شبکه جهانی کارآفرینی (GEN) و بنگاه استارت‌آپ ژنوم (Startup Genome) سالانه گزارش بوم‌سازگان (Ecosysteme) شرکت‌های نوآفرین جهان را منتشر می‌کنند. گزارش سال ۲۰۲۲ که برای دهمین سال متوالی منتشر شده است، دربردارنده داده‌های بیش از ۳ میلیون شرکت، ۳۰۰ بوم‌سازگان و بیش از ۱۰هزارمدیر اجرایی شرکت‌های نوآفرین از سراسر جهان است. «شرکت نوآفرین» بر مبنای تعریف استیو بلنک «سازمانی موقتی است که برای جست‌وجوی مدل کسب‌وکار تکرارپذیر و مقیاس‌پذیر طراحی شده است» و در این گزارش از همین تعریف برای بررسی کسب‌وکارهای جدید در بخش‌های نرم‌افزار، سخت‌افزار، سلامت و انرژی استفاده شده است. رده‌بندی ارائه‌شده در این گزارش، بوم‌سازگان‌های مختلف را بر مبنای احتمال موفقیت جهانی شرکت‌های نوآفرین مرحله آغازین (early-stage) با یکدیگر مقایسه می‌کند.
در این گزارش دو رده‌بندی برای «بوم‌سازگان‌های برتر» و «بوم‌سازگان‌های نوآیند» ارائه شده است. رده‌بندی بوم‌سازگان‌های برتر بر مبنای میانگین وزنی 6 شاخص «عملکرد (30 درصد)، تامین مالی (25 درصد)، دسترسی به بازار (15 درصد)، اتصال (5 درصد)، تجربه و استعداد (20 درصد)، دانش (5 درصد)» و رده‌بندی بوم‌سازگان‌های نوآیند بر اساس میانگین وزنی 4 شاخص «عملکرد (45 درصد)، تامین مالی (30 درصد)، دسترسی به بازار (15 درصد) و تجربه و استعداد (10 درصد)» انجام شده است.
مهم‌ترین یافته‌های این گزارش به شرح زیر است:
مجموع ارزش پنج بوم‌سازگان برتر بالغ بر 8/ 3 تریلیون دلار است.
از سال 2012، میانگین جهانی سرمایه‌گذاری‌های سری A سه برابر شده و به بیش از 18 میلیون دلار رسیده است.
از زمان همه‌گیری کرونا، شرکت‌های فناوری بیش از 3/ 2 برابر بیش از سایر شرکت‌ها رشد کرده‌اند. تعداد شرکت‌های تک‌شاخ (ارزش بیش از یک میلیارد دلار) از 150 شرکت در سال 2020 به 540 شرکت در سال 2021 رسیده است (نمودار 1) و 113 بوم‌سازگان حداقل یک غول بیش از یک میلیارد دلاری تولید کرده‌اند. 19 بوم‌سازگان (شامل بریزبن، لوکزامبورگ، سانتیاگو ـ والپارایزو، هوشی‌مین) در سال 2021 به اولین تک‌شاخ دست یافته‌اند.
آمریکای شمالی همچنان در راس رده‌بندی قرار دارد و 47 درصد از 30 بوم‌سازگان برتر مربوط به این منطقه است و پس از آن آسیا با 30 درصد قرار دارد. سئول برای اولین بار وارد فهرست 10 بوم‌سازگان برتر شده است. هلسینکی نسبت به سال گذشته 20 پله ارتقا یافته است و به جایگاه 35 رسیده است، دیترویت با 13 پله صعود به جایگاه 40 رسیده است و اسلو با 16 پله ارتقا به رتبه 58 دست یافته است. در آسیا بیش از 50 میلیون دلار خروج موفق اتفاق افتاده است که نسبت به سال 2020 رشد 312 درصدی را نشان می‌دهد. تامین مالی مراحل پایانی در سال 2021 نسبت به 2020 دو برابر شده است و از حدود 150 میلیارد دلار به بیش از 300 میلیارد دلار رسیده است.
دورنمای شرکت‌های نوآفرین جهان تغییر شایان توجهی داشته است و هند با رشد جهشی به ایالات متحده و چین نزدیک شده است. تعداد خروج‌ها و سرمایه‌گذاری در مرحله آغازین در هند رشد فراوانی داشته است و منجر به افزایش ارزش بوم‌سازگان این کشور شده است. هند در سال 2021، 44 شرکت تک‌شاخ ایجاد کرده است و ارزش خروج‌های این کشور از 2020 تا 2021، 38 برابر شده است. آمریکای شمالی همچنان بیشترین سهم را در میان بوم‌سازگان‌های برتر دارد و بوم‌سازگان‌های آسیایی روندی رو به رشد را طی سال‌های 2012 تا 2022 طی کرده‌اند (نمودار 2).
در این گزارش همچنین به 4 فاز توسعه بوم‌سازگان شرکت‌های نوآفرین اشاره شده است: فعال‌سازی، جهانی‌سازی، گسترش و ادغام. هریک از این فازها ویژگی‌ها و محرک‌های خاص خود را دارد که امکان توسعه و ورود به فاز بعدی را فراهم می‌کند. توجه به این فازها در تدوین راهبردهای توسعه بوم‌سازگان اهمیت فراوانی دارد؛ بوم‌سازگان‌هایی که راهکارهای توسعه آنها با دوره عمر بوم‌سازگان تطابق نداشته باشد، ممکن است کار درست را در زمان نادرست انجام دهند و این امر به اتلاف زمان و هزینه بدون بهبود بوم‌سازگان منجر می‌شود. اگرچه وضعیت ایران در این گزارش بررسی نشده است، توجه به معیارهای ارزیابی و رده‌بندی و سیاست‌های بیان‌شده می‌تواند راهنمایی مناسب برای تدوین و اجرای سیاست‌های توسعه بوم‌سازگان شرکت‌های نوآفرین کشور باشد.