بیش از سه سال نیست، سرمایه بیش از ۲۵۰ میلیون تومان ندارند و درآمد اظهار شده‌شان به بیش از ۵۰۰ میلیون تومان نمی‌رسد.
برای این شرکت‌های نوپا، آیین‌نامه ۱۱بندی تدوین شد که شامل مجموعه‌ای از حمایت‌هاست که در بندهای آن بیش از همه معافیت مالیاتی و بیمه به چشم آمد. اما این آیین نامه صرفا به این بندها محدود نمی‌شود و مسایل مهمی در خصوص حقوق استارتاپ‌ها دارد که مورد غفلت واقع شده است.
«سعید روشنی» مجری این طرح و مشاور رییس سازمان فناوری اطلاعات در گفت و گویی به شرح جزییات این آیین نامه پرداخت.
سامانه نوآفرین چه زمانی طراحی شد و توسعه یافت؟
روشنی: اردیبهشت امسال به دستور رییس سازمان فناوری اطلاعات سامانه‌ای را توسعه داده شد که نه تنها به شرکت‌های نوپا که به کل اکوسیستم استارتاپی ایران مانند شرکت‌های نوپا، تیم‌های استارتاپی، مراکز رشد، شتابدهنده ها، مراکز اشتراکی، سرمایه گذارها و علاقمندان به کسب و کارها تسهیلات ارایه می‌دهد. پس از ثبت نام و استفاده از داده‌های آن‌ها، بزرگ‌ترین و معتبرترین دیتابیسی که در ایران وجود دارد را با استفاده از وب‌سرویس سایر سازمان‌های دولتی ایجاد کردیم.
این داده‌ها چطور در دیتابیس جمع می‌شوند تا بانکی از داده های تمیز را به وجود بیاورند؟
روشنی: در بدو ثبت‌نام شرکت‌ها و تیم‌ها، برای تایید کدملی آن‌ها از سامانه شاهکار استفاده می‌کنیم و با ورود کدپستی اطلاعات توصیفی آدرس افراد را به دست می‌آوریم. API های ثبت احوال را در دسترس داریم و به نظام صنفی رایانه ای نیز متصل هستیم. تلاش بعدی ما دستیابی به APIهای سازمان اسناد است تا به این شکل اطلاعات پلتفرم‌ها و کسب وکارها کامل شود.
هدف از دریافت این اطلاعات چیست؟
روشنی: علاوه بر گردآوری اطلاعات ساده، هدف سامانه ایناست که به درگاه جامعی تبدیل شود تا خدمات تمام ارکان دولت را به اکوسیستم استارتاپی متصل کند. رویای ما این بود که کسب و کارها تنها با استفاده از صدور کدنوآفرین ۱۰ خدمات دولت را دریافت کنند و دیگر نیازی به ثبت‌نام مداوم در سایت‌های مختلف وجود نداشته باشد. برای هر کدام نیز قوانین خاصی را تعریف کردیم. با شرکت ملی پست تفاهم نامه ای را امضا کردیم تا فضاهای کاری اشتراکی و شتابدهنده‌ها برای تیم‌های کاری‌شان از شرکت ملی پست درخواست کد پستی کنند. حاصل امضای تفاهم نامه با سداد نیز این بود استارتاپ‌ها مستقیم از طریق سامانه نوآفرین، درگاه پرداخت الکترونیکی درخواست کنند. در تلاش هستیم دریافت نماد الکترونیکی را با وزارت صمت به نتیجه برسانیم. خدمت دیگری که با کمک پست بانک ارایه کردیم، طراحی کارت بانکی در دو سطح حقیقی و حقوقی است. کارت بانکی حقیقی مانند کارت بانکی کار معمول کار می‌کند و حقوقی‌ها کارت مجازی دارند. وام وجوه اداره شده که ماده ۴ آیین نامه نوآفرین است، از طریق این کارت های بانکی به دست افراد می‌رسد. این کارت‌ها مانند کیف پول فیزیکی در اختیار همه نوآفرینان قرار می‌گیرد.
