تغییر در مدل کسب و کار چه زمانی و چرا اتفاق می افتد؟

در طول مسیر کسب و کار و با توجه به شرایط جدید برای عبور از خطرات و بهره برداری از فرصت ها باید تغییرات لازم در مدل کسب و کار اعمال شود. تغییر مدل های کسب و کار شامل اصلاح یک عنصر واحد، تغییر چندین عنصر به طور همزمان و یا تغییر تعاملات بین عناصر در چهار حوزه نوآوری است: ارزش پیشنهادی، ارزش عملیاتی، سرمایه انسانی و ارزش مالی.

ممکن است مدل کسب و کار اولیه دارای نقص و کاستی باشد و برای ایجاد شتاب در فروش شرکت باید تغییراتی در آن ایجاد شود.

به عنوان مثال نحوه سرمایه گذاری کسب و کار، نحوه کسب و توزیع سود و نحوه استفاده از سرمایه می تواند تغییر کند و در نتیجه این تغییرات ارزش جدیدی ایجاد شود.  

تحقیقات نشان می دهند که نوآوری در مدل های کسب وکار برای بقای شرکت، عملکرد کسب و کار و به عنوان منبع مزیت رقابتی از اهمیت زیادی برخوردار است.

بخشی از این تغییرات در مدل کسب و کار مربوط به دیجیتالی شدن است، زیرا کسب و کارها فعالیت های اقتصادی جدیدی را در بازارهای مجازی بصورت آنلاین دنبال می کنند. مثلا کمبود پرسنل با مهارت بالا شرکت ها را مجبور به استخدام و استقرار کارمندان ارشد در هر کجا که می توانند پیدا کنند می کند و با مجازی شدن سازمانها از فناوری برای برقراری ارتباط با آنها استفاده می شود.

زنجیره های تأمین با تغییر در عوامل کلان، از جمله قیمت نفت، اقتصاد و ... و در عوامل خرد مانند تغییر فناوری و تغییرات مالیاتی، دوباره در حال ساخت هستند. 

یک مثال واقعی در طی بیماری همه گیر کرونا است، مشاغل و کسب و کارها مجبور شدند با سرعتی که  تصور نمی کردند تصمیمات استراتژیک بگیرند.

 ما شاهد افزایش در بازآفرینی و تطبیق مدل های کسب و کار برای کاهش تأثیر COVID-19 و حفظ جایگاه کسب و کار در شرایط جدید هستیم.

دو نمونه مهم از تغییرات مدل کسب و کار شامل کسب و کارهای (B2B) در حال تبدیل سریع به کسب و کارهای (B2C) است، مانند تأمین کنندگان عمده فروشی مواد غذایی و تهیه کنندگان رویدادهایی که برای حفظ جریان درآمدی، با توجه به شرایط پیش آمده، خود را با گرفتن سفارش مواد غذایی و غذاهای آنلاین از خانوارها سازگار کردند.

همچنین تعطیلی اجباری مغازه ها و اماکن باعث شده است که مشاغل از دنیای واقعی و فیزیکی به دنیای مجازی کوچ کرده و به فروش آنلاین کالاها و خدمات بپردازند.

تغییر در ارزش پیشنهادی :

اولین حوزه نوآوری در مدل کسب و کار می تواند ارزش پیشنهادی آن باشد. شامل بازنگری در مورد آنچه یک شرکت می فروشد، کاوش در مورد نیازهای جدید مشتری، کسب مشتریان هدف جدید و تعیین اینکه آیا مزایای ارائه شده توسط مشتریان درک می شود یا خیر.

سازمان های مدرن به منظور جذب و حفظ بخش عمده ای از مشتری خود، به نوآوری مربوط به ارزش پیشنهادی توجه زیادی دارند. توسعه مدل های جدید کسب و کار معمولاً با بیان یک ارزش پیشنهادی جدید مشتری آغاز می شود. یکی از تغییرات در مدل کسب و کار با هدف ((تامین نیازهای برآورده نشده مشتری)) است.  

ممکن است شرکت ها ندانند که چه چیزی بیشتر از همه برای مشتریان هدف مهم است. یک رستوران ممکن است با ارزش پیشنهادی ارائه وعده های غذایی با کمترین هزینه در گروه کسب و کارهای غذایی کار خود را شروع کند، اما در طول کسب و کار یاد بگیرد که آنچه مشتری واقعاً آن را می خواهد خدمات سریع برای سفارشات در ظهر یا بعد از کار است. سپس مدل کسب و کار تغییر می یابد تا در بهبود بهره وری تولید و کاهش زمان تهیه غذا متمرکز شود. قیمت وعده های غذایی در مدل جدید ممکن است افزایش یابد.

فرصت های درآمد جدید:

مدل کسب و کار یک شرکت مشخص می کند که گروه های مشتریان هدف کدام گروه ها هستند. سپس استراتژی های بازاریابی برای دستیابی به این گروه ها و ترغیب آنها برای خرید از شرکت تدوین می شود. فرصتهای جدید درآمد غالباً با موفقیت در مدل کسب و کار شرکت اثبات می شود .مدیریت کشف می کند که محصولات یا خدمات ایجاد شده برای یک گروه ممکن است برای گروه های دیگر نیز مفید باشد پس مدل کسب و کار اصلاح شده و گسترش می یابد و شامل بازارهای جدیدی می شود که شرکت قصد دارد به آنها نیز دسترسی پیدا کند.

سکینه حجازیفر (کارشناس ارشد کارآفرینی)