بیش از یک سال از شیوع ویروس کرونا در کشور می‌گذرد و مردم همچنان به ماندن در خانه‌ها و حضور کمتر در بیرون از خانه و محدودیت‌ها و منع خریدهای حضوری بخصوص در اماکنی نظیر پاساژها و... تشویق می‌شوند. این وضعیت موجب شده که مردم برای تهیه مایحتاج خود نظیر پوشاک، لوازم منزل و حتی خرید مواد غذایی به سمت خریدهای اینترنتی روی آورند.
روزهای پایانی سال نیز که هرساله بازار خریدهای شب عید، داغ و معابر در تمامی شهرها شلوغ و پر رفت و آمد بود، در سال گذشته دیگر مانند هرسال نبود چون خریدهای حضوری کمرنگ شده بود و بسیاری از افراد بخصوص افرادی که به‌دلیل شرایط خاص خود با احتیاط و توجه بیشتر، سعی داشتند پروتکل‌های بهداشتی را بیشتر رعایت کنند، کمتر در بیرون از خانه حضور یافتند به همین دلیل موجب شد که خریدهای اینترنتی و غیرحضوری رونق بگیرد.
با وجود اینکه خریدهای حضوری به سبب مشاهده و بررسی اجناس و نیز قرار گرفتن در حال و هوای خرید، آن هم خرید شب عید که لذت و ذوقی در آن است که در خرید اینترنتی نیست اما خرید اینترنتی نیز خالی از لطف نیست.
این خریدها در شهر شلوغی نظیر مشهد که هرساله تعداد زیادی از مردم قبل از سال تحویل در این شهر حضور می‌یافتند و برای سایر بستگان و دوستان خود نیز سوغاتی و هدیه تهیه می‌کردند، بیشتر نمود داشته است.
فروش اینترنتی برخی کالاها بسیار سخت است
مدیر بازاریابی و فروش اینترنتی یک فروشگاه فرش در مشهد در خصوص میزان خرید اینترنتی مردم در این شهر به «ایران» می‌گوید: با توجه به شیوع ویروس کرونا در سال گذشته که موجب شد بسیاری از فروشگاه‌های بزرگ را نیز به تعطیلی بکشاند، این فروشگاه نیز از شهریورماه سال گذشته مقدمات و زیرساخت‌های فروش اینترنتی فرش را فراهم کرد چرا که مشخص نیست این شرایط تا چه زمانی ادامه داشته باشد.
امیررضا سهرابیان می‌افزاید: با وجود راه‌اندازی سایت فروش اینترنتی، فروش کالای ما برخلاف مواد غذایی و خوراکی به شیوه اینترنتی بسیار سخت است چون مردم بیشتر تمایل دارند فرش را از نزدیک ببینند و جنس آن را لمس کنند. همچنین رنگ و نقشه‌های مختلف را به‌صورت حضوری مشاهده و مقایسه کنند لذا با وجود اینکه ما هزینه حمل‌ونقل و ارسال را هم رایگان و تخفیف‌های خرید اینترنتی هم لحاظ کرده‌ایم اما هنوز فروش اینترنتی فرش را نداشته‌ایم.
وی اضافه می‌کند: ایجاد مقدمات فروش اینترنتی فقط موجب فراهم آمدن زمینه‌ای شد که مشتریان در منزل بتوانند بررسی لازم و مقایسه قیمت و... را داشته باشند و سپس بتوانند حضوری و در زمان کمتری خرید کنند و در نهایت زمینه فروش خوبی را برای فروشگاه ها فراهم کند.
سهرابیان با اشاره به اثربخشی راه‌اندازی سایت فروش اینترنتی می‌گوید: ایجاد زمینه فروش اینترنتی موجب شد که مردم بیشتر با برند این فروشگاه آشنا شوند، با کارشناسان به‌صورت آنلاین مشاوره داشته باشند و در نهایت با انتخاب کالای مورد نظر خود زمان کمتری برای خرید حضوری صرف کنند.
