برنامه‌ریزی برای مسیر شغلی فرآیندی است که توسط کارمند اجرا می‌شود و دوره‌های آموزشی‌ای را در سازمان برای پیشرفت شغلی‌اش پشت سر می‌گذارد. مسیر شغلی شامل شناخت دانش، مهارت‌ها، ویژگی‌های فردی و تجاربی است که فرد برای پیشبرد شغلش به آن نیاز دارد. کارکنان برای قدم گذاشتن در مسیر شغلی باید به اهداف شغلی، مهارت‌ها، دانش موردنیاز، تجربه و ویژگی‌های شخصی نگاهی دقیق داشته باشند.
از ارزیابی عملکرد در سازمان تا برنامه‌ریزی‌های شخصی برای توسعه مسیر شغلی:
آیا از مزایای برنامه‌ریزی حرفه‌ای، مکتوب و مورد حمایت کارفرما آگاه هستید؟ ایجاد مسیر شغلی، بخشی ضروری از مدیریت حرفه‌تان است. برنامه مسیر شغلی عاملی مهم در برنامه‌ریزی توسعه عملکرد (PDP) است که در آن یک ناظر، در رابطه با فرصت‌های توسعه عملکرد با کارمند بحث و برنامه‌ریزی می‌کند. PDP سندی مکتوب بوده و با سرپرست به صورت مشترک تنظیم می‌شود، این کار توسط سازمان به منظور اثربخشی بیشتر صورت می‌گیرد و توصیه می‌شود به صورت سه‌ماهه و منظم انجام شود.
ارزیابی عملکرد در بعضی سازمان‌ها فرصتی برای ایجاد مسیر شغلی است. توجه داشته باشید که مسیر حرفه‌ای شامل مقصد، مراحل موردنظر کارمند و تجربه‌ای است که او باید در این مسیر به‌دست آورد. انتخاب چنین مسیری به کارکنان حس حرکت به سوی هدف را می‌دهد؛ راهی برای ارزیابی پیشرفت حرفه‌ای محسوب شده و اهداف شغلی و نقاط عطف را مشخص می‌کند.
در سازمانی که دارای فرآیند مدیریت عملکرد است یا شامل ارزیابی عملکرد مؤثر یا فرایند برنامه‌ریزی حرفه‌ای است، توسعه مسیر شغلی ساده‌تر بوده و بیشتر پشتیبانی می‌شود. با این حال، شما می‌توانید به عنوان کارمند، برنامه مسیر شغلی‌تان را تدوین کنید. شما فردی هستید که این مسیر برای‌تان مهم‌ترین چیز است و باید بدانید که شایستگی برنامه‌ریزی برای زندگی حرفه‌ای‌تان را دارید.
در ایجاد مسیر شغلی چه کسانی به شما کمک خواهند کرد؟
با نگاهی به مسئولیت کنونی‌تان و جایگاهی که خواهان آن هستید، می‌توانید یک مسیر شغلی ایجاد کنید. سپس، با کمک سرپرست، مدیر یا کارکنان منابع انسانی، دوره آموزشی‌ای را از طریق دیگر بخش‌ها طراحی کنید که شما را در دستیابی به هدف‌تان یاری کند (مثلاً بخش بازاریابی، روابط عمومی یا مالی را امتحان کنید). توجه داشته باشید که به دست آوردن شغل موردنظرتان ممکن است نیاز به چرخش شغلی و نقل و انتقال از مکان فعلی داشته باشد. اما اگر شما برای رسیدن به هدف خود مصمم باشید؛ از پس چنین کارهایی برخواهید آمد.
