میر فضلالله موسوی؛ محققسرآمد رشته شیمی و عضو هیأتعلمی دانشگاه تربیت مدرس در گفتوگو با پایگاه اطلاعرسانی بنیاد ملی نخبگان با اشاره به طرح «باشگاه محققانسرآمد»، اعطای گرنت پژوهشی را اقدامی مناسب برای ارتقاء کیفی سطح مقالات علمی دانست.
وی اقدامات معاونت علمیوفناوری رئیسجمهور در حمایت از محققان را مثبت ارزیابی کرد و افزود: جامعه تحقیقاتی و پژوهشی کشور در بسیاری از موارد علاوه بر حمایتهای این معاونت، به همکاری و تعامل دیگر دستگاهها و نهادها هم نیاز دارد.
موسوی وجود مرکز آزمایشگاهی مجهز را یکی از مهمترین نیازهای موجود عنوان کرد و اظهار داشت: برای حرکت در مرز دانش و ارتقاء کیفی تولیدات علمی در رشتههایی مانند نانو و بایو، وجود تجهیزات آزمایشگاهی مطابق با آخرین استانداردهای روز دنیا امری ضروری است. البته نیاز نیست همه دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی به همه این ابزارها مجهز باشند بلکه با راهاندازی یک مرکز واحد آزمایشگاهی که بتواند امکانات لازم را به موقع و با بهترین کیفیت در اختیار محقق قرار بدهد میتوان تا حد بسیار بالایی این نقیصه را مرتفع کرد. امروزه محقق مجبور است برخی از نمونههای خود را برای بررسی به دیگر کشورها بفرستد که این اقدام موجب اتلاف زمان زیادی میشود.
عضو هیأتعلمی دانشگاه تربیت مدرس در ادامه ضمن اینکه مشکل اشتغال فارغالتحصیلان را یکی از دلایل افت انگیزه در دانشجویان دانست، گسترش دوره پسادکتری را یکی از راهحلهای این معضل عنوان کرد و گفت: در بسیاری از کشورهای دنیا خاصه کشورهای پیشرفته دوره پسادکتری بسیار جدی گرفته میشود. دوره پسادکتری از سویی سبب کاهش معضل بیکاری فارغالتحصیلان دوره PhD میشود و از سویی دیگر چون این افراد غالباً پژوهشگران حرفهای با بالاترین استانداردهای جهانی هستند نقش بسزایی در ارتقاء کیفی مقالات علمی دارند. امروزه در امریکا بیش از 60 هزار پسادکتری فعال هستند و این در حالیست که جمعیت این کشور حدود 320 میلیون نفر است؛ با یک حساب سرانگشتی میتوان گفت با توجه به جمعیت 80 میلیونی ایران حداقل باید 15 هزار پسادکتری در کشور فعال باشند اما متاسفانه این عدد نزدیک 100 نفر است!
محققسرآمد رشته شیمی ضمن اشاره به تعداد بالای مقالات علمی کشور، به پائینبودن سهم محققان ایران در Nature و Science به دلیل پائینبودن impact مقالات اشاره و تصریح کرد: کشورهای پیشرفته سهم بالای خود در تولیدات علمی را تا حد بسیار زیادی مرهون محققانِ پسادکتری و دانشجویانِ تحصیلاتتکمیلی هستند. در این کشورها بعضاً محققانی حضور دارند که 12 سال در دوره پسادکتری تحقیق و پژوهش میکنند. این افراد یک ظرفیت بالقوه هستند که در صورت استفاده صحیح، به فرصت و در صورت سیاستگذاری اشتباه به یک تهدید تبدیل خواهند شد.
موسوی در بخش دیگری از سخنان خود بر لزوم کاربردیکردن مقالات اشاره کرد و آن را گامی مهم به سوی کارآفرینی نامید و خاطرنشان کرد: در صورت فراهمشدن شرایط لازم، میتوان با کاربردیکردن، خروجی مقالات را به Patent و Patent را به کارخانه تبدیل کرد. با این کار هم کشور از راه علم به کارآفرینی میرسد و هم میتواند نتیجه تحقیق و پژوهش محققان خود را به دانشفنی و در نهایت ثروت با ارزشافزوده بالا برساند.
وی در پایان با تأکید بر لزوم گسترش ارتباط صنعت با دانشگاه، ارتقاء کیفیت محصولات را در گرو استفاده از توان محققان و دانشمندانِ بومی دانست و گفت: بسیاری از مباحث مطرح شده در مقالات علمی محققان داخلی ارتباط تنگاتنگی با صنعت دارد و در واقع درمان بسیاری از دردهای صنعت در این مقالات نهفته است اما متاسفانه ارتباط صنعت با دانشگاه در پائینترین سطح ممکن است. به عنوان نمونه بعد از گذشت چند دهه از حیات خودروسازی در کشور و بر طبق آمار رسمی،بیکیفیتبودن خودرو و پائینبودن سطح ایمنی آن سالانه خسارت و تلفات جبرانناپذیری بهبار میآورد. از سوی دیگر قطعاً با گشودهشدن دروازههای تجارتجهانی در دوره پساتحریم، صنعت خودروسازی کشور به دلیل نازل بودن کیفیت و بالابودن قیمت محصولات نمیتواند با کمپانیهای بزرگ دنیا رقابت کند. فراموش نکنیم جهان امروز یک دهکده است و هر فرد میتواند بهراحتی کالای باکیفیت خود را با مناسبترین قیمت ممکن خریداری کند.