راهکارهای بلاک‌چینی بالقوه در حوزه املاک

«بلاک‌چین» فناوری انقلابی است که پیش‌‌بینی می‌شود تا ۱۰ سال آینده به تنهایی بالغ بر ۷۶/ ۱ تریلیون دلار بر میزان تولید ناخالص داخلی در جهان تاثیر بگذارد. مدیریت و ثروت‌آفرینی در املاک از جمله موارد پرکاربرد زنجیره بلوکی است که در ادامه به ابعاد اصلی آن پرداخته شده است.
توکنیزاسیون
به فرآیند ارائه دیجیتال حقوق مالکیت دارایی‌‌های واقعی به شــکل اوراق بهادار دیجیتال در بلاک‌چین «توکنیزاسیون» می‌گویند. توکنیزاسیون مشابه تبدیل دارایی به اوراق بهادار، اما بهره‌‌ورتر و کم‌‌هزینه‌‌تر اسـت. این فرآیند را می‌توان در بلاک‌چین روی هر دارایی ملموس یا غیرملموسی اعمال کرد و با آن تراکنش انجام داد. توکنیزاسیون از این منظر برای سرمایه‌‌گذاری در حوزه املاک مناسـب اسـت که فرآیند تراکنش را سـاده و موثر می‌کند، کارمزدها و حداقل سرمایه‌‌گذاری را کاهش می‌دهد، تنوع‌‌بخشی را آســان می‌کند و برای دارایی‌‌های غیرنقد امکان نقدشوندگی فراهم می‌کند. به این ترتیب توکنیزاسیون هم کارکرد را بهبود می‌‌بخشد و هم قابلیت‌‌های کاملا جدیدی را در صنعت املاک ایجاد می‌کند.

هدف اصلی از فرآیند توکنیزاسیون، ایجاد یک محیط اقتصادی برابر است که در آن سهامداران، مدیران و وام‌‌گیرندگان بر تمام دارایی‌‌های خود، دسترسی و کنترل کامل داشته باشند و نقدپذیری اموال خود را به بالاترین حد خود برسانند. فرصت‌‌های ارزشمند توکنیزه کردن دارایی‌‌ها، ضرورت توسعه و استفاده از این دست خدمات را دوچندان کرده است.

در حال حاضر خدمات توکنیزاسیون در حوزه‌های مختلف انجام می‌گیرد که برخی عبارتند از: توکنیزه کردن املاک و مستغلات، توکنیزاسیون آثار هنری، ساخت توکن برای اسناد و مدارک، توکنیزاسیون خدمات و توکنیزه کردن فلزات گرانبها.

از مزایای توکنیزه کردن دارایی‌‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: نقد‌شوندگی بالا، معاملات سریع‌‌تر و ارزان‌‌تر، مالکیت مشترک از طریق پاره‌‌سهام و دسترسی به سرمایه‌‌گذاران گسترده و در نهایت انجام معاملات ملی یا جهانی.

مالکیت توکنی امــلاک چند مورد اســتفاده بالقــوه را امکان‌‌پذیر می‌کند. یکی از برجســته‌‌ترین مزایای اســتفاده از فناوری بلاک‌چین، جذب سـرمایه سـریع و بدون دردسـر از سرمایه‌‌گذاران سراســر یک سازمان یا کشور یا حتی دنیا اســت. توکنیزاسیون همچنین امکان مالکیت جزئی را فراهم می‌‌آورد که به کاهش موانع ورود متقاضیان خرید مسکن به بازار کمک می‌کند و در نتیجه فرصت سرمایه‌‌گذاری در بازار املاک را برای افراد بسیار بیشتری ایجاد می‌کند.