از زمان تدوین آیین نامه تا الان زمان زیادی گذشته است، این کار با توجه به اهمیتی که دارد نباید زودتر از این به اتمام می‌رسید؟
روشنی: دقیقا همین طور است اما بوروکراسی که در برخی ادارات وجود دارد کار را کمی کند پیش برد. هر خدمتی که توسط دولت بر بستر نوآفرین ارایه می‌شود به چند ماه مذاکره نیاز دارد که ما سعی کردیم همه را در کنار یکدیگر جلو ببریم. حجم نامه‌نگاری در ادارات زیاد است. خصوصا وقتی که دو سازمان دولتی بوروکراتیک برای ارایه خدمتی به پست یکدیگر می‌خورند. البته این را اضافه کنم اگر رویکرد برخی سازمان‌ها مثبت نبود تا اینجای کار هم با این سرعت پیش نمی‌رفت.
یکی از مواردی که خیلی در این آیین نامه به چشم آمد، ایجاد صندوق سرمایه گذاری خطرپذیر بود. این کار در چه مرحله ای است؟
روشنی: کارهای مربوط به این صندوق با بودجه ۱۰۰میلیارد انجام و هیات مدیره آن نیز مشخص شده است و اکنون در مرحله تامین مالی قرار دارد.
در سامانه نوآفرین چند شرکت ثبت‌نام کرده‌اند؟
روشنی: حدود دو هزار و ۵4 شرکت نوپا و یک هزار و 634 تیم نوپا ثبت نامه کرده‌اند و به زودی اطلاعات دیتابیسی که از این طریق به دست آمده را پردازش کرده و در قالب نمودار و آمار در اختیار عموم قرار می‌دهیم.
عمومی کردن این اطلاعات چه کمکی به اکوسیستم خواهد کرد؟
روشنی: این اطلاعات در سیاست‌گذاری مبتنی بر داده به شدت کمک‌کننده است. افراد می‌توانند ببینند مثلا در شهر شیراز چه تعداد شتابدهنده وجود دارد، حوزه فعالیت و پراکندگی استارتاپ‌ها در کشور به چه شکل است. در دسترس عموم یک قسمت داریم به‌نام علاقمند به دریافت اطلاعات. علاوه بر سیاست‌گذاری در دسترس عموم قرار دادن این اطلاعات برای افرادی مفید است که قصد راه اندازی کسب‌وکاری را دارند. این افراد با به دست آوردن اطلاعات می‌توانند بفهمند کدام استارتاپ در کدام شهر رشد می‌کند، گیم در کدام استان نیاز به توسعه دارد، ارزش افزوده کجا بهتر جواب می‌دهد و مواردی از این دست که کسب وکارشان را به سمت و سوی خوبی هدایت می‌کند.
خیلی وقت‌ها کاربر قصد دارد با اطلاعاتی که به دست می‌آورد کسب‌وکار جدی راه اندازی کند. باید سامانه‌ای باشد تا او از طریق اطلاعاتی که به اشتراک گذاشته شده، از بافت حوزه ای که قصد ورود به آن را دارد با خبر شود و بداند چه چیزهایی درون آن رشد کرده است؟ او برای پیشرفت باید بداند مثلا گیم در کدام شهر بیشتر توسعه پیدا کرده؟ واقعیت افزوده در کجا بهتر جواب داده است. پاسخ این سوالات به تسهیل کسب‌وکارها منجر می‌شود. جسارت راه‌اندازی کسب وکار هم در ازای همین شفافیت است که بیشتر می‌شود.
بر اساس داده‌هایی که در دسترس تان است، وضعیت استارتاپ‌ها در کدام استان بهتر است؟
روشنی: استان‌های مشهد، اصفهان و شیراز بعد از تهران بهترین اکوسیستم استارتاپی کشور را دارند.