مسایل امروز سازمان‌ها با راه حل‌های دیروز حل شدنی نیست و قواعد بازی رقابت بسیار بی رحم، پیچیده و نامطمئن است، از این رو سازمان‌های امروزی با استقبال از ایده‌های خلاق و روی آوردن به کارآفرینی سازمانی می توانند انقلابی در اذهان مدیران و کارکنان‌شان به‌وجود آورند.
ابعاد محتوایی سازمان‌های کارآفرین عبارتند از:
اندازه سازمان:
ادبیات کارآفرینی نشان می‌دهد که سازمان‌های کارآفرین اغلب سازمان‌های کوچکی بودند، اما این بدان معنا نیست که در آینده نیز این وضع باقی بماند چون از مطالعات و تحقیقات کارآفرینی سازمانی زمان زیادی نمی‌گذرد. امروزه سازمان‌های بزرگ با سازوکارهای خاص مثل شرکت‌های خودمختار تحت پوشش سعی می‌کنند شرایط را طوری فراهم آورند که هم از مزایای سازمان‌های بزرگ بهره‌مند شوند و هم از مزایای کارآفرینی سازمانی. در همین رابطه مدیریت شرکت «ترموالکترون» می‌گوید: «ما در دوازده سال گذشته ده شرکت خودمختار تحت پوشش تاسیس کرده‌ایم و در حال حاضر مشغول تاسیس نسل سوم آن‌ها هستیم.»
تکنولوژی سازمان:
اساسا سازمان‌های بزرگ و بروکراتیک در محیط‌های ثابت، مطمئن و همگن به دنبال رشد، افزایش کارآیی، تولید انبوه و حفظ شایستگی‌های محوری موجود خود با استفاده از تکنولوژی یکنواخت هستند ولی با تغییر شرایط محیطی و تبدیل آن به محیطی بسیار رقابتی، ناهمگن، نامطمئن و پیچیده اکثر سازمان‌های کارآفرین جهت، برای ارضای نیازها و خواسته‌های متنوع مشتریان، انعطاف پذیر شدن و سازگاری با محیط و به خصوص واکنش سریع نسبت به تغییرات محیطی، به تکنولوژی‌های پیشرفته و قابل انعطاف روی می‌آورند حتی در سیستم‌های فرعی غیر از تولید. به عنوان مثال، پنج تحقیق که تحت نظر موسسه مدیریت اطلاعات اکسفورد در دانشکده «تمپلتن» انجام گرفت نشان داد سازمان‌های کارآفرین اعتقاد دارند نوآوری با تکنولوژی اطلاعات، بهتر تحریک می‌شود. البته مطالب فوق به این معنا نیست که سازمانی که تکنولوژی یکنواخت دارد نمی‌تواند کارآفرین باشد بلکه منظور این است که این‌گونه سازمان ها علاقه مندند تکنولوژی خود را به تکنولوژی پیشرفته و قابل انعطاف تغییر دهند. به عبارت دیگر، صنایع با تکنولوژی پیشرفته باعث تشویق کارآفرینی می‌شود.ضمن این که نوع رقابت و استراتژی رقابتی شرکت‌های کارآفرین که دارای تکنولوژی بالا هستند با شرکت‌های کارآفرین با تکنولوژی پایین فرق دارند.
محیط:
تحقیقات نشان می‌دهد محیط خارجی آثار مهم و بسیاری بر فعالیت‌های کارآفرینانه سازمان دارد. از جمله پویایی محیط که باعث تشویق کارآفرینی سازمانی می‌شود. متغیرهای خارجی را که بر کارآفرینی سازمان اثر می‌گذارد شامل: پیچیدگی محیط تکنولوژی، پویایی محیط، ضدیت محیط و مرحله چرخه‌ی عمر صنعت است. مدل تعاملی کارآفرینی سازمانی نیز شامل سه فاکتور اساسی‌ست::
۱.مشخصات سازمانی
۲.مشخصات فردی
۳. رویدادها و تغییرات سریع محیط شامل: توسعه‌ی روش‌های جدید، ادغام‌های جدید یا مالکیت‌های جدید، تقاضاهای جدید در بازار، تغییرات اقتصادی و تهدیدات رقبا.
