*از کودکی عاشق زنبورداری بودم
مجید امیدی جوان 30 ساله با مدرک کارشناسی مدیریت است که در شهرستان مهران مشغول تولیدعسل است.
امیدی یکی از فعالان اقتصاد مقاومتی شهرستان مهران در استان ایلام است. جوانی 30 ساله و دارای مدرک کارشناسی مدیریت است. وی درباره نحوه ورود به این عرصه زنبورداری می گوید: از زمان کودکی که در مزارع بازی می کردیم عاشق زنبورداری بودم و دوست داشتم که یک زنبوردار حرفه ای بشوم. وارد دانشگاه که شدم با این حرفه بیشتر آشنا شدم و تحقیقات بسیاری انجام دادم. از کار تولید، مخصوصاً تولید عسل لذت می بردم و دوست داشتم یک کارآفرین شوم. به همین دلیل تصمیم گرفتم با توجه به ظرفیت و پتانسیل موجود در شهرستان مهران، پرورش زنبور عسل را آغاز کنم.
وی ادامه داد: در ابتدا می ترسیدم اما تصمیم گرفتم که کارم را از حجم کم شروع کنم. به همین جهت با پس اندازی که داشتم توانستم 10 کلنی زنبور عسل تهیه کنم. با مشورت یکی از فعالان در عرصه پرورش زنبورعسل کارم را شروع کردم. روزهای اول سخت بود. زمانِ آزمون و خطا و کسب تجربه بود. اما برای شروع بد نبود، راضی بودم. با درآمد سالهای اول کلنی می خریدم و به کلنی های قبلی اضافه می کردم. با گذشت زمان که درسم تمام شد توانستم تمرکز بیشتری بر روی کارم داشته باشم. بعد از اتمام دانشگاه، هم دنبال کار دولتی بودم و هم زنبورداری می کردم. در این مدت به زنبورها عادت کرده بودم و هر روز باید به آنها سر می زدم. اگر یک روز به زنبورها سر نمی زدم دلم برای آنها تنگ می شد. حتی در زمستان هم مراقب زنبورها بودم با اینکه در زمستان معمولاً زنبورها کم کار هستند و جمعیتشان هم در کندوها کم می شود. تصمیم گرفته بودم که اگر کار دولتی پیدا نشد کار زنبورداری را حرفه ای تر دنبال کنم.
این فعال اقتصادی افزود:همزمان با کار زنبورداری کار دولتی در یک سازمان هم پیدا کردم با این وجود باز علاقه ام به زنبورداری کمتر نشد بلکه توانستم از حقوق کارمندی برای توسعه کار زنبورداری هم بهره بگیرم. اما وقتی مقایسه می کنم می بینم که درآمد زنبورداری خیلی بیشتر از حقوق کارمندی است. حقوق کارمندی یک مقدار ثابتی است و تغییر نمی کند. اما زنبورداری پُر است از هیجان و در صورت وقت گذاشتن در این حرفه حتماً جوانان به سود خوبی خواهند رسید.
*عسل ها روی دستم نمی ماند
جوان زنبوردار ایلامی اظهارمی کند: 12 سال است که در این حرفه مشغول به کار هستم. در سال 95 من 100 کلنی داشتم اما با توجه به ظرفیت منطقه برای شغل زنبورداری، تصمیم گرفتم 70 کلنی دیگر نیز به کلنی های قبلی اضافه کنم و مجموعا در حال حاضر 170 کلنی دارم. در این شغل برای برادرم و یک نفر دیگر اشتغالزایی داشته ام. البته در سال 96 با افزایش کلنی های زنبورعسل باید یک نفر دیگر نیز استخدام کنم. در سال 94 از 100 کلنی توانستم 35 میلیون تومان درآمد کسب کنم.
وی ادامه دارد: سالانه به طورمیانگین 600 تا 800 کیلو عسل برداشت می کنیم. در دو مرحله ما برداشت عسل داریم. عسل بهاری و عسل تابستانی. عسل بهاری ارزانتر از عسل تابستانی است. کیفیت عسل تابستانی بهتر است. در فصل تابستان زنبور عسل شهد های متنوع تری را به کندو می آورد. عسل بهاری را با قیمت میانگین هر کیلو 15 هزارتومان می فروشیم و عسل تابستانی به قیمت 45 هزارتومان به فروش می رسد. عسل ها روی دستم نمی ماند و مشتری های ثابت خودم را دارم. با اضافه کردن کلنی ها و بالابردن حجم تولید قصد ارسال محصولات را به استانهای دیگر نیز دارم.
*از کجا شروع کنیم؟
امیدی می گوید: به نظر من علاقمندانی که قصد شروع زنبور داری را دارند بهتر است سال اول با 3 الی 6 کلنی شروع کنند تا ضمن مشغولیت های زندگی با کار زنبور داری آشنا شوند. به نوعی سال اول را کارآموزی کنند و با مطالعه کتب و سایت های زنبور داری و مشورت و آموزش از کسانی که سابقه زیادی در این شغل دارند خود را برای توانایی در این کار محک زده و در ضمن نیاز خانواده خود را به عسل طبیعی برآورده کنند. در صورت تمایل به ادامه کار در سال دوم با 20 الی 30 کندو به عنوان شغل دوم و کمک هزینه زندگی ادامه دهند و با کارآزموده شدن و تجربه کسب کردن از خسارت های احتمالی وارده و پیدا کردن دلیل آن و سود بردن از موارد منفعت آور، برای سال بعد خود را آماده کنند. تهیه هر کندو 320 هزار تومان هزینه دارد.
