چه تفاوتی بین خلاقیت و نوآوری وجود دارد؟

شاید این روزها زیاد بشنوید که افراد در صحبت‌های روزمره‌شان دو واژه «خلاقیت» و «نوآوری» را به جای هم به کار می‌برند. درحالی‌که خلاقیت و نوآوری مفاهیم یکسانی ندارند. در این مطلب ابتدا با هریک از این مفاهیم آشنا می‌شویم و در ادامه به بیان تفاوت‌های آنها می‌پردازیم:

خلاقیت چیست؟

خلاقیت فرایندی فکری است که به تولید ایده می‌انجامد. خلاقیت همان به‌کارگیری توانایی تجسم و خیال‌پردازی برای ایجاد فکر یا مفهومی جدید است. در فرایند خلاقیت سه سطح مهم وجود دارد که عبارتند از: کشف، اختراع و خلق.

کشف: پایین‌ترین سطح از خلاقیت کشف است. همان‌طور که از نام آن بر‌می‌آید، کشف زمانی رخ می‌دهد که از چیزی آگاه می‌شوید و آن را پیدا می‌کنید. برای مثال، هنری به نام «هنر اکتشافی» وجود دارد.که ممکن است حاصل آن سنگی با شکی منحصر به فرد یا تکه چوبی با الگوی خاص باشد. بسیاری از اختراعات با کشفی ساده شروع می‌شوند.

اختراع: سطحی بالاتر از کشف؛ اختراع نام دارد. برای مثال، الکساندر گراهام بل تلفن را اختراع کرد. اما «آیا تلفن بدون بل هم اختراع می‌شد؟» پاسخ آری است. در نهایت تلفن اختراع می‌شد، چون علم آن وجود داشت. شاید زمان بیشتری طول می‌کشید، اما بالاخره اتفاق می‌افتاد. پس در حالی که اختراع بالاتر از کشف است، چیزی است که اتفاق می‌افتد. اگر شما چیزی را اختراع نکنید کس دیگری آن را اختراع می کند.

خلق: بالاترین درجه خلاقیت است. برای مثال، نمایش «اتللو» کاملا خلق شده است. درامی که بدون شکسپیر هم در جریان بود، اما هیچ کس دیگری نمی‌توانست اتللو را بنویسد.

به همین ترتیب، چیزهایی هستند که تنها سازمان شما می‌تواند آن‌ها را خلق کند! کلید موفقیت این است که بفهمید آن چیز‌ها چه هستند. در سازمان‌ها افرادی هستند که بیشتر از بقیه تمایل به ایده‌پردازی دارند و معمولا از وضعیت موجود ناراضی هستند. آنها تلاش می‌کنند چیزهای جدیدی را امتحان کنند و ریسک و خطرات احتمالی‌اش را بپذیرند. اینها همان افراد خلاق هستند.

خلاقیت چیست؟ همه چیز درباره خلاقیت به زبان ساده

نوآوری چیست؟

نوآوری عبارت است از اجرایی کردن افکار و اندیشه‌های نو که از خلاقیت نشات گرفته‌اند. درواقع نوآوری خلاقیت اجرا شده است.

با مشاهده ویدیوی زیر می‌توانید مفهوم نوآوری را بهتر درک کنید:

نوآوری امری ضروری برای بقا و ادامه حیات سازمان‌های امروزی است که معمولا با سه هدف انجام می‌شود. این اهداف عبارتند از: افزایش کارآیی کسب‌وکار، تقویت پایداری کسب‌وکار و ایجاد موتورهای رشد جدید در کسب و کار.

به‌عنوان مثال نوآوری در مدل کسب‌وکار آمازون، موتور رشد کاملاً جدیدی برای آمازون ایجاد کرد. در سال 2016 آمازون با نوآوری که در مدل کسب و کارش ایجاد کرد، درآمدی بالغ بر 10 میلیارد دلار کسب کرد که حاشیه سود قابل‌ملاحظه‌ای نسبت به شیوه قبلی یعنی تجارت الکترونیک داشت.

حتما در میان کارکنان سازمان‌تان افرادی هستند که تمایل به پالایش و اصلاح ایده‌ها دارند و می‌خواهند با درک ریسک و محدودیت‌های هر ایده و پیش‌گیری از مشکلات احتمالی همواره به خواست و نیاز مشتریان احترام بگذارند و محصولات و خدمات نوآورانه‌ای مطابق با سلیقه مشتریان ارایه کنند. این‌ها همان افراد نوآور سازمان هستند.

تفاوت خلاقیت و نوآوری:

 خلاقیت و نوآوری معنا و مفهوم یکسانی ندارد. خلاقیت به تولید ایده‌های جدید و ناب گفته می‌شود، درحالی‌که نوآوری به کاربرد ایده اشاره دارد، اگر ایده را «بذر» در نظر بگیریم، نوآوری گیاهی است که از کاشت و پرورش بذر ایده حاصل می‌شود. در نوآوری ارزشی به ایده اضافه می‌شود که بدون آن، از ایده صرفا یک ایده خام باقی می‌ماند، نه بیشتر. خلاقیت لازمه نوآوری است. وقتی ایده‌ای به مرحله اجرا و عمل می‌رسد دیگر خلاقیت نیست، بلکه به نوآوری تبدیل شده است.

در جدول زیر می‌توانید خلاقیت و نوآوری را از جنبه‌های مختلف با هم مقایسه کنید:

از خلاقیت تا نوآوری راهی طولانی در پیش دارید و تا اندیشـه‌ای نو به‌صورت محصول یا خدمتی جدید درآید به تلاش بسیار نیاز دارید. در این مسیر افراد خلاق سازمان‌تان ایده‌های جدید تولید می‌کنند و افراد نوآور به‌دنبال تخمین میزان ریسک اجرای این ایده‌های جدید هستند. البته توجه داشته باشید که موضوع تنها به بخش خاصی از سازمان‌‌تان مثل واحد «طراحی و توسعه محصول جدید» یا «واحد حسابداری» مربوط نمی‌شود. همه بخش‌های سازمان از افراد خلاق و نوآور تشکیل شده است و وجود هر دو گروه برای بقای سازمان حیاتی است.

اگر از افراد خلاق سازمان‌تان هستید، حتما به این نکته توجه کنید که چه زمانی و به چه شیوه‌ای باید نظرات و ایده‌های‌تان را به اشتراک بگذارید و اگر نوآور هستید، بدون اینکه بیش از حد ایده‌ها را مورد نقد و قضاوت قرار دهید، سعی کنید با ارایه بازخورد مناسب، افراد خلاق را در فرایند ایده‌پردازی یاری کنید. مشتاقانه زمانی را به شنیدن ایده‌های‌شان تخصیص دهید و به خاطر تفکر خلاقانه‌شان از آنها قدردانی کنید.

 درست است که خلاقیت و نوآوری بار معنایی متفاوتی دارند، اما شرکت‌‌تان با هر میزان تجربه، محصول یا خدماتی که داشته باشد، باید برای رشد و بقایش نسبت به خلاقیت و نوآوری توجه ویژه‌ای نشان دهد. درواقع زمانی می‌توانید در بازار درحال تغییر از رقبای خود پیشی بگیرید که خلاقیت و نوآوری را در تمام جنبه‌های کسب و کارتان وارد ‌کنید. به‌همین دلیل است که در سازمان‌تان هم به افراد خلاق نیاز دارید و هم به افراد نوآور.

نازنین توکلی (کارشناس ارشد مدیریت صنعتی)