فیلترینگ اینستاگرام چه اثری روی کسب‌‌وکارهای ایرانی می‌‌گذارد؟

«سینا فرحی» کارآفرین و موسس استارت‌آپ در حوزه شبکه‌های اجتماعی اعتقاد دارد که فیلترینگ به‌طور مستقیم معاش و زندگی میلیون‌ها ایرانی را مختل می‌کند و نتیجه‌‌ای جز ناامیدی و فشار بر کارآفرینان ندارد. در همین رابطه مصاحبه‌‌ای با سینا فرحی را در ادامه این مطلب می‌‌خوانید.
به نظر شما فیلترینگ اینستاگرام چه اثری روی کسب‌‌وکارهای ایرانی می‌‌گذارد؟
در گذشته هم مشکلات بسیار زیادی در زمینه فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی داشته‌‌ایم؛ ما فیلترینگ فیس‌‌بوک، یوتیوب، وایبر و تلگرام را از سر گذرانده‌‌ایم. در کنار این محدودیت‌‌هایی که از داخل اعمال شده بود، محدودیت دسترسی به بعضی سرویس‌‌های بین‌المللی به خاطر تحریم را هم تجربه کردیم. حتی استفاده از سیستم تبلیغات درون‌‌برنامه‌‌ای اینستاگرام هم برای کاربران ایرانی غیرفعال بود، اما با همه این شرایط داشتیم فعالیت می‌کردیم. در بین ۱۷۰ کشور جهان که بررسی شدند از نظر سرعت اینترنت رتبه ۱۳۳ را داریم؛ یعنی ما حتی از فلسطین که رتبه ۱۳۰ را در این رتبه‌‌بندی دارد و همچنین از صحرای غربی که صحراست و نامیبیا هم سرعت اینترنت پایین‌‌تری داریم. از نظر قیمت با توجه به درآمد میانگین مردم و سرعت اینترنت دریافتی هم جایگاه بسیار پایینی داریم و رتبه ایران در بین ۱۷۰ کشور ۷۹ هست و در واقع برخلاف تصور رایج، اینترنت گران‌قیمتی داریم، اما به خاطر مزایایی که راه‌‌اندازی کسب‌‌وکارهای آنلاین داشتند - مثل عدم نیاز به مکان فیزیکی و هزینه‌های زیاد راه‌‌اندازی کسب‌‌وکار و... با استقبال بسیار خوبی از سوی کارآفرینان ایرانی مواجه شده‌‌اند؛ تا جایی که طبق آمارها تخمین می‌‌زنیم که اینستاگرام تا شهریور امسال بیش از ۵۲ میلیون کاربر ایرانی داشته که یک میلیون و ۷۰۰ هزار کسب‌‌وکار، از برندها و شرکت‌‌های بزرگ تا افرادی که حداقل درآمدی را داشتند در این شبکه اجتماعی فعالیت می‌کنند. وقتی می‌‌گوییم یک میلیون و ۷۰۰ هزار کسب‌‌وکار، یعنی اگر هر کسب‌‌وکاری به‌طور میانگین پنج نفر را استخدام کرده باشد، چیزی نزدیک به ۵/ ۸ میلیون نفر شغلشان به اینستاگرام وابسته ا‌‌ست. حالا با فیلترینگ چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا کسی پاسخگوی جوانی است که تمام سرمایه‌‌اش را صرف راه‌‌اندازی فروشگاه اینستاگرامی کرده؟
ما هم مثل همه کسب‌‌وکارهای دیگر دچار مشکل شده‌‌ایم؛ مجموع استارت‌آپ‌‌های ما به‌طور مستقیم برای ۳۰۰ نفر شغل ایجاد کرده بودند که متاسفانه اگر فیلترینگ ادامه داشته باشد، تعداد زیادی از این افراد شغلشان را از دست می‌دهند. من نگران کسب‌‌وکارهایی هستم که با هزار زحمت و مشقت توانستند پس‌‌اندازهای خودشان را در بستر اینستاگرام سرمایه‌‌گذاری کنند و می‌خواستند همراه با درآمدزایی، تا جای ممکن برای دیگران هم مفید باشند؛ در واقع این افراد باری بر دوش دولت نداشتند و تنها حرفشان این بود: «اگر شما به فکر اشتغال ما نیستید، اجازه بدهید ما خودمان کار کنیم.» یک دولت چقدر باید نیرو و سرمایه صرف کند که بتواند دو میلیون شغل ایجاد کند؟
به نظر شما نتیجه این روند فیلترینگ چه خواهد شد؟
اگر فیلترینگ نتیجه داشت، الان به جای این همه یوتیوبر معروف ایرانی، آپاراتر داشتیم و الان اپلیکیشن‌های داخلی مثل سروش جایگاه خوبی داشتند. مطمئن هستم که بعد از اینستاگرام هم اپلیکیشن دیگری می‌‌آید که مردم به سمت آن می‌‌روند؛ همان‌طور که بعد از فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی دیگر، مردم به سمت شبکه اجتماعی جدیدی رفتند و از گزینه‌های ایرانی استقبال نکردند. وقتی مردم ما و کسب‌‌وکارها از زمان یاهو مسنجر، لذت حضور در شبکه‌های اجتماعی و ارتباط و داشتن کسب‌‌وکار مجازی را چشیدند و بعد از هر فیلترینگ هم تعداد بیشتری از مردم جذب این سوشال مدیاها شدند، مگر می‌شود شبکه‌های اجتماعی را از مردم گرفت؟ در واقع شاید بشود با فیلترینگ، یک شبکه اجتماعی خاص را از مردم گرفت، اما امکان ندارد که به‌طور کلی همه شبکه‌های اجتماعی را از مردم گرفت.
چه توصیه‌‌ای برای کسب‌‌وکارهای اینستاگرامی آسیب‌‌دیده دارید؟
کسب‌‌وکارها تا جایی که می‌توانند باید ارتباطشان با مشتری‌‌ها و مخاطبان‌‌شان را محدود به یک شبکه نکنند؛ یعنی هم از یک شبکه اجتماعی دوم و خصوصا سایت استفاده کنند که ارتباطشان حفظ بشود و هم باشگاه مشتریان داشته باشند که در چنین شرایطی بتوانند به مشتری‌‌های قدیمی‌‌شان خدمات و محصولاتشان را ارائه کنند. امیدوارم تصمیم درستی در این زمینه گرفته شود و فیلترینگ اینستاگرام را بردارند. با این حال اگر مثل شبکه‌های اجتماعی قبلی این فیلترینگ دائمی باشد، قطعا به زودی شبکه اجتماعی دیگری محبوب خواهد شد و کسب‌‌وکارها می‌توانند با کمی تغییر، استراتژی‌‌های‌‌شان را در آن شبکه جدید پیاده‌‌سازی کنند.