در چند سال گذشته واژه «اقتصاد مقاومتی» به ادبیات اقتصادی کشور اضافه شده و به فراخور حال و روز اقتصاد کشورمان مورد بحث قرار گرفته است. اقتصاد مقاومتی ارکان کلی دارد که فعالیت های کسب و کارهای ایرانی را تحت الشعاع قرار می دهد و کسب و کارهایی در چنین فضای اقتصادی می توانند فعالیت های خود را به خوبی پیش ببرند که همگام با سیاست های اقتصادی دولت پیش روند و اولویت های جدید اقتصادی را به خوبی شناسایی و از آن استفاده کنند.
اقتصاد مقاومتی شاخص های کلی دارد که به عقیده برخی کارشناسان کسب و کار باید به شاخص های کوچک تری تبدیل شوند و دولت باید کسب وکارهای ایرانی را که بیشترین اهتمام و تغییرات را نسبت به اقتصاد مقاومتی داشتند شناسایی، طبقه بندی و به جامعه معرفی کرده و شاخص های این کسب و کارها را در بازار ایران الگوسازی کند.
دکتر محمدرضا نظری ، مدرس و مشاور کسب و کار، می گوید: بحث تأثیرگذاری سیاست های ملی از دو جنبه قابل بررسی است؛ یکی از جنبه ها، به این موضوع اشاره دارد که مقامات ارشد کشور، جهت گیری اقتصادی را انتخاب می کنند و این انتخاب منجر به بازارسازی، تغییر مختصات بازار، کالا و خدمات جذاب و اولویت ها می شود.
به عنوان نمونه هنگامی که رویکرد کلی اقتصاد در کشور، اقتصاد مقاومتی است، صاحبان کسب و کار باید مختصات اقتصاد مقاومتی را به دقت مطالعه کنند و به این موضوع واقف شوند که اقتصاد مقاومتی چه مختصات، ویژگی ها و... دارد و دولت چه اولویت های جدیدی در اقتصاد پیدا کرده و چه مقوله هایی از اولویت های دولت خارج شده است.
پیاده سازی الگوهای اقتصاد مقاومتی در فضای کسب و کار
او ادامه می دهد: جنبه بعدی نیز به این موضوع اشاره دارد که همه کسب و کارهای ایرانی جزیی از اعضای یک خانواده بزرگ در کشور ایرانند و در کنار یکدیگر در حال داد و ستد هستند. هنگامی که دولت سیاست های اقتصادی را تعیین می کند، نه تنها سازمان های دولتی، بلکه سازمان های خصوصی و کسب و کارها نیز باید به آن توجه ویژه ای کنند.
از طرفی کسب و کارهای ایرانی باید الگوهای اقتصاد مقاومتی را مشخص و آن را در فعالیت های کسب وکار خود استفاده کنند، در غیر این صورت اقتصاد کشور راه به جایی نخواهد برد. در این میان کسب و کارهای ایرانی باید به این موضوع توجه کنند که چه تغییراتی را باید در درون سازمان انجام دهند که همگام با نظام اقتصاد مقاومتی فعالیت های سازمان را پیش ببرند.
نظری اظهار می کند: این موضوع بسیار حائز اهمیت است که همکاری مناسب بخش های خصوصی و دولتی، شبه دولتی و... منجر به موفقیت سیاست های اقتصادی کشور خواهد شد اما متأسفانه این پیش فرض اشتباه وجود دارد که وقتی نام سالی انتخاب و سیاست هایی ابلاغ می شود، کسب وکارهای ایرانی بر این باورند که این سیاست ها صرفاً برای بخش های دولتی تعیین شده است.
این استاد دانشگاه خاطرنشان می کند: بند های مهم اقتصاد مقاومتی، مردمی سازی اقتصاد و جلوگیری از وابستگی به اقلام و نهاد های پایه، جلوگیری از تهدید چانه زنی تأمین کنندگان خارجی، توسعه صادرات، تکیه بر توانمندی های داخلی، ایجاد ارزش افزوده از طریق کالا و خدمات دانش بنیان با تکیه بر دستاوردهای دانشمندان داخلی است؛ این مقوله ها تفاسیر متفاوتی از اقتصاد مقاومتی است و کسب و کارهای ایرانی باید به این مقوله ها توجه ویژه ای داشته باشند و از آن در فعالیت های خود استفاده های مناسبی کنند.
