دو ماه از سال جدید سپری شد و به‌دنبال تعدیل برخی محدودیت‌های معاملاتی، پس از مدت‌ها سرخ‌پوشی سهام، سیگنال‌هایی از نزدیک بودن تعادل به تالار شیشه‌ای مخابره می‌شود و به‌نظر می‌رسد احتمالا به مرور شاهد بازگشت سرمایه‌ها به این بازار باشیم. در این میان اما موضوعی که ذهن بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود مشغول کرده، پتانسیل گروه‌های مختلف از منظر سودآوری است. کدام صنایع در سال جاری می‌توانند سهامداران خود را منتفع کنند و البته چه گروه‌هایی ممکن است چندان مورد توجه بورس‌بازان قرار نگیرند؟
نگاه‌ها با ذره‌بین و موشکافانه به بورس است. انگار که نیمه اول سال 99 است، نه روزهای اوج و سبزپوشی؛ روزهای سرخ‌پوشی و افت شاخص. ذره‌بین‌ها و نگاه‌ها دنبال راه خروجی از این وضعیت هستند. مذاکرات بین‌المللی و اخبار سیاسی و اقتصادی داخل کشور، نظر خیلی از سهامداران را به این موضوع کشانده که سرمایه‌هایشان را در کدام صنایع سرمایه‌گذاری کنند و کدام‌یک از صنایع بعد از مذاکرات اوضاع خوبی پیدا می‌کنند. جدای از سرخ‌پوشی و سامان گرفتن اوضاع بورس، این‌ها جزو دغدغه‌های این روزهای برخی از سهامداران است. در نظرسنجی که هفتم اردیبهشت‌ماه سال‌جاری منتشر شد، از کارشناسان حوزه بورس و سهامداران درباره چشم‌اندازشان نسبت به آینده بورس تهران پرسیده شد. یکی از سوال‌ها این بود که «کدام گروه‌ها در سال 1400 بیشتر مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد؟» در آن نظرسنجی دو گروه فلزی و معدنی گزینه اول انتخاب کارشناسان بورسی قرار گرفتند و بعد از آنها، گروه بانکی‌ها جزو انتخاب‌های کارشناسان بودند. سهامداران بورس هم گروه فلزی و پتروشیمی انتخاب اولشان بود و بعد از آن بانکی‌ها و خودروهایی را انتخاب کرده بودند. اما اختلاف‌نظری که خیلی به چشم می‌آمد در رابطه با گروه پالایشی‌ها بود؛ کارشناسان شرکت‌کننده در این نظرسنجی خیلی به این گروه خوش‌بین نبودند اما در مقابل سهامداران نسبت به آینده سرمایه‌گذاری در این گروه، چشم‌انداز مثبتی داشتند. در این گزارش سراغ چرایی این انتخاب‌ها و علت آنها رفته‌ایم و نظر کارشناسان بورسی را در رابطه با انتخاب‌ها و دلایلشان در رابطه با گروه‌های مورد استقبال در سال‌جاری برای سرمایه‌گذاری جویا شده‌ایم. نظر کلی کارشناسانی که با آنها صحبت کردیم این است که استقبال سرمایه‌گذاران از گروه‌های حاضر در بورس به پارامترهای متعددی بستگی دارد؛ از قیمت ارز و تغییرات آن تا رفع تحریم‌ها و بازگشایی درهای اقتصاد. اما اینکه این اتفاق‌ها چطور بیفتد و چه زمانی اعمال شود، مجموعه عواملی است که روی این موضوع یعنی گروه‌های مورد استقبال سهامداران در سال‌جاری تاثیرگذار خواهد بود.
