یک پژوهشگر حوزه بلاکچین گفت: موفقیت رمز ریال در گروی مدل اجرایی و پیاده سازی درست آن است. به همان نسبت نیز ریسک و تبعات اجرای ناموفق رمز ریال برای بانک مرکزی، مردم و اقتصاد کشور غیر قابل جبران خواهد بود.
رضا نورمحمدی محقق و پژوهشگر در حوزه بلاکچین و از مدرسان حوزه بانکداری دیجیتال در شبکه بانکی کشور است. او بر این باور است که به یاری رمز ریال بانک مرکزی می تواند مدیریت نقدینگی و تورم را به صورت بهینه و مداوم انجام دهد. همچنین از دیگر کاربردهای آن بهره گیری از رمز ریال در بازبینی در پیاده سازی و اجرای مفهوم LOLR یا همان آخرین قرض دهنده در سیستم بانکی کشور است.
وی دانشجوی دکترا در حوزه بلاکچین در دانشگاه ETS مونترال کانادا، فوق لیسانس هوش مصنوعی از دانشگاه خواجه نصیر و لیسانس مهندسی کامپیوتر سخت افزار از دانشگاه شاهد است. او توصیه های جدی برای اجرایی شدن صحیح رمزریال و نیز راهکارهایی برای افزایش کارآیی آن دارد که نظرات وی را در ادامه می خوانید.
نظرتان در مورد اقدام بانک مرکزی در مورد رمزریال چیست؟
این اقدام همانقدر که می تواند مفید باشد، همانقدر هم می تواند مضر باشد و این نتیجه گیری به مدل اجرایی شدن و پیاده سازی این مفهوم توسط بانک مرکزی وابستگی شدیدی دارد.
رفتن به سمت اقتصاد دیجیتال و رشد سیستم ها و سیاست های پولی در سالهای اخیر برای تمامی بانک های مرکزی اجتناب ناپذیر شده است، لذا باید به طور آگاهانه و هوشمندانه در این مسیر قدم برداشت، زیرا در صورتی که این اقدام به درستی انجام نشود، ریسک و تبعات آن برای بانک مرکزی، مردم و اقتصاد کشور، قابل جبران نخواهد بود.
چه کارکردهایی از رمز ریال انتظار می رود؟
ارزهای دیجیتال بانک های مرکزی، باید جایگزین مناسبی برای پول دیجیتال باشند. یعنی با فراهم کردن سرویس های قبلی، بتوانند ارزش افزوده و مزیت رقابتی نسبت به سیستم های فعلی ایجاد کنند.
این مزیت رقابتی و بهبودها می تواند در چندین بخش انجام شود:
تسهیل در پرداخت های خرد
کاهش زمان و هزینه انتقالات پولی اعم از پرداخت های داخلی و برون مرزی
قابلیت پول های هوشمند و برنامه ریزی شده در جهت مدیریت بهینه مصرف و یا حتی سرمایه گذاری
کمک به توسعه بانکداری باز و بانکداری نوین
کمک به شفافیت پرداخت های مالیاتی و مفاهیمی مانند KYC, KYT , …
به نظر شما رمز ریال چه کمکی به اقتصاد ایران می تواند داشته باشد؟
برخی نکات را اشاره کردم که البته این موارد صرفاً برای کشور ایران نخواهد بود، این مزایا می تواند برای هر کشور دیگری نیز در صورت پیاده سازی صحیح این مفهوم در سیستم مالی و پولی آن کشور ایجاد شود.
در صورت ایجاد پذیرش بین المللی برای این ارزها، می توان تا حد زیادی به اقتصاد برون مرزی کشور کمک کرد.
به کمک این مفهوم، بانک مرکزی می تواند مدیریت نقدینگی و تورم را به صورت بهینه و مداوم انجام دهد.
یکی دیگر از کاربردهای این موضوع می تواند بازبینی در پیاده سازی و اجرای مفهوم LOLR یا همان آخرین قرض دهنده در سیستم بانکی کشور اشاره کرد که مدل جالبی توسط pwc ارائه شده است که به کمک آن می توان کمک شایانی به بانک مرکزی در خصوص این موضوع کرد.
چه توصیه جدی به بانک مرکزی و دولت در مورد رمز ریال دارید؟
بانک مرکزی لازم است، تحقیقات در این خصوص را شروع کرده و حتی فاز پایلوت و تست آن را نیز انجام دهد. ارزیابی و امکان سنجی در پیاده سازی چنین موضوعاتی، بسیار زمانبر است و باید در مقیاس های کوچک و بصورت محدود پیاده سازی، تست و ارزیابی شود، بنابراین لازم است تا بانک مرکزی، در خصوص این موضوع زیرساخت های لازم برای تست و ارزیابی را فراهم کند.
همچنین لازم است در این خصوص از تجربیات دیگر کشورها در پیاده سازی استفاده شود و نتایج تحقیقات آنها به دقت بررسی شود. برخی از پروژه هایی که تاکنون توسط کشورهای مختلف در این موضوع مورد بررسی قرار گرفته اند عبارتند از:
E-Peso in Uruguay
E-krona in Sweden
Project Jasper in Canada
Project Ubin in Singapore
Project Stella in Japan
Project Aber in Saudi Arabia
Project Khokha in South African
Project Inthanon in Thailand
تطبیق و فرهنگ سازی یکی از مهمترین چالش های پیش رو برای بانک مرکزی خواهد بود، لذا باید برای آن اقدامات ویژه ای در نظر گرفته شود زیرا اگر این رمزارز به درستی پیاده سازی نشود، احتمال سوءاستفاده و پول شویی بیشتر خواهد شد و همچنین جلب اعتماد مردم دشوار خواهد بود.
بانک مرکزی باید از ابتدا به فکر بروزرسانی زیرساختهای فعلی بانکداری الکترونیک مانند POS, ATM و حتی پذیرنده ها (مرچنت) برای مطابقت با این رمزارز باشد.
اینطور حرکتها را در مسیر بانکداری و اقتصاد دیجیتال مثبت ارزیابی می کنید؟
هرگونه حرکت در راستای اقتصادی پویا و دیجیتال مثبت است، اما بشرط آنکه با بررسی و تحقیقات کافی انجام شده باشد.
چه راهکارهایی برای افزایش کارایی بیشتر رمز ریال دارید؟
مهمترین نکته ای که می توانم به آن اشاره کنم این است که در طراحی زیرساخت جدید برای این پروژه، تا حد امکان از وابستگی به زیرساخت فعلی پولی و مالی کشور اجتناب کرده و دنبال راه حلی برای اتصال به زیرساخت های بین المللی و تا فرامنطقه ای باشد تا بتوان زیرساخت اقتصادی جایگزینی را طی مرور زمان ایجاد کرد.
در خصوص طراحی مدل برای این رمزارز، بانک مرکزی باید تصمیم گیری درستی درباره ارائه این سرویس داشته باشد، زیرا می توان این رمزارزها را در چند مدل مختلف طراحی کرد:
ارائه این رمزارز توسط بانک مرکزی به بانکها و موسسات مالی
ارائه این رمزارز توسط بانک مرکزی به مردم
ارائه این رمزارز توسط بانک مرکزی به بانکها و موسسات مالی و مردم
ارائه این رمزارز توسط بانکها و موسسات مالی به مردم