در مطلب قبل با روش تامین مالی شرکت از طریق «اوراق قرضه» آشنا شدیم در این مطلب می‌خواهیم با روش تامین مالی از طریق «سهام ممتاز» آشنا شویم.
سهام ممتاز نوعی از سهام است که دارنده آن نسبت به درآمدها و دارایی‌های شرکت، حق با ادعای محدود و معینی دارد در مواردی که دو شرکت از طریق مبادله اوراق بهادار (نه در مقابل وجه نقد) در هم ادغام می‌شوند، این سهام یکی از منابع اصلی تامین مالی است. با این وجود، استفاده از این سهام نسبت به سایر روش‌های تامین مالی (اوراق قرضه، سهام عادی و سود انباشته) بسیار کمتر است. از آنجایی که این نوع سهام هم دارای ویژگی‌های سهم عادی و هم اوراق قرضه است، به آن‌ها اوراق بهادار دورگه نیز گفته می‌شود که دارای ویژگی های زیر است:
- این نوع سهام، بیانگر حق مالکیت دارنده آن در شرکت است.
- این نوع سهام، دارای تاریخ سررسید نبوده و میزان عمر آن برابر با عمر شرکت است.
- از آنجا که صاحبان این نوع سهام، مالک شرکت محسوب می‌شوند، لذا هیچ چیزی در وثیقه آن‌ها قرار نمی‌گیرد.
- در صورتی که شرکت سود آور باشد، به این نوع سهام مبلغ ثابتی سود پرداخت می شود که سود آن‌ها بر سود سهام عادی اولویت دارد.
دارندگان این نوع اوراق در موارد محدودی حق رای دارند، مثلا:
الف) در صورت عدم پرداخت سود این سهام در موعد مقرر، در انتخاب تعدادی از اعضای هیئت مدیره حق رای دارند.
ب) به هنگام فروش سهام ممتاز اضافی یا اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام ممتاز.
- در صورت ورشکستگی شرکت، دارندگان این نوع اوراق در گرفتن ادعای خود، بر دارندگان سهام عادی اولویت دارند.
- زمانی که یک شرکت سهام ممتاز شرکت دیگری را میخرد، به هنگام تقسیم سود از تخفیف مالیاتی بر‌خوردار می شود.
معرفی کتاب: «اقتصاد هوشمند؛ از تئوری تا عمل»
انواع سهام ممتاز
سهام ممتاز جمع شونده:
در صورتی که شرکت چندین سال متوالی، سود سهام ممتاز را پرداخت نکرده باشند. می بایست در اولین سالی که سودآور شد، مجموع سود چندین سال که پرداخت نشده است را با اولویت نسبت به سهام عادی، به این نوع سهام پرداخت کند.
سهام ممتار مشارکتی:
این نوع سهام، در هنگام تقسیم سود علاوه بر دریافت سود متعلق به سهام ممتاز، در دریافت سود سهام عادی نیز شریک می شوند.
سهام ممتاز قابل تبدیل:
دارندگان این نوع سهام حق تبدیل سهام خود را به سهام عادی در هر زمانی که مناسب دیدند دارند.
سهام ممتاز قابل باز خرید:
شرکت انتشار دهنده این سهام، در هر که لازم دانست می تواند سهام ممتاز را باز خرید نماید.
سهام ممتاز با نرخ شناور:
نرخ سود این نوع سهام ممتاز ثابت نبوده و با نرخ بهره بازار ارتباط دارد.
مزایا و معایب سهام ممتاز برای شرکت عبارتند از:
مزایا:
- در صورتی که نرخ بازده شرکت بالاتر از نرخ سود سهام ممتاز باشد، انتشار این نوع سهام مقرون به صرفه است.
- هزینه سرمایه متعلق به سهام ممتاز از سهام عادی کمتر است.
- دارندگان این نوع سهام معمولا حق رای نداشته و به همین علت در اداره و کنترل شرکت دخالتی ندارند.
- این نوع سهام دارای سر رسید نمی باشد، لذا شرکت مشکلی در بازپرداخت اصل آن ها نخواهد داشت.
- از طریق انتشار سهام ممتاز قابل تبدیل به سهام عادی می توان هزینه سرمایه شرکت را کاهش داد.
- شرکت‌ها نسبت به پرداخت سود سهام ممتاز الزام قانونی ندارند.
معایب:
- در صورتی که شرکت نتواند به اندازه نرخ سود این نوع سهام بازدهی به‌دست آورد، سود هر سهام کاهش می‌یابد.
- از آنجا که ریسک این اوراق برای سرمایه‌گذاری از ریسک اوراق قرضه بیشتر است، لذا هزینه سرمایه آن نیز به نسبت اوراق قرضه برای شرکت بیشتر است.
- عدم پرداخت سود این نوع سهام، باعث ایجاد مشکلات مالی برلی شرکت در آینده خواهد شد.
- انجام بعضی از فعالیت‌ها منوط به جلب رضایت صاحبان این نوع سهام است.
قسمت سوم این مطلب با موضوع «تامین مالی از طریق سهام عادی» را اینجا بخوانید
برگرفته از کتاب مدیریت مالی نوین (انتشارات سمت)
اگر به موضوع «تامین مالی کسب‌و‌کارها» علاقه‌مندید مطالعه مطالب زیر را پیشنهاد می‌کنیم:
آیا برای راه اندازی استارتاپ‌تان به وام کسب و کار نیاز دارید؟
چه روشی را برای تامین مالی استارتاپ‌تان انتخاب می‌کنید؟
ارزیابی ارزش شرکت برای تامین مالی توسط سرمایه‌گذاران
بسته آموزشی: یک راهنمای خوب برای برنامه‌ریزی مالی