جوان پرورش دهنده زنبورعسل گفت: با علم به اینکه یکی از مهمترین ظرفیت های طبیعی استان ایلام، وجود گونه های گیاهی، دارویی و شهدزا در این استان است باید این حرفه از سوی جوانان ایلامی مورد توجه قرار گیرد. این پتانسیل و ظرفیت خدادادی باید در جهت رفع مشکل بیکاری جوانان ایلامی استفاده شود. در حال حاضر هزار گونه گیاهی در استان ایلام شناسایی شده که از این تعداد 550 گونه گیاهی شهدزا هستند. این ظرفیت بسیار بزرگ باعث رونق زنبورداری و کیفیت بالای عسل در این استان شده است پس جوانان باید با غنیمت شردن این فرصت با علاقه و تحقیق کار زنبورداری را که یکی از عرصه های درآمدزا است، شروع کنند. باید از کم شروع کنند. عسل ایلام عسل بسیار مشهور و معروفی است و مورد توجه بازارهای داخلی و صادراتی است.
*جوانان باید خودشان کارآفرین شوند
وی ادامه داد:بعضی وقت ها از کار دولتی خسته می شوم و تصمیم می گیرم که به کلنی های خود اضافه کنم و تمام وقت به زنبورداری مشغول شوم. در فعالیتهای اقتصاد مقاومتی خودت رئیس خودت هستی و کار تنوع بیشتری دارد و خسته کننده نیست. من به خیلی از جوانان محل و دوستان خودم تاکید داشتم که سراغ کار دولتی نروند و به خاطر یک میلیون حقوق کارگری راهی بازار کار نشوند. خیلی از روستاییان از روستا به شهر می آیند اما باید گفت که در شهر جز سراب چیزی نیست و واقعیت در تلاش و اراده جوانان ما نهفته است. جوانان در هر استانی که باشند می توانند با مراجعه به بسیج سازندگی با عرصه های اقتصاد مقاومتی و تسهیلاتی که برای این عرصه ها درنظر گرفته شده است بیشتر آشنا شوند و با مشورت با کارشناسان یک حرفه را شروع کنند. یک جوان روستایی با 10 عدد گوسفند می تواند زندگی خود را بچرخاند. با 30 کلنی زنبور عسل می توان یک زندگی را اداره کرد. جوانان باید خودشان کارآفرین باشند.
*ویژگی عسل خوب چیست؟
امیدی در ارتباط با ویژگی عسل های خوب و طبیعی اظهار می کند: بسیاری از مردم تصور می‌کنند عسل طبیعی عسلی است که شکرک نزند و سفت باشد اما این تفکر اشتباه است. عسل طبیعی به دلیل این که حرارت نمی‌بیند حتما در بازه زمانی بین یک تا سه ماه شکرک می‌زند. تولید کنندگان به 90 درصد عسل‌های موجود دربازار حرارت می‌دهند تا ازشکرک زدن آنها جلوگیری کنند چون اکثر مردم با ویژگی‌های عسل طبیعی آشنا نیستند و عسل شکرک‌زده خریداری نمی‌کنند. که عسل با کیفیت باید روان بوده و غلظت کمی داشته باشد. از آنجایی که قندهای موجود درعسل طبیعی کوچک مولکول هستند، اگر ظرف این عسل را کج بگیریم به راحتی از ظرف پایین سرازیرمی‌شود ولی عسلی که از خوراندن شکر به زنبور تولید شده باشد قندآن درشت ملکول است و غلیظ به نظر می‌رسد. هرچند تشخیص عسل با کیفیت به سختی و تنها از طریق تست و آزمایش نمونه عسل درآزمایشگاه امکان‌پذیراست ولی روش‌هایی وجود دارد که مردم عادی نیز بتوانند تا حدودی عسل مرغوب را از سایر عسل‌ها تشخیص دهند. اگرعسل خوب را درآب سرد قرار دهیم به سرعت خودش را می‌گیرد و سفت می‌شود و به سختی درآب سرد مخلوط می‌شود.
*ضرورت حمایت دولت از زنبورداران
این فعال اقتصاد مقاومتی نبود نهاد حمایتی را یکی از مشکلات زنبورداران می داند و می گوید: متأسفانه هیچ نهادی برای حمایت از تولید کنندگان عسل وجود ندارد و به همین خاطر بسیاری از مشکلات زنبورداران حل نمی شود. بسیاری از زنبورداران سیروانی در چند سال اخیر به دلیل وضعیت آب و هوایی و عدم حمایت مسئولان زنبورهای خود را از دست دادند و می طلبد مسئولان با حمایت ها و کمک‌هایی که انجام می دهند مانع از بین رفتن نسل زنبورها و شغل پرورش زنبور شوند. باید مسئولان به کار پرورش زنبور به عنوان یک کار تولیدی و نه تشریفاتی نگاه کنند که می تواند زمینه اشتغال بسیاری نیز فراهم کند. با توجه به سرمایه اندکی که برای پرورش زنبور نیاز است جوانان می‌توانند با تعداد اندک کندوی زنبور عسل به این شغل روی آورند و با آموزش‌هایی که از طریق کتاب‌ها، سیدی‌های آموزشی و مستندات تلویزیونی وجود دارد به کار رونق دهند و درآمد خوبی نیز کسب کنند.