شوان صدرقاضی در وبینار مدیریت نوآوری در کسب‌وکارهای نوین که توسط کانون کارآفرینی استان اصفهان برگزار شد، اظهار داشت: در کشورهای در حال توسعه ابزاری که به درد تمام مردم دنیا بخورد وجود دارد، اما معمولاً آن‌ها در حد اختراع باقی می‌ماند و همه‌گیر نمی‌شوند. حتی کشورهای نوآوری مثل ژاپن هم مشکل تبدیل نوآوری به اختراعاتی که تنها ثبت می‌شود و به بازار نمی‌آید را دارند. در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۱۹۸۰ ژاپنی‌ها رگ خواب بازار جهانی برای نوآوری را در دست داشتند، حتی سیستم مدیریت آن‌ها را نیز در دنیا به شهرت رسیده بود.
این پژوهشگر دانشگاه سازمان ملل، ادامه داد: در بحث کسب و کار باید قابلیت‌ها مداوم به روز شود، وگرنه قابلیت‌هایی که یک روزی باعث موفقیت کسب و کار شما، زمانی جلوی بهبود پیشرفت را خواهد گرفت. این دقیقاً اصلی است که در ژاپن رخ داد، این روزها در بازار جهانی حرف زیادی از شرک‌های نوآور ژاپنی نیست.
وی گفت: در دنیایی که اینترنت وجود دارد، ایده‌پردازی هنر اصلی نیست، بلکه یافتن مشکل و ارائه راهکار اصلی ترین عاما موفقیت است. اگر به جای تمرکز به ایده‌پردازی به روی مراحل بعد تمرکز کنیم، خروجی‌های بهترین خواهد داد. دنیای ایده پردازی، دنیای مهندسی و صنعتی نیست که روند مشخص و ثابتی داشته باشد. در روند کار معمولاً دغدغه شدیدی در اول کار وجود دارد، اما در مراحل بعد دیگر خبری از این دغدغه‌ها نیست.
وجود باورهای غلط در خصوص نوآوری
صدرقاضی با بیان اینکه «نوآوری لزوماً برانداز نیست و امروزه بسیاری از نوآوری‌ها پله پله به جلو رفتند» تاکید کرد: باورهای غلط مختلفی نسبت با نوآوری وجود دارد. بسیاری باور دارند که نوآوری باید یک چیزی باشد که دنیا را تکان دهد، اما این یک باور اشتباه است. در بسیاری از موارد شکل ارائه مهم‌تر از اصل کار است.
این پژوهشگر اظهار داشت: جاهایی که نوآوری موفق‌تر بوده،، زودتر وارد مرحله عمل شدند و وسواس را کنار گذاشتند. یکی دیگر از باورهای غلط این است که ما فکر می‌کنیم که بازار و انسان‌ها شیفته ایده نو هستند، اما لزوماً به این شکل نیست. بازار نیاز دارد که مشکل خود را حل کند و با فرهنگ و استطاعت مالی بازار هدف منطبق باشد.
بهترین ایده لزوماً موفق‌ترین نیست
وی خاطرنشان کرد: باید هسته اولیه مشتریان شکل بگیرند و کاربران به وجود آیند تا اینکه فعالیت‌هایی نظیر اپلیکیشن انجام شود. در بسیاری از رویدادهای کارآفرینی دیده شده که خیلی سریع می‌خواهند آپ هم بسازند و وارد این حوزه شود؛ اما در بین کارآفرینان خارج از کشور همه چیز مرحله به مرحله انجام می‌شود.
صدر قاضی این باور که همیشه بهترین ایده برنده می‌شود را غلط دانست و توضیح داد: در بسیاری از موارد بهترین ایده موفق‌ترین نمی‌شود. بلکه شناسایی بازار و آسان‌تر کردن کار مصرف کننده مهم‌تر از ارائه یک ایده برتر است که شاید فناوری خاصی هم نخواهد. حتی خیلی از ایده‌های اپل نیز برای خودش نبود و استیو جابز توانست با کنار هم قرار دادن فناوری‌های مختلف یک محصول خاص ارائه داد.
محیط‌های دولتی کشنده فناوری و نوآوری هستند
این پژوهشگر درباره نوآوری نرم، تصریح کرد: توصیه من به شرکت‌های داخلی حرکت به سمت نوآوری‌های نرم است. نوآوری نرم یعنی همکاری با دیگر شرکت‌ها و فعالان عرصه خود. این نوآوری‌ها باعث می‌شود که در هنگام بحرانی بتوان به کسب و کار ادامه داد.