همچنین در شرایطی که سازمان به علت تغییرات محیطی مجبور به کاهش هزینه شود و جو مناسبی را برای کار بصیرانه و آزاد ایجاد کرده باشد، آن دسته از کارکنانی که تمایل به استقلال دارند برای فعالیت‌های کارآفرینانه علاقه‌ی بیشتری از خود نشان خواهند داد.
مهم‌ترین عامل کارآفرینی در سازمان‌های ارگانیک(کارآفرین) تاکید بر سازگاری با محیط خارجی است که از طریق ارتباطات باز و بر اساس تخصص حاصل شده‌باشد، در حالی که در سازمان‌های کوچک و متمرکز « خصوصیات مدیر عامل» و در سازمان‌های بزرگ با هدف کارایی از طریق کنترل رسمی، « استراتژی بازاریابی یکپارچه» است. بر همین اساس، سازمان‌های کارآفرین به دریافت اطلاعات ماکرو محیط( اطلاعات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی) و اطلاعات میکرومحیط(اطلاعات رقبا، مشتریان، عرضه‌کنندگان، توزیع کنندگان) نیاز بسزایی دارند. جست‌وجوی محیطی قسمتی از کار هریک از مدیران و فعالیت‌های روزانه‌ی سازمان است در حالی که در سازمان‌های بروکراتیک و سنتی جست‌وجوی محیطی مسئولیت مدیریت ارشد سازمان است و فقط هنگام برنامه‌ریزی سالیانه انجام می‌شود. همچنین ارزیابی محیط در سازمان‌های کارآفرین پروسه‌ای مستمر و دائمی تلقی می‌شود به خصوص در شرایط محیطی امروزه که بسیار نامطمئن، پیچیده، پویا و ناهمگن است. جهت روشن‌تر شدن تفاوت ارزیابی محیط داخلی و خارجی بین سازمان‌های کارآفرین و سنتی به جدول زیر مراجعه شود.
سازمان‌های کارآفرین سعی می‌کنند موانع ارتباط با محیط خارجی را از بین ببرند و ایده‌ها و گرایش‌های مشتری را مورد توجه واحد تحقیق و توسعه‌ی خود قرار دهند. جوهر موفقیت‌های کارآفرینانه همان استراتژی‌هایی‌ست که از طریق آن‌ها سازمان با محیط خارجی خود پیوند می‌خورد و با آن جفت می‌شود.
موانع اقتصادی محیط
بعضی از موانع اقتصادی محیط را برای رشد و پیشرفت کارآفرینی به شرح ذیل است:
کمبود تقاضا: آیا به طور کلی تقاضا در اقتصاد به اندازه‌ی کافی وجود دارد؟
دسترسی نداشتن به منایع: آیا منابع به اندازه‌ی کافی در دسترس هست؟
تورم
مالیات بالا: آیا مالیات برای سرمایه‌گذاران جدید بالاست؟
مقررات: آیا قوانین دست‌وپاگیر برای شروع فعالیت‌های جدید زیاد است؟
ثبات سیاسی: آیا ثبات سیاسی آنقدر هست که یک سرمایه‌گذاری بلندمدت احتیاج دارد؟
دیدگاه‌های دولت کارآفرین
مالی: مالیت کم و ارزش‌گذاری بالا برای وثیقه‌ها و اوراق قرضه
مدیران: مدیران با سیاست و با تبهور، آرمان‌گرا، متفکر و توانایی کارکردن بدون یک نقشه ثابت و لایتغیر( قابلیت پذیرش تغییرات کوچک در کار)
فرهنگی: مشارکت بالای مردم، بازبودن
خدماتی: کیفیت بالا، نوآور و رقابتی
سبک‌ها: حرفه‌ای و نتیجه‌گرا
بروکراسی: کارآفرینانه و انجام امور به طریق جدید
مخارج: سرمایه‌گذاری‌ها، اخراج و نتایج
همشهریان: مصرف‌کنندگان و سهام داران
برنامه‌ریزی: پیش‌بینی، چند ساله و استراتژیک
واکنش: شنونده خوب، مذاکره‌کننده و جوابگو
برگرفته از کتاب سازمان‌های کارآفرین؛ انتشارات موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی
برای مطالعه بیشتر:
هدف‌ها و استراتژی‌های سازمان کارآفرین
متناسب با فرهنگ سازمان‌تان کارمند انتخاب کنید
۴ ویژگی مهم کارآفرینان درون سازمانی