رقابت برای فروش اینترنتی سوغات خراسان
مدیر یک سایت اینترنتی فروش کالا در مشهد نیز در این باره به «ایران» می‌گوید: این سایت حدود 8 سال پیش راه‌اندازی شده که در دوره کرونا فروش برخی محصولاتش بیشتر و برخی دیگر کمتر شده است.
بشیر دلبریان می‌افزاید: از آنجا که فروشگاه اینترنتی ما شامل فروش بسته کامل سوغات متبرک مشهد، خلعت آخرت، ظروف متبرک چهل کلید، زعفران، زرشک، پسته، نبات و... می‌شود برخی از این کالاها نظیر خلعت آخرت فروش بیشتری داشته اما مواد خوراکی کمتر شده است. البته بیشترین مشتریان نیز از استان‌های تهران، آذربایجان‌های شرقی و غربی، شیراز و... بوده‌اند.
وی درباره علل احتمالی عدم استقبال مردم مشهد از این گونه سایت‌های اینترنتی می‌گوید: شاید چون دسترسی ساکنان به بازار مشهد برای تهیه مواد خوراکی نظیر زعفران، زرشک ، نبات و... زیاد است، کمتر از فروش اینترنتی استقبال کرده‌اند اما از خرید کالاهای غیرخوراکی اقبال بیشتری نشان داده‌اند.
دلبریان در مورد خرید اینترنتی خوراکی‌هایی نظیر زعفران که جزو محصولات و سوغات استان خراسان رضوی محسوب می‌شود نیز می‌گوید: 8 سال قبل که ما سایت را راه‌اندازی کردیم، فروش در این زمینه نیز بهتر بود اما طی چند سال اخیر تعداد فروشگاه‌های اینترنتی فروش زعفران افزایش یافته لذا رقابت نیز بیشتر شده است بنابراین فروش این محصولات برای هر فروشگاه اینترنتی کمتر شده است. از طرفی قدرت خرید مردم نیز برای خرید این محصولات کمتر شده که این عامل نیز در کاهش خریدها بی‌تأثیر نبوده است.
وجود 6500 سایت برای فروش اینترنتی کالاها در خراسان رضوی
رئیس اداره بازرگانی داخلی سازمان صنعت و معدن استان خراسان رضوی نیز در خصوص میزان استقبال مردم این استان از خریدهای اینترنتی به «ایران» می‌گوید: شاخصی که بتوانیم میزان استقبال مردم از خریدهای اینترنتی را مشاهده کنیم، میزان درخواست‌های متقاضیان ارائه دهنده خدمات برای دریافت نماد اعتماد الکترونیک و مجوز کسب و کار مجازی از این سازمان بوده است.
حمیدرضا رجوعی می‌افزاید: طی سال 98 حدود 800 تقاضا برای کسب و کار اینترنتی داشته‌ایم که این میزان در سال‌جاری و با توجه به شیوع ویروس کرونا و کاهش حضور مردم در بازارهای خرید به یکهزار مورد رسیده است.
وی اضافه می‌کند: این آمار تا ابتدای اسفندماه سال گذشته است و اگر بخواهیم آمار اسفند ماه را نیز به آن اضافه کنیم می‌توان گفت این میزان حدود یکهزار و 50 تا یکهزار و 100 مورد است.
رئیس اداره بازرگانی داخلی سازمان صنعت و معدن استان خراسان رضوی تصریح می‌کند: اینها نشان می‌دهد که تقاضاها و درخواست‌ها برای فعالیت در زمینه کسب و کار مجازی در سال 99 نسبت به سال 98 حداقل به میزان 40 درصد افزایش یافته که این افزایش نیز نتیجه تغییر شرایط و محدودیت‌های کرونایی بوده است.