الگوسازی اقتصاد مقاومتی در کسب و کارها
این مشاور کسب و کار درباره الگو سازی دولت در اقتصاد مقاومتی برای کسب و کارهای ایرانی بیان می کند: هنگامی باید الگوسازی و فرهنگ سازی در حوزه اقتصاد مقاومتی انجام شود که در ابتدا شاخص های کلان به شاخص های خردتر تقسیم و قابل اندازه گیری و احساس شود. از طرفی این شاخص ها باید به مدل های ارزیابی و پایش تبدیل شود و در قالب جشنواره های ملی، کسب وکارهای ایرانی که بیشترین اهتمام و تغییرات را نسبت به اقتصاد مقاومتی داشتند شناسایی، طبقه بندی و به جامعه معرفی شوند. پس از این اقدام می توان شاخص های کسب و کاری را در بازار الگو سازی کرد.
طراحی جایزه ملی اقتصاد مقاومتی
او می افزاید: در بازارهای بین المللی این گونه جشنواره ها و جوایز وجود دارد، به عنوان نمونه جوایز EFQM (تعالی) در راستای این گونه سیاست های اقتصادی است. در ایران نیز باید ویژگی های اقتصاد مقاومتی در کسب وکارهای ایرانی به شاخص های مختلفی تبدیل شوند و این شاخص ها مورد ارزیابی قرار گیرد و متناسب با این شاخص ها، بهترین عملکرد کسب وکارهای ایرانی در حوزه اقتصاد مقاومتی مشخص و سپس رزومه، عملکرد، استراتژی و سیاست های کسب و کارهای موفق در حوزه پیاده سازی اقتصاد مقاومتی باید در جامعه نشر داده شود. با توجه به این موضوع پیشنهاد می شود که جایزه ملی اقتصاد مقاومتی طراحی شود. از طرفی با این اقدام دولت، کسب و کارهای ایرانی با الگوهای اقتصاد مقاومتی آشنا می شود.
در این میان ذکر این نکته بسیار حائز اهمیت است که هنگامی اقتصاد مقاومتی در فعالیت های کسب و کارهای ایرانی به کار می رود که اقتصاد مقاومتی به شاخص های خود تفکیک و به یک برنامه اجرایی تبدیل شود و اقتصاد مقاومتی مفهوم کلی است که باید این موضوع به شاخص های ریزتری در کسب و کارهای ایرانی ترجمه شود.
چارچوب اقتصاد مقاومتی
نظری خاطرنشان می کند: صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط در ایران با مشخص شدن چارچوب های اقتصاد مقاومتی، باید بازاریابی کالا و خدمات خود را در این چارچوب پیش ببرند؛ چون هر وقت سیاست اقتصادی در سطح ملی تعیین می شود، بازارهای جدیدی پیش روی کسب و کارهای ایرانی باز می شود، به عنوان نمونه هنگامی که در اقتصاد مقاومتی، مقوله مدیریت منابع کلیدی و حیاتی می شود، سازما ن های ایرانی می توانند به این موضوع توجه کنند که راه حل هایی برای مدیریت بهینه مصرف داشته باشند و در صورت تحقق این موضوع، با اقبال بیشتری مواجه می شوند؛ چون هنگامی که استراتژی در سطح بالاتر، مدیریت هزینه باشد و سازمان در حوزه انرژی مصرف بهینه داشته باشد، با استقبال مناسبی همراه خواهد شد.
به عنوان نمونه دیگر، هنگامی که یکی از بند های اقتصاد مقاومتی، حمایت از توسعه صادرات است، کسب و کارهای ایرانی با تمرکز روی کیفیت کالا و خدمات، بازاریابی جهانی و پیدا کردن شرکای محلی در کشور های بازار هدف، می توانند بخش اعظمی از استراتژی های کسب و کاری خود را به سمت توسعه صادرات ببرند تا از این طریق با حمایت های جدی در اقتصاد مقاومتی همراه شوند؛ چون این استراتژی ملی شده است.
این استاد دانشگاه بیان می کند: کسب و کارهای ایرانی باید استراتژی های تجاری خود را به سمت مختصات اقتصاد مقاومتی متمایل و خدمات متفاوتی را براساس چارچوب اقتصاد مقاومتی به بازار ارائه کنند.
در پایان ذکر این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت است که اقتصاد مقاومتی به معنی اقتصاد ریاضتی نیست، به عبارت دیگر اقتصاد مقاومتی به معنی این نیست که بازار انقباضی و کسب و کارها دچار رکود شوند بلکه اقتصاد مقاومتی چارچوبی برای مقاوم سازی اقتصاد کشور است اما برخی از کارشناسان در حوزه اقتصاد و کسب و کار متأسفانه به صورتی در مورد اقتصاد مقاومتی اظهار نظر می کنند که گویا اقتصاد ریاضتی است و قرار نیست کسب و کارهای ایرانی با رونق همراه شوند و توسعه پیدا کنند اما در حقیقت این دیدگاه ها اشتباه است و اتفاقا در اقتصاد مقاومتی تولید ملی افزایش پیدا می کند و کسب و کارهای ایرانی می توانند با رونق مناسبی همراه شوند.