رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران گفت: با گذشت نزدیک به هفت سال از راه‌اندازی و آغاز به کار فرابورس در کشور، تنها نام پنج ناشر پذیرفته شده در بازار SMEهای فرابورس دیده می‌شود و این وضعیت، بیانگر این است که اهداف و نقشه راه ترسیم شده برای فرابورس، محقق نشده است.
فریال مستوفی، محدودیت برای خرید و فروش سهام از سوی افراد حقیقی به میزان حداقل ۵۰۰ میلیون تومان، نگرانی شرکت‌ها از وضعیت شفافیت و پذیرش در بازار فرابورس، نبود تسهیلات مناسب برای تشویق شرکت‌ها به پذیرش در این بازار و نبود ساختار مشخص حمایتی برای شرکت‌های کوچک و متوسط را از جمله ابهامات و موانع پیش‌روی شرکت‌ها برای ورود به فرابورس عنوان کرد و در عین حال، نظرخواهی از تشکل‌ها و اتاق بازرگانی برای بازنگری در تدوین ضوابط و مقررات این بازار و همچنین ایجاد تسهیل برای عرضه سهام شرکت‌های فناورمحور و استارت‌آپ‌ها در فرابورس و اطلاع‌رسانی شفاف و به موقع استانداردها و شاخص‌های مدنظر هیات پذیرش فرابورس را از مهم‌ترین انتظارات و مطالبات فعالان اقتصادی از متولیان و مسوولان بازار سرمایه دانست.
مهدی دیندار، مدیر پذیرش گروه صنعتی و معدنی شرکت فرابورس در توضیحاتی از تدوین دستورالعمل جدید و بازنگری در مقررات مربوط به پذیرش شرکت‌ها در بازار فرابورس و تسهیل برای ورود راحت‌تر بنگاه‌های بخش‌خصوصی کوچک و متوسط به این بازار خبر داد و یادآور شد که پیشنهادهای فرابورس در حال حاضر، روی میز سازمان بورس برای بررسی و تصویب احتمالی، قرار دارد. به گفته وی، یکی از علت‌های اصلی پذیرش محدود چند شرکت کوچک و متوسط در بازار SME فرابورس، این است که شرکت‌هایی که پذیرش شده تلقی می‌شوند، ساختار لازم و آمادگی مورد نیاز برای ورود به این بازار را نداشته‌اند و این شرکت‌ها نتوانسته‌اند حداقل الزامات برای عرضه در این بازار را رعایت کنند.
وی همچنین به این نکته اشاره کرد که طی سال ۹۷ و ۹۸ و به دنبال جهش و رشد در بازار سرمایه، حجم عرضه و ورود شرکت‌های کوچک و متوسط به این بازار در حالی افزایش قابل توجهی پیدا کرد که منجر به بروز برخی مسائل و شائبه‌ها در این بخش شد و با ورود دستگاه‌های نظارتی و همین‌طور، نگرانی و دغدغه پیش‌آمده برای سهامداران خرد، طی چند سال گذشته تاکنون، پذیرش شرکت‌ها در فرابورس متوقف شد. دیندار همچنین معتقد است که وجود دو هیات پذیرش در بازار سرمایه که مربوط به بازار اول و بازار SMEها است، منجر به بروز برخی اختلاف سلیقه‌ها در پذیرش شرکت‌های کوچک و متوسط شده است که به گفته وی، باید طی بازنگری‌ها، یکپارچه‌سازی در این بخش صورت گیرد تا زمینه تسهیل در پذیرش و عرضه بنگاه‌های کوچک و متوسط به فرابورس رخ دهد.
افزایش معیارهای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس
مدیر پذیرش گروه صنعتی و معدنی شرکت فرابورس در ادامه، به برخی از پیشنهادهای ارسال شده از سوی فرابورس به سازمان بورس برای تسهیل در بازار SMEها اشاره کرد و در این رابطه، حذف حداقل خرید سهام به میزان ۵۰۰ میلیون تومان، آزادسازی معاملات برای سهامداران حرفه‌ای در بازار SMEها و تعیین یک هیات پذیرش واحد را از جمله این راهکارها عنوان کرد و یادآور شد که اصلاحات موردنظر فرابورس روی دستورالعمل پذیرش شرکت‌ها، به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال شده است. دیندار همچنین یادآور شد که از جمله پیشنهادهای ارائه شده به بورس، کمک به تامین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط برای ارتقای اندازه این بنگاه‌ها است که در این زمینه، پیشنهاد شد امکان پذیرش برای شرکت‌های با ارزش کمتر از ۳۰۰ میلیارد تومان فراهم نشود.