وی در خصوص اینکه بیشترین کسب و کارهایی که برای دریافت مجوز فروش در فضای مجازی تقاضا داشته‌اند نیز اظهار می‌دارد: پوشاک، ارزاق عمومی و لوازم آرایشی و بهداشتی نسبت به سایر گروه‌های خدماتی، سرفصل بیشترین تقاضا برای راه‌اندازی کسب و کار در فضای مجازی بوده‌اند.
این مسئول با بیان اینکه خوشبختانه بسترهای تجارت الکترونیک در سال‌های گذشته با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در کشور، توسعه یافته است، می‌افزاید: مرکز توسعه تجارت الکترونیک خدمات در زمینه صدور مجوز و حمایت از کسب و کارها نیز رو به توسعه بوده و همچنین اینکه اعتقاد مردم به اینکه هرچه خدمات توسعه یافته تری ارائه شود، متقاضی بیشتر به این سمت توجه می‌کند، موجب شد که کسب و کارها در فضای مجازی رونق بیشتری بگیرد.
وی ادامه می‌دهد: ضمن اینکه کرونا و محدودیت‌های حضور فیزیکی باعث شده که این بسترها هم کارآمدی و هم افزایش داشته و هم از ظرفیت‌های خالی بیشتر استفاده شود و فروش اینترنتی از سایت‌های کسب و کار مجازی افزایش یابد.
رئیس اداره بازرگانی داخلی سازمان صنعت و معدن استان خراسان رضوی درباره میزان خرید اینترنتی کالاها و استقبال مردم از این سایت‌ها اظهار می‌دارد: در حال حاضر در استان خراسان رضوی 6 هزار و 500 سایت راه‌اندازی شده که در حال ارائه خدمات اینترنتی در گروه‌های کالاهای مختلف هستند اما ما از تراکنش‌های این سایت‌ها که نشان دهنده حجم ریالی فعالیت آنهاست، اطلاع و دسترسی نداریم اما چون تقاضا برای دریافت مجوزها زیاد شده نشان می‌دهد که این فضا با رغبت و تقاضای بیشتر مردم مواجه شده است.
وی با اشاره به فروش کالاها در فضاهای مجازی دیگر غیر از سایت‌های رسمی و دارای مجوز از سوی سازمان صنعت و معدن استان اظهار می‌دارد: فروش کالاها در فضاهای دیگر مورد تأیید این سازمان نیست و مجوزی هم در این خصوص صادر نشده است البته سایت‌های دارای مجوزی هستند که علاوه بر سایت برای تبلیغات خود از دیگر فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نظیر واتساپ و اینستاگرام و... هم استفاده می‌کنند اما فقط سایت دارای مجوز از این سازمان، مورد تأیید و پیگیری است و بقیه فاقد مجوز قانونی از سوی این سازمان است و به اعتماد و مسئولیت خریدار مربوط می‌شود چون قابل پیگرد نیستند.
مردم مراقب سایت‌های غیرمجاز فروش کالا باشند
رئیس اداره بازرگانی داخلی سازمان صنعت و معدن استان خراسان رضوی برای اطمینان یافتن از سایت‌های دارای مجوز فروش اینترنتی از سوی سازمان صنعت و معدن می‌گوید: اگر نماد الکترونیک آبی رنگی که در سایت دیده می‌شود باز شود باید توضیحاتی را برای مصرف کنندگان که شامل روند شناسایی آن واحد و چگونگی و پیگیری شکایت‌های احتمالی از آن سایت است،
نشان دهد.
وی به مصرف کنندگان کالاهای مختلف توصیه می‌کند: برای در امان ماندن از شر ویروس منحوس کرونا حتماً در بستر اینترنتی که ما معتقدیم شبکه‌ای کارآمد و بهینه‌تر نسبت به فضاها و مراجعات فیزیکی و حضوری است، توجه داشته باشند و فقط از سایت‌هایی که دارای نماد الکترونیک هستند و در حقیقت قابلیت شناسایی و ردیابی دارند و کیفیت خدماتشان قابلیت ارزیابی دارد، استفاده کنند.