فرض کنید میخواهیم برای بیمارستان ۱۰۰ تختخوابی و خصوصی در شهر تهران ماتریس SWOT رسم کنیم. برای اینکه بتوانیم استراتژیهای بیمارستان را تدوین کنیم، باید بنشینیم روی صندلی مدیر بیمارستان؛ کسی که استراتژی سازمانی را مینویسد یا مالک سازمان است یا باید نسبت به موفقیت و شکستاش پاسخگو باشد.
حتما عوامل خارجی وجود دارند که میتوانند بر شرایط کسب وکار بیمارستان تاثیر بگذارند. اگر تاثیرشان مثبت باشد، از جنس فرصتند و اگر تاثیرشان منفی باشد از جنس تهدید. اما نکته قابل توجه این است که سازمان توان اثرگذاری بر عوامل خارجی و کنترلشان را ندارد. این عوامل را میتوانید در خانه فرصتها و تهدیدهای ماتریس SWOT ببینید.
از طرفی نیروهای داخلی هم بر استراتژیهای بیمارستان تاثیرگذارند. باید تاجایی که میتوان از نقاط قوت استفاده کرد و نقاط ضعف را بهبود بخشید.عوامل داخلی تاثیرگذار بر استراتژیهای بیمارستان را میتوانید در خانههای قوت و ضعف ماتریسSWOT ببینید.
حالا به سراغ خانههای داخلی جدول میرویم. محل تلاقی نقاط قوت داخلی و فرصتهای خارجی به خانه SO معروف است.
اما سوال: خانه SO چه خانهای است؟ استراتژیهایش باید از چه جنسی باشد؟
SO خانه تولید و پیشرفت است. در این خانه میخواهیم از یک عامل قوت در داخل بیمارستان برای بالفعل کردن پتانسیل فرصتی خارجی استفاده کنیم و یا با بهرهگیری از فرصت ایجاد شده، خودمان را قویتر کنیم. مثلا این روزها مردم توجه ویژهای به جراحیهای زیبایی پیدا کردهاند (فرصت). از طرفی بیمارستان فرضی کادر پزشکی مجربی در این حوزه دارد (قوت). بنابراین میتوان بخش زیبایی تخصصی را در آن راهاندازی و تقویت کرد.
محل تلاقی تقاط ضعف با فرصتهای خارجی میشود خانهWO . خانهای که میخواهیم با یک فرصت خارجی نقطه ضعفی در داخل بیمارستان را پوشش دهیم. مثلا سیستمهای اطلاعاتی بیمارستان همچنان بهروز نشدهاند(ضعف). درحالیکه وضعیت زیرساختهای فناوری اطلاعات در کشور بهبود یافته است (فرصت). پس میتوان با توجه به قابلیتهای زیرساختی، سیستمهای اطلاعاتی بیمارستان را بهروزرسانی کرد.
محل تلاقی نقاط قوت با تهدیدها خانه ST را بهوجود میآورد. در این خانه با تکیه بر نقاط قوت داخلی سعی میکنیم اثر تهدیدات را کم و یا حذف کنیم. برای مثال اگر بیمارستان مجبور باشد بعضی داروهای مورد نیاز را از خارج از کشور تهیه کند، تحریمها میتوانند تهدیدی قابل توجه باشد. اما می توان با تکیه بر دانش و مهارت کادر داروسازی بیمارستان بعضی داروهای ترکیبی و دستساز را با فرمول مشابه خارجی شان تهیه کرد.
محل تلاقی نقاط ضعف و تهدیدها خانه WTاست. باید با پیشبینی شرایط تا جایی که میتوان از این خانه اجتناب کرد. این خانه، خانه انفعال است. جنس استراتژیهایش باید بهگونهای باشد که سازمان کمترین آسیب را از شرایط WT ببیند. مثلا وقتی نقدینگی بیمارستان کاهش یافته (نقطه ضعف) و نرخ ارز خارجی هم بالاست (تهدید)، خریداری مواد اولیه و تجهیزات پزشکی به صورت اعتباری استراتژیای قابل اجرا خواهد بود.
جدول زیر نمونهای از ماتریس SWOT برای بیمارستان 100 تختخوابی خصوصی در تهران است. در این جدول استراتژیهای مختلفی تدوین شده که البته واقعگرایانه و امکانپذیر است.
مثالی از ماتریس تجزیه و تحلیل SWOT
ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک (SPACE) چیست؟
مثالی از ماتریس SWOT برای کسب و کاری کوچک
SWOT کسب و کارتان را تدوین کنید!
آموزش ماتریس SWOT
نازنین توکلی(کارشناس ارشد مدیریت صنعتی)