محمود مهرداد شکریه دبیر ستاد توسعه مواد و ساخت پیشرفته معاونت علمی درباره همکاری های بین المللی ستاد برای حضور هر چه بیشتر در بازارهای بین المللی اظهار کرد: شرکت های فعال در کشور ما برای بقا و توسعه ناگزیرند که به همکاری های بین المللی چه در عرصه دانش و فناوری و چه در عرصه بازار روی بیاورند. از یک سو باید بدانیم که پیچیدگی فناوری ها ضرورت همکاری ها را ایجاب می کند و از سوی دیگر این واقعیت را باید پذیرفت که با توجه به ساختار صنعتی کشور، بازار شرکت های دانش بنیان در داخل محدود است.
شکریه در ادامه گفت: اگر تحریم نبود همین میزان از بازار هم برای شرکت های دانش بنیان به وجود نمی آمد. البته حضور در عرصه بین المللی الزاماتی دارد که باید به آنها توجه کرد. کیفیت محصولات و خدمات، استانداردسازی، رقابت پذیری، برندسازی و انعطاف پذیری در روش های فروش و اقداماتی از این قبیل کارهایی است که باید شرکت ها انجام دهند تا بتوانند در عرصه بین المللی حضور موفقی داشته باشند.
رقابت شرکت‌های دانش بنیان در عرصه بین المللی
دبیر ستاد توسعه مواد و ساخت پیشرفته معاونت علمی همچنین عنوان کرد: البته این فعالیت ها هزینه قابل توجهی دارد که برای شرکت های بزرگ و کوچک تامین آن مشکل است. به هر حال شرکت های بزرگ تر توان بیشتری برای حضور در عرصه بین المللی دارند. یک راهکار متصل کردن شرکت های کوچک و متوسط با شرکت های بزرگ است. همچنین حضور در رویدادها و نمایشگاه های تخصصی بین المللی مجال مناسبی برای معرفی توانمندی های داخلی است. در همین راستا ستاد با شناسایی رویدادهای مهم بین المللی و رایزنی با نهادهای حمایتی توانسته است در چند مورد از حضور شرکت های ایرانی در قالب پاویون جمهوری اسلامی ایران حمایت داشته باشد.
به گفته وی، همچنین چندین تفاهم نامه همکاری بیم مجموعه های تحقیقاتی داخلی و طرف های متناظر خارجی آن ها با حمایت ستاد منعقد شده است و تلاش شده در منظومه اقدامات دیپلماسی علم و فناوری کشور حوزه مواد پیشرفته یکی از سرفصل های همکاری بین المللی باشد. البته نباید این نکته را نادیده گرفت که حضور موثر و پررنگ در عرصه های بین المللی یک مساله صرفا بخشی و جزیره ای نیست بلکه در چارچوب سیاست های کلان کشور باید حل و فصل شود. تسهیل تبادلات مالی و تجاری بین المللی، نظام های اعتباری و بیمه ای و زیرساخت های حمل و نقل برخی مسائلی است که مبتلا به همه بخش هایی است که می خواهند رویکرد صادرات محور داشته باشند.
بیش از یک پنجم درآمد شرکت های دانش بنیان متعلق به حوزه مواد پیشرفته
شکریه در بخش بعدی سخنان خود درباره این موضوع که در حال حاضر چه میزان از نیاز صنایع کشور به مواد پیشرفته در داخل تامین می شود، گفت: یک اقدام خوب که طی سال های اخیر شروع شده بحث گردآوری اطلاعات شرکت های دانش بنیان است که بخش زیادی از شرکت های حوزه مواد پیشرفته در زمره همین شرکت ها هستند. طبق آماری که توسط کارگروه مربوطه منتشر شده است بر اساس اطلاعات اظهار شده توسط شرکت ها، درآمد کل شرکت های دانش بنیان در سال 95 چیزی حدود 240 هزار میلیارد بوده که از این میزان سهم شرکت های حوزه مواد پیشرفته بیش از 50 هزار میلیارد ریال است. به عبارت دیگر بیش از یک پنجم درآمد شرکت های دانش بنیان مربوط به شرکت های حوزه مواد پیشرفته است که این خود نشان دهنده پتانسیل بالای این بخش برای خلق ثروت ملی است.
وی ادامه داد: اغلب این محصولات در بخش های مختلف صنعتی همچون صنایع نفت و نیروگاهی، خودروسازی، آب رسانی، محیط زیست و دفاع در داخل کشور مورد استفاده قرار می گیرند. البته بخشی از این مساله نتیجه تحریم ها است. به واسطه کاربرد دوگانه اغلب مواد پیشرفته طی سال های اخیر با سیاست های مختلف همچون آنچه در بخش دفاعی کشور تحت عنوان بومی سازی مواد پیگیری شد شرکت های داخلی نسبت به تولید و تامین نیازهای داخلی اقدام کردند.
دبیر ستاد توسعه مواد و ساخت پیشرفته معاونت علمی همچنین ابراز کرد: البته از آنجا که عمده فروش این شرکت ها در بازار داخلی است می توان گفت بازار مصرف مواد پیشرفته در ایران بزرگ تر از 5 هزار میلیارد تومان است چرا که قطعا بخشی از این نیاز هم با واردات تامین می شود. البته احصاء دقیق میزان واردات کار پیچیده ای است. یک علت شفاف نبودن کدهای تعرفه ای است که مثلا برای یک دسته از مواد در نظر گرفته شده است اعم از مواد پیشرفته یا غیر پیشرفته. دلیل دیگر واردات غیر رسمی است که عدد دقیق آن مشخص نیست. البته یک بحث کلی تر هم وجود دارد و اینکه همه این آمارها مربوط به مواد پیشرفته به صورت مستقل و در قالب یک محصول نهایی است اما اگر قرار شود تاثیر واقعی مواد پیشرفته در اقتصاد سنجیده شود باید سهم آن در کلیه کالاهای ساخته شده و وارداتی لحاظ شود. گرچه این اعداد و ارقام ذهنیت اولیه ای به ما می دهند اما برای تصمیم گیری و سیاست گذاری نیازمند آمارهای دقیق و صحت سنجی شده هستیم.