وی با تاکید بر اینکه معیارهای پذیرش، بر اساس پیشنهادهای جدید، افزایش یافته است، افزود: از دیگر موارد اصلاحی که روی دستورالعمل پذیرش شرکت‌ها، پیشنهاد داده‌ایم، این است که اگر شرکتی برای عرضه در بازار اول و دوم درخواست داد، اما هیات پذیرش پس از بررسی‌ها، اندازه و مقیاس شرکت را کوچک تشخیص داد، در صورت موافقت این شرکت، می‌توان آن را در بازار SMEها پذیرش کرد و این اجازه را داشته باشد تا پس از افزایش سرمایه و مقیاس خود، طی سال‌های بعد زمینه عرضه در بازارهای بالاتر را به دست آورد. وی همچنین در رابطه با پذیرش و عرضه شرکت‌های فناورمحور و استارت‌آپ نیز به تصویب دستورالعمل مربوط به این شرکت‌ها در اردیبهشت ماه امسال اشاره کرد و یادآور شد که بر اساس این دستورالعمل، استارت‌آپ‌ها را می‌توان برای بازار اول و دوم نیز پذیرش کرد.
در ادامه مجتبی نقدی، مشاور کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران به لزوم در نظر گرفتن چرایی عرضه سهام شرکت‌های کوچک و متوسط در بازار سرمایه پرداخت و اینکه بسیاری از شرکت‌های کوچک و متوسط به دلیل سطوح پایین شفافیت و روند پر نوسان عملیاتی خود ممکن است شرایط پذیرش و عرضه سهام به عموم مردم را نداشته باشند. وی همچنین با اشاره به این نکته که در پاره‌ای از موارد، انتظارات هیات پذیرش فراتر از دستورالعمل‌های ابلاغی بوده است، پیشنهاد داد شاخص‌های کلیدی مدنظر فرابورس برای پذیرش در این بازار نظیر میزان فروش، سوددهی و... به صورت شفاف و کمی به تصویب رسیده و برای کلیه ذی‌نفعان اعم از متقاضیان و مشاوران اطلاع‌رسانی شود تا متقاضیان پذیرش در ابتدای مسیر آگاهانه درخواست خود را مطرح کرده و پس از طی یک سال زمان و انرژی با جواب منفی هیات پذیرش مواجه نشوند.
نقدی همچنین یادآور شد که در حال حاضر به دلیل عملیاتی شدن روش‌هایی دیگر نظیر تامین مالی جمعی و صندوق‌های خصوصی در فرابورس، روش‌های تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط در فرابورس تنوع بیشتری دارد و لزوما تامین مالی این شرکت‌ها صرفا از مسیر عرضه عمومی سهام نخواهد بود. وی پیشنهاد داد پیش‌نویس دستورالعمل اشاره شده که بین فرابورس و سازمان بورس در حال تبادل نظر است قبل از تصویب در اختیار اتاق بازرگانی تهران قرار بگیرد تا از تجربه و دانش اعضای کمیسیون بازار پول و سرمایه و کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال استفاده شود.
هیجان استارت‌آپ‌ها برای ورود به بورس از بین رفت
فرزین فردیس، رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال، نظر دیگری را مطرح کرد. به گفته این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، علاوه بر آنکه در کشور تعریف دقیق و متقن از شرکت کوچک و متوسط وجود ندارد و دیدگاه‌های مختلف و متفاوتی پیرامون آن مطرح می‌شود، گفت: طی چند سال اخیر که موضوع ورود و عرضه سهام استارت‌آپ‌ها در بورس در کشور داغ شد، متاسفانه به دلیل عدم مشورت کافی با تشکل‌های حاذق در این اکوسیستم و نظرخواهی جامع از اتاق بازرگانی برای چگونگی آماده‌سازی بورس و دستورالعمل‌های لازم برای ورود این بنگاه‌های نوآور به بازار سرمایه، به جز آنکه تاکنون استارت‌آپ تپسی تنها نماینده حاضر از این اکوسیستم در فرابورس است، اتفاق دیگری رخ نداده است.