توصیه‌ای به استارتاپ‌ها؛ «شتر» باشید نه «اسب تک شاخ»!

جهان تغییر کرده است! طی شیوع کرونا و تحمل تبعات ناشی از آن، رهبران صنعت، نوآوران، کارآفرینان و سرمایه گذاران در شرایط بازارهای خود بازنگری داشته اند. اما چگونه استارتاپ ها و نوآوران سراسر جهان می توانند در جهانِ متاثر از کرونا دوام بیاورند؟! آیا همه آن‌ها قادر به ادامه فعالیت مانند قبل خواهند بود؟

وضعیت فعلی به ویژه برای مناطق تولیدی بزرگ جهان مانند «دره ی سیلیکون» بسیار دشوار است. جایی که مدل اغلب شرکت ها، «اسب تک شاخ» نام گرفته است. یعنی ارجاع کارها به استارتاپ هایی با ارزش بیش از یک میلیارد دلار! به طور سنتی، این روش به رشد سریع و همزمان صنعت و استارتاپ ها منجر می شود، اما در شرایط کنونی و با افزایش بی رویه قیمت مواد خام، فقط بهترین شرکت ها، قوی ترین بازارها آن هم در بهینه ترین شرایط، قادر به انجام کارها خواهند بود.

اکوسیستم های تجاری امروز به گونه ای است که در آن استارتاپ ها دسترسی کمتری به سرمایه مالی یا سرمایه ی انسانی از نوع آموزش دیده دارند، به ویژه در بسیاری از بازارهای نوظهور، این مدل استارتاپ ها مستعد تاثیر گرفتن از شوک های شدید و غیر قابل پیش بینی اقتصاد کلان هستند. برای این مدل استارتاپها استفاده از واژه «شتر» به جای «اسب تک شاخ» معنای دقیق تری را می رساند! چرا که شترها می توانند برای مدت طولانی بدون آب و غذا زنده بمانند، گرمای سوزان بیایان را تحمل کنند و با تغییرات شدید آب و هوایی نیز سازگار می شوند! آنها می توانند در خشن ترین مناطق زمین زنده مانده و به زندگی خود ادامه دهند.

در واقع این «استارتاپ های شتری» هستند که به کسب و کارها در همه صنایع و بخش ها، درس های ارزشمندی در مورد چگونگی زنده ماندن در بحران و رشد در شرایط نامطلوب را می دهند.

تعادل به جای سوختن و نابود شدن!

«استارتاپ های شتری» هیچ علاقه ای به رشد در شرایط سریع و ایجاد طوفان در بازار ندارند، در عوض به سرعت در پی ایجاد شرکت و سرعت بخشیدن به کارایی خود در مقیاس بزرگ هستند. آن ها به اندازه ی هر استارتاپ و شرکت تولیدی دیگری، جاه‌طلبانه به دنبال رشد و توسعه خود هستند اما مسیر رشد متعادل تری را در پیش می گیرند. این رویکرد متعادل دارای 3 عنصر کلیدی است:

۱.قیمت گذاری مناسب از ابتدای کار:

کارآفرینان در بازارهای در حال توسعه، محصولات رایگان را برای تداوم رشد مشتری ارائه نمی دهند زیرا این کار به «سوختن» و «نابود شدن» ارزش محصول نهایی منجر می شود، در عوض از همان ابتدای امر، ارزش محصولات ارائه شده را از مشتریان خود دریافت می‌کنند. استارتاپ های شتری می دانند که قیمت هرگز نباید مانعی برای رشد در نظر گرفته شود! بلکه ویژگی محصول است که موقعیت آن را در بازار و کیفیت آن را نزد مشتری، منعکس می کند.

۲. مدیریت هزینه از طریق چرخه عمر محصول:

استارتاپ های شتری هزینه ها را در طول چرخه ی عمر محصول یا خدمات شرکت خود مدیریت می کنند تا بتوانند با منحنی رشد بلندمدت هماهنگ شوند. آیا می خواهید کسب و کاری داشته باشید که بتواند از فراز و نشیب ها جان سالم به در ببرد؟! باید انعطاف پذیر باشید! انعطاف پذیری می ةواند شامل دو عامل کلیدی باشد: ۱. یکی اقتصاد واحد کسب و کار برای جذب کاربر

 ۲. تا چه اندازه روی تعداد محصولات یا ارائه خدمات قبل از رسیدن به منحنی درآمد، سرمایه گذاری می کنید تا رشد کسب و کار را در مسیر درست هدایت کنید؟!

اینجاست که می توانید تصمیمات حساب شده ای بگیرید و انتظاراتی برای سرمایه گذاری داشته باشید که در صورت حرکت در مسیر درست، رشد قابل توجهی را به همراه داشته باشد و اگر اشتباه کردید، آسیب قابل توجهی نبینید.