همچنین دستیابی به هدف موردنظرتان نیاز به توسعه مهارت‌ها و کسب تجارب خاصی دارد که موجب خلق فرصت در مسیر پیشرفت حرفه‌ای‌تان می‌شود. بهره‌گیری از توصیه‌های یک مربی - سرپرست‌تان یا کارمند باتجربه‌تر که احتمالاً فردی با موقعیتی بالاتر از شما در نمودار سازمانی است- می‌تواند موثر باشد.
| « این واقعیت مهم را فراموش نکنید، شما برنامه مسیر شغلی خودتان را دارید و هیچ‌کس به اندازه شما نمی‌تواند از آن محافظت کند و آن را توسعه دهد » |
نکاتی برای ایجاد مسیر شغلی:
در هنگام برنامه‌ریزی برای مسیر شغلی‌تان، باید به سه نکته توجه کنید:
۱- شما باید در مورد اهداف شغلی و جایگاه موردنظرتان تصمیم‌گیری کنید:
درحالی‌که مربی ممکن است به شما کمک کند که در چندین گزینه شغلی؛ فرصتی به دست بیاورید، باید توجه داشته باشید که یافتن جایگاه مناسب شغلی‌تان، به عهده خودتان است. شما می‌توانید با افرادی در دفاتر خدمات شغلی دانشگاه؛ دانشکده‌ها یا حتی به صورت آنلاین ارتباط برقرار کنید و از اطلاعات و آزمون های موجود استفاده کنید.
۲- برنامه مسیر شغلی خود را به صورت مکتوب درآورید:
اگر به‌اندازه کافی خوش‌شانس باشید که در سازمانی کار کنید که کارایی کارکنان و فرایند توسعه حرفه‌ای برای‌شان مهم باشد، مکتوب کردن اهداف و اقدامات جزء جدایی‌ناپذیر کار آنها است. اگر نه، طرح خود را در نوبت قرار دهید و آن را با سرپرست منابع انسانی و دیگران در میان بگذارید. نوشتن اهداف‌تان بخشی مهم و اساسی در دستیابی به آنها محسوب می‌شود.
۳- این شما هستید که برنامه‌ی مسیر شغلی‌تان را تعیین می‌کنید:
شما می‌توانید از دیگران کمک بخواهید، ولی دقت کنید که درنهایت؛ خودتان پایه و اساس مسیر شغلی‌تان را بنا می‌کنید. شما مسئول جستجوی مربی، درخواست شغل‌های داخلی؛ توسعه مهارت‌ها و تجربه‌های لازم برای دستیابی به اهداف‌تان هستید. هرگز این واقعیت مهم را فراموش نکنید: شما برنامه مسیر شغلی خودتان را دارید و هیچ‌کس به اندازه شما نمی‌تواند از آن محافظت کند و آن را توسعه دهد.
چگونه می‌توان برنامه‌ریزی و توسعه‌ی مسیر شغلی را پشتیبانی کرد:
کارمندان می‌خواهند فرصت‌های بعدی‌شان را در شرکت ببینند و درک کنند. این به ویژه برای کارکنان بلندپروازی که رضایت شغلی و انگیزه‌شان در گرو فرصت‌های شغلی است؛ بسیار مهم است. برنامه‌ریزی شغلی همراه با تفکر، عاملی کلیدی در تعامل و حفظ کارکنان است. سازمان می‌تواند به توانمند کردن کارکنان در ایجاد مسیر شغلی‌شان با ایجاد دانش، مهارت‌ها، تجربیات و الزامات شغلی کمک کند. با استفاده از این اطلاعات، کارمند می‌تواند برای مشاغل و فرصت‌های مختلف برنامه‌ریزی کرده و خود را آماده سازد.
سازمان از طریق ارائه دسترسی به فرصت‌ها و اطلاعاتی که به آنها اشاره می‌کنیم، از کارکنان در ایجاد و پیگیری مسیر شغلی حمایت می‌کند. این موارد عبارت‌اند از:
- شرح شغل
- مشخصات شغل
- صلاحیت‌های موردنیاز
- ایجاد یک فرآیند درخواست کار داخلی و پاسخگو
- دسترسی به کارکنانی که در حال حاضر همین شغل را دارند
- دوره‌های آموزشی
- فرصت‌های توسعه درون شغلی
- مربیگری
- ترویج و تبلیغ
- انتقال و حرکت در داخل اداره
- داشتن یک فرایند رسمی برای برنامه‌ریزی مسیر شغلی
با دسترسی به این فرایندها و سیستم‌ها، هر کارمند، فرصتی برای پیگیری مسیر شغلی خود خواهد داشت.
مارال مختارزاده (کارشناس ارشد کارآفرینی)