وی با اشاره به نوآوری اجتماعی، گفت: مدت‌های بسیاری مسائل مثل محیط زیست، فقر، حاشیه نشینی و غیره بر دوش دولت‌ها بوده، اما دولت‌ها هیچ خوش‌نامی برای نوآوری اجتماعی ندارند و گروه‌های کارآفرینی وارد این عرصه شدند. در کل شرایطی که در. محیط‌های دولتی وجود دارد، نوآوری را می‌کشد و اگر انتظار داشته باشیم دولت‌ها مشکلات را حل کنند، انتظار اشتباهی است. دولت‌ها نیاز به افراد خلاق برای ارائه راهکار دارند.
دانشگاه‌های ما نیز کارآفرین تربیت نمی‌کند
صدرقاضی در پاسخ به این پرسش که چرا جوانان علی‌رغم تمام فضاهای کارآفرینی و ایده‌پردازی ایجاد شده در کشور به نتیجه نمی‌رسد و در مرحله ایده باقی می‌ماند، توضیح داد: در کشورهایی مثل ایران هنوز هم ذهنیت استخدام در یک محلی است که صبح تا بعدازظهر سرکار برود و یک حقوقی بگیرد. ریسک پذیری در کشوری مثل ایران پایین است، البته کشورهایی مثل ژاپن این مشکل را دارند و به طور خاص این پایین بودن ریسک پذیری بد نیست، زیرا باعث می‌شود یک شرکت با وسواس زیاد کار را انجام شود. اما در ایران این ریسک پذیری پایین مشکل ساز شده و یک بخشی از این مشکل به فرهنگ بر می‌گردد.
این پژوهشگر افزود: از طرفی شاید ابهام بالا در شرایطی کشور مثل نوسانات قیمت ارز و غیر منصفانه بودن رقابت در بازار، عده‌ای را ناامید می‌کند. نباید فراموش کرد در جاهایی که ریسک کار بازار است، متقابلاً جایزه و درآمد هم در صورت موفقیت بالاتر است. دانشگاه‌های ما نیز کارآفرین تربیت نمی‌کند، دانشگاه‌ها در بهترین حالت یک مهندس خوب که باید در جایی شاغل باشد تا موفق شود، ایجاد می‌کند.
وی درباره نوآوری فراگیر، اظهار داشت: مفهومی است که تعریف شده، اما نمونه‌های خاصی از آن به چشم نمی‌خورد. بسیاری از فناوری‌ها در ابتدا برای بخش متمول بازار هستند، اما در نوآوری فراگیر در ابتدا طرح باید به این موضوع فکر شود که مردم با استطاعت مختلف بتوانند از این فناوری استفاده کنند.
مستندسازی یکی از عوامل موفقیت
صدرقاضی در پاسخ به سوالی درباره راه‌کارهای اصلی جلوگیری از شکست یک کسب وکار نوپا، تاکید کرد: در ایران از مستند سازی و گزارش‌های روزانه دوری می‌کنیم، یکی از دلایل شکست کسب‌وکارها عدم وجود جریان آزاد اطلاعات است. به عبارت دیگر ارتباط سازمانی که برای موفقیت و نوآوری نیاز است، وجود ندارد. یکی از دلایل اینکه نوآوری در برخی کشورها مثل سوئد زیاد است، درصد بالای اعتماد بین فردی است. اعتماد بین فردی باعث می‌شود تا ایده‌ها به اشتراک گذاشته شده و نوآوری در چنین بستری رشد می‌کند.
این پژوهشگر با اشاره به دزدیده شدن ایده‌ها، گفت: اگر ایده خاص باشد، تنها با شنیدن و نشان دادن قابل دزدی نیست.
رانت در نوآوری
همچنین مهدی شیخ سجادیه، رئیس کانون کارآفرینی استان نیز در حاشیه این وبینار اظهار داشت: دلیل اینکه آمریکا امروزه کشور اول در نوآوری در کسب‌وکار است، بخاطر حمایت‌های دولت است. دولت آمریکا ریسک ایجاد کسب وکار را تقبل می‌کند، اما در ایران ریسک بر عهده خود جوانانی است که می‌خواهند کار را آغاز کنند. به همین دلیل جوانان ما در پارک‌های کسب و کار نشستند بعد از مدتی ناامید و سرخورده می‌شوند.
وی تاکید کرد: چرا علی‌رغم فضاها و بسترهایی نظیر پارک‌های نوآوری، شتاب‌دهنده‌ها و غیره شاهد اتفاقات خاصی در حوزه نوآوری‌ها نیستیم و ایده‌ها رشد نمی‌کنند. نگرانی ما این است که بودجه‌های دولتی که در کشور هزینه می‌شود، دارای رانت برای افراد خاص هستند. این اتفاق متأسفانه در وام‌های کم‌بهره و تسهیلات هم دیده می‌شود.
سجادیه خاطرنشان کرد: این اتفاقات سرخوردگی برای جوانانی ایجاد می‌کند که تمام فکر و ذهنشان درگیر کار و کارآفرینی است.