۳.تغییر مسیر:

مدیریت تاثیرپذیری منفی در طول چرخه ی عمر یک شرکت باعث می شود تا استارتاپ ها برای تحمل شرایط سخت یک دوره آماده شوند. استارتاپ های معمولی- تک شاخی- دارای یک مسیر مشخص پول نقد با «دره ی مرگ» عمیق هستند. به معنی خط نموداری که زیان های شدید را قبل از دستیابی به سودآوری منعکس می کند. خط نمودار استارتاپ های شتری، متفاوت به نظر می رسد! البته که استارتاپ های شتری از رشد یا سرمایه گذاری خطرپذیر اجتناب نمی کنند، اما در عین حال مقیاس بندی متفاوتی دارند و درجه آسیب پذیری‌شان نیز شدت کمتری خواهد داشت. هم چنین در برخی موارد استارتاپ ها در جهش های کنترل شده رشد می کنند و تنها در صورت نیاز به فرصت، سرمایه گذاری های سریع و بزرگ انجام می دهند که غالبا با افزایش سرمایه گذاری خطرپذیر همراه است. پس از چنین جهشی، پایداری و سودآوری دوباره در دسترس آنها قرار می‌گیرد! تفاوت استارتاپ های شتری و تک شاخی این است که شترها این گزینه را برای تطبیق مسیر رشد خود و بازگشت به یک تجارت پایدار حفظ می‌کنند.

شترها برای مسافت های طولانی ساخته شده‌اند

بنیانگذاران یک کسب و کار درک می کنند که ایجاد یک شرکت صرفا به معنای تلاش کوتاه مدت نیست! برای بسیاری از استارتاپ ها، پیشرفت ها بلافاصله به دست نمی آیند، بلکه بعدا در جدول زمانی شرکت اتفاق می افتند. «بقا» برای اغلب شرکت ها، استراتژی اولیه محسوب می شود. تلاش های بلند مدت برای بقای شرکت، به معنای ساختن مدل کسب و کار، یافتن محصولی که در بازار طنین انداز می شود، و توسعه عملیاتی که می تواند مقیاس پذیر باشد، خواهد بود. مسلما رقابت وجود خواهد داشت اما در این جا رقابت بر سر این است که چه کسی طولانی تر می تواند زنده بماند نه اینکه چه کسی زودتر وارد بازار می شود!

در واقع حرکت استارتاپ های شتری بر اساس فلسفه «آهسته اما پیوسته» است! طولانی بودن چرخه عمر می تواند شرکت ها را از نابودی نجات دهد، خطر طولانی شدن بیش از حد انتظارات بالا و تزریق سرمایه های کلان در اوایل کار ممکن است به اندازه کافی برای بالا بردن سرعت کسب و کار برای رسیدن به اهداف، مناسب نباشد و نتیجه عکس بدهد! مانند بسیاری از استارتاپ ها که بیش از حد وعده می دهند اما ارائه کمتری دارند! بنابراین در نظر گرفتن چشم انداز بلندمدت برای مدیریت مبادله ریسک و بازده بسیار مهم است.

وسعت و عمق استارت‌آپ‌ها برای انعطاف‌پذیری

کارآفرینان فعال در بحران‌ها با محدودیت های منحصر به فردی مواجه هستند که می توانند در زمان های سختی به سکوی پرتاب تبدیل شوند! کارآفرینان اغلب بنا به ضرورت در بازارهای کوچکتر استارتاپ خود را راه‌اندازی می‌کنند، زیرا بازارهای موجود به تنهایی برای رشد و بقای شرکت ها کافی نیستند، بنابراین آنها مجبورند از نو در دل جهانی کوچک متولد شوند و از همان ابتدا بازارهای زیادی را هدف قرار دهند. اما کارآفرینان نه می توانند و نه الزامی دارد که از استراتژی پورتفولیو گسترده و عمیق بیش از حد استفاده کنند زیرا ایجاد یک استارتاپ به اندازه ی کافی دشوار هست و در اوایل راه اندازی گسترش آن از جوانب مختلف باعث می شود تا کارایی متوسطی را در در هر بخش داشته باشد به جای تمرکز بر قدرتمند شدن در یک جبهه! به جای این رویکرد، استارتاپ های شتری موفق، فقط منابعی را صرف فعالیت هایی می کنند که خود در نهایت تقویت کننده ی استارتاپ باشند، یعنی جایی که درس هایی از موفقیت ها یا شکست ها بتواند به کل رویکرد رشد کسب و کار کمک کند و هم چنین به تعادل کسب و کار نیز منجر شده و آن را بهبود بخشد به طوری که یک بخش از کسب و کار، بخش های دیگر را تا حدودی پوشش دهد.

در نهایت، با اولویت دادن به رشد متوازن، ایجاد بخش های مختلف در دراز مدت و هم چنین تعمیق و تنوع بخشیدن به انعطاف پذیری، استارتاپ های شتری نه تنها می توانند از شوک های بازار جان سالم به در ببرند، بلکه قادر خواهند بود در زمان های مختلف بازار و در خوب و بد دوران کاری خود، رشد کرده و باقی بمانند. به طور خلاصه، آن ها ا ناملایمات را به یک مزیت تبدیل کرده و از آنها فرصتی برای افزایش ظرفیت تاب‌آوری و حتی رشد آهسته استفاده می‌کنند.

مترجم: عاطفه جولانی (کارشناس ارشد)

برگرفته از www.hbr.org