شانس بالای خودروسازها
در جریان بودن مذاکرات بین‌المللی در رابطه با احیای برجام و زمزمه‌هایی مبنی بر اینکه توافق‌های اولیه بین کشورهای حاضر در برجام صورت گرفته، موضوعی است که باعث شده برخی کارشناسان نسبت به گروه خودرویی‌ها در بورس و احتمال استقبال از آنها خوش‌بین باشند. بهروز شهدایی در این رابطه با بیان اینکه صنعت خودروسازی کشور دیگری چیزی برای بدتر شدن ندارد، می‌گوید: «طبیعتا برداشته شدن احتمالی تحریم‌ها باعث می‌شود که خودرویی‌ها حداقل بتوانند با شرکت‌های معتبرتری کار مونتاژ را اعمال کنند.» او البته این نکته را هم اضافه می‌کند که اگر خودروسازها اقدام به فرصت‌سوزی نکنند یا درگیر آنچه که او آن را «اشرافیت سازمانی» می‌خواند نشوند، «یقینا می‌توانند از این شرایطی که به وجود می‌آید نهایت استفاده را ببرند.» شهدایی در ادامه می‌گوید: «واقعیت این است که باید با دو قضیه نگاه کنیم. اگر توافق انجام و محدودیت‌ها رفع شود تصورم این است که ضعیف‌ترین صنایع بورسی هم می‌توانند پتانسیل‌های خوبی داشته باشند شاکله آنها خودروسازها می‌توانند باشند. اما معلوم نیست که همه صنایع بتوانند از این فرصت استفاده کنند یا نه.» حسین سلیمی از دیگر کارشناسان حوزه بورس است که گروه خودرویی‌ها را در سال‌جاری جزو صنایع برتر بورس معرفی می‌کند اما برای آن یک شرط می‌گذارد؛ «اگر مذاکرات به نتیجه برسد.» گروه خودروسازی، انتخاب حمید میرمعینی هم است. او البته این انتخاب و روی آوردن سرمایه‌گذاران به این گروه را منوط به سرانجام مذاکرات بین‌المللی می‌داند.
توجه به کامودیتی و پتروشیمی‌ها
«در یک نمای کلی صنایع معدنی و فلزی و پتروشیمی جزو گروه‌های برتر بورس در می‌آیند.» این بخشی از صحبت‌های حسین سلیمی با «دنیای‌اقتصاد» است. او معتقد است که در ماه‌های آینده تغییراتی در بورس صورت می‌گیرد و این صنایع شانس بالایی برای جلب توجه سرمایه‌گذاران دارند. حمید میرمعینی هم از دیگر کارشناسانی است که معتقد است برخی از صنایع نسبت به کاهش تحریم‌های ناشی از توافق سیاسی عملکرد مثبتی خواهند داشت و اضافه می‌کند: «احتمالا یکسری از صنایع مثل پتروشیمی‌ها و گروه معدنی‌ها در این موضوع قرار می‌گیرند.» سلمان نصیرزاده هم در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» این‌طور پیش‌بینی می‌کند که گروه پتروشیمی، فلزات اساسی و کامودیتی‌ها در سال‌جاری آینده خوبی خواهند داشت و دلایلی که ارائه می‌کند هم برمی‌گردد به برداشته شدن تحریم‌ها و بازشدن فضای اقتصادی کشور با دنیا. در طرف دیگر، برخی کارشناسان معتقدند به‌واسطه انجام واکسیناسیون کرونا در دنیا، تقاضا در بازار جهانی افزایش یافت و بالطبع آن نرخ‌های جهانی در بخش فلزات و حتی نفت نیز با رشد مواجه شد، بنابراین انتظار می‌رود شاهد افزایش قیمت در شرکت‌های کامودیتی و صادرات‌محور که از نظر بنیادی ارزشمند هستند، باشیم. میرمعینی از جمله کارشناسانی است که معتقد است روند شرکت‌های صادرات‌محور در سال‌جاری قابل قبول می‌شود. او البته می‌گوید: «اما اینکه بازار رشدی با شتاب تند داشته باشد، این‌طور نمی‌شود ولی به نظر می‌رسد روند رو به رشد قابل قبولی را در سال‌جاری شاهد باشیم.» شایان کرمی هم درباره کامودیتی‌ها به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید که «بنا به تغییر نرخ آنها که روند مثبتی را تا الان طی کرده‌اند، می‌توانند جزو گروه‌هایی باشند که امسال مورد توجه قرار می‌گیرند.» او ادامه می‌دهد: «بخشی از ارزش بورس کشورمان را شرکت‌های خام فروش تشکیل می‌دهند که فکر می‌کنم در سال‌جاری، صنایع فلزی، معدنی، پالایشگاهی و پتروشیمی شاید تحت‌تاثیر قرار بگیرند.»
