پتهدوزی هنری اصیل است که خاص مردم استان کرمان بوده و هنرمندان این رشته با ظرافت و دقت خاصی رنگها را در هم میآمیزند و با کوکهای ریز اثری روی شالهای سفید، سبز، قرمز و سیاه خلق میکنند، اثری که شگفتیآفرین بوده و از مقایسه شال بدون دوخت و دوز با شال دوخته مشخص میشود.
در اکثر شهرهای کرمان هنر پتهدوزی در دستان زنان و دختران وجود دارد و این روزها بیش از پیش شاهد امرار معاش بعضی خانوادهها از محل دوخت پته هستیم و هرچه میگذرد پته در خانههای نوعروسان بیشتر جلوه میکند و پای آن به هر خانهای باز میشود، پته سوغات این استان است و معمولا برای دوستان و اقوام در شهرهای دیگر کشور علاوه بر پسته و سایر سوغاتیهای استان کرمان، رومیزی پته، کوسن پته، قندان پته، پشتی پته و... ارمغانهای زیبایی هستند که طرفداران زیادی هم در کشور پیدا کردهاند.
گاهی در یک محله یا روستا که عبور میکنیم بانوانی درب منزل نشسته و هر کدام در حال پتهدوزی هستند یکی پشتی میدوزد، دیگری کوسن، جانماز و یا محافظ قرآن. پتهدوزی خستگی خاصی دارد اما زمانی که ترکیب رنگها در کنار هم انجام میشود خستگی از تن هنرمند پتهدوز خارج میشود.
از علاقه به پته در کودکی تا کارآفرینی در بزرگسالی
یکی از بانوان روستایی در رفسنجان که از راه هنر پتهدوزی کارآفرین شده و بیش از 10 نفر را آموزش داده و امروز برایش پته میدوزند و درآمدی کسب میکنند، اعظم قلیزاده است.
او که از زمانی که دختربچهای بوده با نگاهکردن به دست مادرش پتهدوزی را آموخته، به این بسنده نکرده و در مدرسه در کنار رشته فنی که داشت، هنر پتهدوزی را ادامه داد.
این بانوی 41 ساله اکنون مادر دختریست که او هم به پتهدوزی علاقه دارد و گاهی دستی بر سوزن و شال میگیرد تا میراث مادرش که هنری اصیل است را بر روی شالهای رنگارنگ ثبت کند.
خسارت کرونا به هنرمندان صنایع دستی
خانم قلیزاده بالارفتن دستمزد پتهدوزی را مانع از بهکارگیری هنرمندان بیشتری در این رشته عنوان میکند و کرونا را مزید بر علت میداند که که از زمان شیوعش تاکنون نگذاشته پتههای او و دیگر هنرمندان در نمایشگاههای مختلف چشمنوازی کند و این موضوع در نهایت منجر به خساراتی هم طی این چند ماهه شده است.
وی در خصوص تهیه مواد اولیه کارش که شال و نخ پته است، میگوید: اوایل از کرمان تهیه میکردم که اکنون توسط خانم یاقوت که در این رشته دستی بر آتش دارد، مواد اولیه ما تهیه میشود و در بازار فروش ما وی همکاری زیادی دارد و از او قدردانی میکنم.
اما به لطف هنرمندیاش ده سالی هست که بیمه است و زیر نظر میراث فرهنگی توانسته معرفی شود و تسهیلاتی هم دریافت کند
خانم قلیزاده اگرچه ارزش هنرش با دستمزدی که میگیرد و بین هنرمندانش توزیع میکند، فاصلهای به وسعت زمین تا آسمان دارد، اما خدا را شاکر است که حداقل با هنرش توانسته کمکخرجی برای خانواده خود باشد و سایه حمایتش را هم بر سر چند بانوی هنرمند دیگر بگستراند تا آنها هم بتوانند کمکخرج خانواده باشند.
وی تنها تقاضایش از مسئولان حمایت و تسهیلگری در زمینه اخذ وام بود تا بتواند کارش را گسترش دهد و از بانوان بیشتری حمایت کند.
خانم قلیزاده معتقد است: رفتن خانه به خانه و نشان دادن پته برای پسندیدن نوعروسان اگرچه خسته کننده است و نوک سوزن گاهی انگشتان این هنرمندان را آزار میدهد، اما حس خاصی که پتهدوزی دارد را با هیچ چیز دیگر عوض نمیکنند.