توانایی توسعه محصولات جدید، یکی از قابلیت های سال های اخیر به ویژه در شرکت های مستقر در اروپا و آمریکا است به گونه ای که بسیاری از شرکت های بزرگ با برون سپاری فرایند ساخت و معطوف شدن بر مدیریت طراحی و فرآیند توسعه محصول، رقابت در اکوسیستم را پیش می برند که در این فرآیند نقش نوآوری، تحقیق و توسعه در خلق محصولات جدید برهمگان آشکار است.
اکوسیستم حاکم بر فناوری در کشورهای جهان نوید رفتار شبکه ای را می دهد. دسترسی به ارتباطات و شکل گیری شبکه های همکاری برای شرکت ها و سایر بازیگران اکوسیستم، ایجاد مزیت رقابتی بر مبنای همکاری متقابل را تداعی می کند.
در چنین اکوسیستمی تنها دسترسی به ابزارهای فنی مزیت رقابتی محسوب نمی شود و یکی از قابلیت های جدید برای کار در اکوسیستم شبکه ای و توسعه فناوری های جدید نظارت فنی بر پروژه های برون سپاری شده است.
بیشتر بخوانید: قبل از تجاری‌سازی ایده‌های تان، مدل پذیرش فناوری را بشناسید
یکی از روش های ارزیابی فنی پروژه ها به کارگیری ابزار TRL یا «سطح آمادگی فناوری» است. با توجه به تجریبات کشورهای دیگر در زمینه ارزیابی سطح بلوغ فناوری ،TRL به عنوان ابزاری مفید برای ارزیابی سطوح آمادگی فناوری مطرح شده است و استقبال گسترده جهانی به ویژه در صنایع بزرگ نسبت به آن وجود دارد.
TRL ابزاری تحلیلی و تفسیری برای ارزیابی و سنجش سطح آمادگی و بلوغ فناوری در توسعه محصول همراه با ریسک پذیری در فناوری توسعه محصولات جدید است. هدف از به کارگیری ابزار TRL، کاهش ریسک هزینه های فناوری، تعدیل هزینه‌های آزمون و ارتقای فناوری است.
مهم ترین مزایای ارزیابی سطح فناوری عبارت است از:
- سطح بندی و پیاده سازی آمادگی فناوری
- حمایت از سیستم پشتیبانی تصمیم گیری
- مدیریت ریسک
- کاهش هزینه ها
- مفید برای مدل های سرمایه گذاری
- تعیین زمان اجرا و انتقال فناوری در جامعه
در همین راستا سطح آمادگی فناوری شامل 9 گام می باشد:
گام اول: در این سطح تحقیقات علمی که از مشاهدات و گزارش اصول بنیادی به دست آمده، به تحقیقات کاربردی تبدیل می شود و بیشتر جنبه پیاده سازی فناوری مدنظر است.
گام دوم: مطالعات تحلیلی جامعی در اصول علمی صورت می پذیرد که نتیجه این مطالعات در نهایت به جذب و درک پایه از فناوری می انجامد.
گام سوم: مطالعه دقیق علمی، تحلیلی و بررسی تکرارپذیری است تا حدی که از مطالعات علمی و تحلیلی اطمینان کامل حاصل شود .
گام چهارم: یکپارچه سازی اجزای اصلی فناوری، این یکپارچه سازی بایستی با نتایج گام سوم و کاربرد های فناوری طراحی شود .
گام پنجم: تثبیت عملکرد مطلوب اجزای یکپارچه شده فناوری در محیط آزمایشگاهی
گام ششم: تثبیت عملکرد مطلوب اجزای یکپارچه شده فناوری در محیط عملیاتی مشابه. بایستی ریسک فنی و اقدامات مورد نیاز برای پیشرفت به سطح بعدی سنجیده شود .
گام هفتم: تثبیت عملکرد مطلوب اجزای یکپارچه شده فناوری در محیط عملیاتی واقعی
گام هشتم: تکمیل فناوری واقعی و امکان بهره گیری از آن با ضریب اطمینان بالا
گام نهم: تثبیت فناوری در آزمون عملیاتی کامل
دستیابی به موفقیت در توسعه محصولات جدید با سطح فناوری هایتک نیازمند هماهنگی بین سطوح آمادگی فناوری‌های به‌کار رفته است و عدم عملکرد بهینه در هریک از فناوری‌های به‌کار رفته، عوارض کارکردی و اتلاف زمانی و مالی جبران‌ناپذیری را به همراه خواهد داشت.
در همین راستا چالش ها و انتقادهای به ابزار TRL توسط شرکت ها و صنایع بزرگ وارد شده اما با توسعه ابزارهای مختلف بعضی از مشکلات سطح آمادگی فناوری مرتفع شده است.
از جمله ابزاری که به کمک TRL آمده است، ابزار سطح آمادگی بازار (MRI) است که میتواند خطر شکست بازار را کاهش دهد. این مفهوم نیز مانند سطح آمادگی فناوری بسط و توسعه داده شده است و همچون سطح بلوغ فناوری دارای گام های نه گانه آمادگی بازار می باشد که در مطالب بعدی به آن بیشتر پرداخته می شود.
نویسنده: سجاد محمدیان هاور ( فعال اکوسیستم نوآوری ایران)