احتمال موفقیت بانکی‌ها
یکی از گروه‌هایی که اکثر کارشناسان بر سر آن متفق‌القولند که در سال‌جاری مورد اقبال سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد، گروه بانکی‌هاست. کرمی، در همین رابطه به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «احتمال اینکه بعد از توافق برجام گشایش‌هایی در حوزه بانکداری کشور صورت بگیرد زیاد است و برای همین شانس گروه‌های بانکی حاضر در بورس برای جلب نظر سرمایه‌گذاران بالاست.» سلمان نصیرزاده هم یکی دیگر از کارشناسانی است که معتقد است گروه بانکی‌ها در سال‌جاری توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب می‌کنند. او در رابطه با دلایل این جلب توجه می‌گوید: «این گروه تحت‌تاثیر به سرانجام رسیدن مذاکرات بین‌المللی برجام و در مرحله بعد رفع تحریم‌ها و خبرهایی از این دست، مورد توجه قرار می‌گیرد.» سرانجام مذاکرات بین‌المللی از جمله موضوعاتی است که کارشناسان و فعالان حوزه بورس در صحبت‌های خود به آن اشاره می‌کنند. به اعتقاد آنها به نتیجه رسیدن این مذاکرات، تاثیر چشمگیری در توجه سرمایه‌گذاران به گروه‌های بانکی خواهد داشت. سلیمی از دیگر کارشناسان حوزه بورس هم در این رابطه می‌گوید که معتقد است اگر مذاکرات بین‌المللی به نتیجه برسد و تحریم‌ها برداشته شوند، گروه‌های بانکی از جمله گروه‌هایی هستند که در سال 1400 مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرند. کرمی اما در رابطه با تمام این پیش‌بینی‌ها در رابطه با اقبال سرمایه‌گذاران به گروه بانکی‌ها در حوزه بورس این نکته را متذکر می‌شود که این اتفاق در فردای انجام مذاکرات و به سرانجام رسیدن آن نمی‌افتد و ماه‌ها زمان می‌برد. برای همین هم تاکید می‌کند که «چشم‌انداز بورس تا 9 ماه سال‌جاری بعید است که مثبت باشد.»
سایر گروه‌ها
لوازم خانگی و زیرمجموعه‌های آن یکی از گروه‌هایی است که شهدایی معتقد است شانس بالایی در سال‌جاری برای جلب توجه سرمایه‌گذاران به خود دارد. او می‌گوید: «اگر گروه‌های سازنده لوازم خانگی بتوانند از فرصت پسا‌مذاکرات بین‌المللی استفاده کنند تا محصولات جدید به خط تولیدشان اضافه شود فرصت خوبی برایشان می‌شود و می‌توانند توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کنند.» او همچنین به بیان این مساله می‌پردازد که شرکت‌های صادرات‌محور هم با توجه به اینکه تا قبل از این مجبور بودند به خاطر محدودیت‌ها تحریم‌ها را دور بزنند، با به نتیجه رسیدن مذاکرات و برداشته شدن تحریم‌ها، هزینه‌های فروش‌شان یقینا کاهش پیدا می‌کند و می‌توانند از فرصت به دست آمده استفاده مناسب کنند. او البته می‌گوید: «اما این‌ها همه روی کاغذ است مگر اینکه ما دچار خودتحریمی‌هایی شویم که تجربه‌اش را هم به طور مکرر داشته‌ایم و برای مثال به محدودیت صادرات فولادی‌ها و اعمال قیمت‌های کنترلی و... اشاره می‌کند و در نهایت می‌گوید: «اگر دچار این خود تحریمی‌ها نشویم پتانسیل‌های خوبی وجود دارد.»
خروج از فضای مبهم پیش رو
تغییر دولت در سال‌جاری و مشخص نبودن برنامه‌های اقتصادی دولت جدید و نگاه آن به بورس و مشخص نبودن زمان رفع تحریم‌ها از موضوعاتی است که اکثر کارشناسانی که با «دنیای‌اقتصاد» صحبت کردند، به آن اشاره کردند. برای مثال کرمی به نرخ ارز هم اشاره و بیان کرد که این موضوع روی توجه سرمایه‌گذاران به گروه‌های بورسی تاثیرگذار خواهد بود، چرا که به اعتقاد او «یکی از اصلی‌ترین محرک‌های بازار ما نرخ ارز است.» حالا در چنین فضایی به اعتقاد کارشناسان، سرمایه‌گذاران محتاط عمل می‌کنند و آن‌طور که باید و شاید نقدینگی وارد بورس نمی‌شود. برای همین هم باید به تمام این مسائل توجه داشت و به این نکته اشاره کرد که به اعتقاد کارشناسان این تغییر رویکرد یا توجه به گروه‌های بورسی نه در فردای انجام مذاکرات، بلکه به قول شایان کرمی تا شش یا 9 ماه بعدی صورت نخواهد گرفت یا به قول بهروز شهدایی «این پیش‌بینی‌ها، نه برای 15 روز دیگر بلکه برای سال دیگر این موقع‌هاست.»