ثبات مالی را نشان‌دهنده توانایی سیستم مالی برای تامین مداوم واسطه‌گری اعتباری و خدمات پرداختی می‌دانند که در اقتصاد واقعی درصورتی که بخواهد به مسیر رشد خود ادامه دهد، مورد نیاز است. ثبات مالی یکی از پیش‌نیازهای اساسی رونق تولید و رشد اقتصادی است که از مسیر توسعه بازارهای مالی، می‌تواند تامین مالی بخش تولید را تسهیل کند.
در کشورهای توسعه یافته بازار سرمایه نقشی قابل توجه در سیاست‌های کلان دارد و سهمی بسزا در تامین مالی بخش تولید و ایجاد رشد اقتصادی ایفا می‌کند. به طور کلی توسعه منطقی و چارچوب‌دار بازارهای مالی، در مسیر توسعه در دستورکار همه کشورهای جهان قرار گرفته است و تفاوت کشورها تنها در مورد قیودی است که در این زمینه در نظر گرفته‌اند؛ اما توسعه بازارهای مالی بیش از هرچیز به ثبات مالی نیاز دارد.
ثبات مالی چیست؟
در واقع ثبات مالی را باید مکمل توسعه مالی دید. ثبات مالی را نشان‌دهنده توانایی سیستم مالی برای تامین مداوم واسطه‌گری اعتباری و خدمات پرداختی می‌دانند که در اقتصاد واقعی درصورتی که بخواهد به مسیر رشد خود ادامه دهد، مورد نیاز است.
از این منظر، بی‌ثباتی مالی زمانی رخ می‌دهد که مشکلات یا نگرانی‌ها در مورد مشکلات بالقوه، موسسات، بازارها، سیستم‌های پرداخت یا به طور کلی سیستم مالی به طور قابل توجهی عرضه خدمات واسطه‌گری اعتباری را مختل کند و این اختلال به حدی باشد که بر مسیر مورد انتظار فعالیت اقتصادی واقعی تأثیر قابل توجهی بگذارد.
توسعه مالی باید با الزام حفظ و پایداری ثبات مالی دنبال شود
از دهه ۱۹۸۰ میلادی بسیاری از کشورهای جهان با انجام اقدامات مؤثری در زمینه آزادسازی مالی، به رشد مثبت و سریعی در حوزه صنعت مالی دست یافته‌اند. در عین حال آن‌ها همچنین دوره‌هایی از کاهش رشد اقتصادی را نیز تجربه کرده‌اند که دلیل آن هزینه‌های سنگین اقتصادی ناشی از بی‌ثباتی مالی یا بحران‌های ایجاد شده در این حوزه است. بنابراین آنچه مسلم است اینکه توسعه بخش مالی باید با رعایت قیودی انجام شود که ضمن تحقق اهدافی همچون تسهیل تامین مالی بخش تولید، به عنوان بستری برای ایجاد بی‌ثباتی در اقتصاد مطرح نشود. به بیان دیگر توسعه مالی باید با الزام حفظ و پایداری ثبات مالی دنبال شود.
از طرف دیگر، فراگیر شدن سرمایه‌گذاری‌ها در سطح جهانی، عوامل جدیدی چون تقویت پیوندهای بین‌المللی مالی و نیز توسعه روزافزون ابزارهای پیچیده مالی، احتمال بروز بی‌ثباتی را بیش از پیش افزایش داده است. از همین رو به طور پیوسته بر تعداد کشورهایی که در اجرای سیاست‌های اقتصادی خود تأکید زیادی بر مقوله ثبات مالی دارند، افزوده میشود.
وظیفه حفظ ثبات مالی برعهده کدام نهادهاست؟
تحقق ثبات مالی و اقتصادی در کشورها با متغیرهای متعدد و متنوعی در ارتباط است و نهادهای متعددی در این زمینه حائز اهمیت هستند. هرچند ایجاد بی‌ثباتی مالی می‌تواند با کارکرد نامطلوب یک نهاد اقتصادی در کشور ایجاد شود، تحقق ثبات مالی نیازمند همکاری همه جانبه و عملکرد هماهنگ نهادهای اقتصادی کشور و سازگاری اهداف کلان اقتصادی نظر گرفته شده در سطح دولت‌هاست.
اما به طور خاص بانک مرکزی نهادی است که نقشی ویژه در ایجاد ثبات مالی در کشورها دارد. از بانک‌های مرکزی به طور سنتی انتظار می‌رود در حل بحران‌ها نقش ایفا کنند. به بیان دیگر پیشگیری از وقوع بحران و حفظ ثبات مالی تنها با کمک بانک مرکزی میسر است.
در یادداشت‌های آتی اهمیت بازار سرمایه و اقدامات نهادهای متولی ثبات مالی در دیگر کشورهای جهان با هدف ایجاد ثبات مالی در اقتصاد کلان، مورد بررسی قرار می‌گیرد.