سوابق سند و زمین
به دلیل تمرکز و سیستم ثبت دســتی و مبتنی بر کاغذ که در بسیاری از کشورها رواج دارد، تقریبا ۳۰ درصد از اسناد املاک هنگام انجام معاملات ملک ناکارآمد هستند. این مساله به واسطه ایجاد زنجیره‌‌ای از مشکلات ثبت ســند و حق تصرف، ریســک کلاهبرداری، الزام برای مراقبت بیشتر و فرآیند انتقال طاقت‌‌فرسا باعث افزایش قیمت بیمه ســند و هزینه‌های مرتبط با آن می‌شود. دفترکل عمومی غیرمتمرکز و شفاف را می‌توان در زمینه مدیریت اطلاعات زمین به کار گرفت. چنین دفترثبتی می‌تواند به عنوان پایـگاه داده دائمی برای همه حقوق املاک و تراکنش‌‌های قبلی عمل کند.

مدیریت دارایی
مدیریت املاک تجاری مساله پیچیده‌‌ای است؛ زیرا در مدیریت این املاک تراکنش‌‌های پرداخت و خدمات متعددی بین صاحب‌‌خانه‌ها، مسـتاجرها و چند کسب‌وکار دیگر انجام می‌شود. قرارگرفتن پروفایل‌‌های دیجیتال مالکان، مستاجران و ملک در بستر بلاک‌چین می‌تواند امکان مدیریت آسان‌‌تر، شفاف‌‌تر و کارآمدتر دارایی و جریان نقدینگی را فراهم کند. در این حالت قراردادهای هوشمند جای توافق‌نامه‌های قانونی کاغذی مرسوم را می‌گیرند.

با استفاده از این قراردادهای دیجیتال می‌توان بر همه تراکنش‌‌های مالی مالک و مستاجر از جمله پرداخت اجاره ماهانه، ودیعه خسارت و ودیعه نگهداری نظارت و آنها را اجرا کرد.

خدمات فهرست‌‌برداری بازار املاک
خدمات فهرست‌‌برداری بازار املاک یک پلتفرم اشتراک‌‌گذاری اطلاعات است که در آن کارگزاران و واسطه‌های ملکی به یکدیگر کمک می‌کنند تا املاکشان را بفروشند. تقسیم کمیسیون بین طرف‌‌های کارگزار عامل ایجاد انگیزه در این سیستم است. با این حال افراد برای دسترسی به این اطلاعات متمرکز باید هزینه ثبت‌‌نام زیادی پرداخت کنند.

مهم‌تر اینکه اطلاعات این پلتفرم ممکن اســت ناقص، پراکنده و تاریخ گذشته باشـند. شبکه همتا به همتای توزیع‌‌شــده‌‌ای که خدمات فهرســت‌‌برداری بازار املاک مبتنی بر بلاک‌چین را فراهم می‌کند، هم دسترسی به این خدمات را افزایش می‌دهد و هم کارگزاران را قادر می‌‌سازد که کنترل بیشتری روی داده‌های فهرستشان داشته باشند.

برای استفاده از بستر بلاک‌‌چین در حوزه املاک «هایپرلجر» گزینه ایده‌‌آلی است. هایپر لجر پروژه متن باز موسسه لینوکس است که مجموعه ابزار و چارچوب‌‌های مختلف و پروژه‌هایی برای توسعه‌‌دهندگان و کسب وکارها ارائه می‌دهد تا شبکه‌های بلاک‌چین ایجاد کنند.

در حال حاضر بیش از ۲۵۰ سازمان از هایپر لجر پشتیبانی می‌کنند و این عدد مدام در حال افزایش است. هایپرلجر محبوبیت و اعتبار زیادی در میان شرکت‌‌های مالی و فناوری بزرگ به دست آورده و باعث شده بلاک‌چین بیشتر از سایر پروژه‌ها مورد توجه واقع شود.

«هایپرلجر فابریک» نیز مهم‌ترین و پراستفاده‌‌ترین پروژه در بین پروژه‌های هایپرلجر است که امکانی برای ایجاد کانال فراهم کرده است و به گروه‌های مشارکت‌‌کننده اجازه می‌دهد تا دفاتر کل جداگانه‌‌ای برای تراکنش‌‌ها ایجاد کنند. از طرف دیگر، از آنجاکه فابریک یک بلاک‌چین مجوزدار است، دارای مزایای عمده‌‌ای نسبت به سایر سیستم‌‌های بلاک‌چینی است و گزینه مناسبی برای استفاده در حوزه املاک به شمار می‌‌آید.